peşmerge güçleri ve işid'in kerkük kırsalındaki yoğun çatışmasının ardından al jazeera'ye açıklama yapan peşmerge bakanlığı sözcüsü cabbar yaver, kerkük’te durumun kontrol altında olduğunu söyledi.

yaver, işid’in saldırılarının ardından bölgeye gönderilen peşmerge güçlerinin saldırılara karşılık verdiğini belirtti.

bu arada cephede bulunan peşmerge güçlerinin verdiği bilgilere göre, işid güneydeki bazı köyleri birkaç saat işgal etti, ancak işid mensupları peşmerge saldırılarından sonra geri çekildi. aynı kaynak işid’in kerkük’ü alabilmek için özel bir birlik oluşturduğunu ve saldırıları bu birliklerin yaptığını söyledi.

bölgedeki al jazeera muhabiri eyüb rıza da, peşmergenin kerkük’ün güneyine 12 kilometre mesafedeki tel el verd bölgesi ve mektep halid köyü’nü geri aldığını ifade etti.

bölgedeki tepeye ismini veren tel el verd'in kuzeyinde bulunan irak küzey doğalgaz şirketi işid güçlerinin hedefinde bulunan noktalardan biri. ancak, işid'in attığı havanlar tesislere ulaşmıyor. 

işid ile peşmerge arasında çarşamba günü şiddetini artıran çatışmalar kerkük kırsalındaki tel el verd ve mektep halil bölgelerinde yoğunlaşmıştı. 

dışişleri'nden açıklama

dışişleri bakanlığı sözcüsü tanju bilgiç, bakanlık binasındaki açıklamasında, 25-26 kasım’da işid'in kerkük’e saldırdığını ve nihai hedefin şehir merkezini ele geçirmek olduğunu söyledi.

bilgiç, bazı işid hedeflerinin koalisyon uçakları tarafından 25-26 kasım gecesi havadan vurulduğunu, sabah saatlerinde ise hava saldırısının durduğunu açıkladı. 

dışişleri sözcüsü, "kerkük’ün nüfusu 1,4 milyon. şehir merkezinde ise 900 bin kişi yaşıyor. dolayısıyla kerkük’ün düşmesi yeni bir insani krize sebep olabilir" ifadelerini kullandı.

bilgiç ayrıca, dışişleri bakanı mevlüt çavuşoğlu'nun kürt yönetimi başbakanı neçirvan barzani ve irak dışişleri bakanı ibrahim caferi ile telefonda görüştüğünü söyledi.

bilgiç, çavuşoğlu'nun “irak’ın yanındayız. irak güçlerini desteklemeye eğit-donat çerçevesinde devam edeceğiz. irak ordusu yeniden yapılandırılmalı” dediğini aktardı.

petrol sahaları ve boru hatları tehdit altında

işid'in kerkük kırsalındaki saldırılarını artırması bölgede bulunan birçok petrol sahasını ve boru hatlarını da tehdit ediyor. daha önce işid'in havan toplarının vurduğu boru hattında yangın çıkmıştı.

kerkük peşmerge bölge komutanı vesta resul, çatışmaların sabah saatlerinde oluşan sisten yararlanmak isteyen işid mensuplarının saldırısı sonucu çıktığını, koalisyon güçlerine ait savaş uçaklarının da örgüt hedeflerini vurarak peşmergeye destek olduğunu söylemişti. resul çatışmalarda 20 işid mensubunun öldürüldüğünü belirtmişti. 

davutoğlu: kerkük için bazı tedbirler alındı

başbakan ahmet davutoğlu da çarşamba günü şanlıurfa ziyareti sırasında, irak'ın kerkük kentinde salı gecesinden bu yana artan işid saldırılarına değinmişti. 

kentteki durumla ilgili irak başbakanı haydar ibadi ve irak kürdistan bölgesel yönetimi başkanı mesut barzani'yle telefonda görüştüğünü belirten davutoğlu, "biliyorsunuz dün (salı) gece kerkük'te işid saldırıları olağanüstü arttı, bunun üzerine bugün (çarşamba) bazı tedbirler alınması icap etti" dedi. 

başbakan, bu tedbirlerin ne olduğu konusunda ise ayrıntılı bir açıklama yapmadı. 

barzani'nin geçmişteki açıklaması 

barzani geçtiğimiz ekim ayında işid'e karşı savaşlarında türkiye'den silah yardımı aldıklarını açıklamıştı.

ancak kürt lider ankara'nın isteği üzerine bunu yardımın yapıldığı dönemde açıklamadıklarını belirtmişti. barzani, 49 türk rehinenin işid'in elinde bulunmasından dolayı ankara'nın bu hassasiyetini anlayışla karşıladıklarını da söylemişti. 

irak ordusu boşalttı, peşmerge girdi

10 haziran'da işid'in musul'u ele geçirmesinin ardından irak ordusu birçok bölgeden çekilmiş, irak ordusunun boşalttığı kerkük kentine ise peşmerge girmişti.

o tarihten bu yana kerkük’ün etrafı kürdistan yurtseverler birliği'ne (kyb) bağlı peşmergeler tarafından dört bir yandan çevrili. kentin güvenliği de bu peşmergeler tarafından sağlıyor. 

işid, ağustos ayında kürt bölgesine doğru saldırıya geçmiş ve sincar, telafer, mahmur gibi bölgeleri ele geçirmişti. peşmerge birlikleri abd uçaklarının hava desteğiyle de bazı bölgeleri işid'den geri almıştı.

kerkük neden önemli?

türkiye’nin kerkük’e bakışı, başbakan ahmet davutoğlu'nun daha dışişleri bakanlığı koltuğuna oturmadan önceki şu sözlerinde gizli: “kerkük küçük bir irak’tır, irak da küçük bir ortadoğu’dur.”

kerkük türkmen arap ve kürt nüfusun birlikte yaşadığı bir kent. 

kerkük’teki yoğun türkmen nüfus da türkiye’nin önem verdiği konuların başında geliyor. türkmenler, türkiye dış politikasının önemli argümanlarından biri. ankara, türkmenlerin güvenliği ve türkmen nüfusun yaşadığı bölgelerde istikrarın sağlanmasına büyük önem veriyor.

birleşmiş milletler’e göre irak’ta yaşayan türkmen nüfus 2 milyon civarında. türkmenler ise bu sayının çok daha fazla olduğunu belirtiyorlar.

kerkük açısından türkiye için hayati öneme sahip bir diğer nokta ise, kerkük - ceyhan petrol boru hattı.

uluslararası enerji ajansına göre, irak petrolünün mevcut üretiminin yüzde 40’ı kerkük’te gerçekleşiyor, ülkenin kanıtlanmış petrol rezervlerinin yüzde 6’sı, potansiyel petrol rezervi oranı ise yüzde 9'u  kerkük’te.

1977’de ilk akışın gerçekleştiği ve yıllık taşıma kapasitesi toplam 70,9 milyon ton olan boru hattı, ankara - erbil ilişkileri parlak bir dönem yaşarken irak petrolünü türkiye’ye taşıyor.

irak’ta yaşanan son gelişmeler de petrol akışını kesmedi. her gün yaklaşık 120 bin varillik irak petrolü kerkük - yumurtalık ham petrol boru hattı üzerinden ceyhan'a ulaşıyor.

kaynak: al jazeera