stanford üniversitesi'nde biyomühendislik bölümü'nden bilim insanları, tıbbi laboratuvarlarda kan örneklerini ayrıştırmada kullanılan ve fiyatı 5 bin dolara kadar çıkabilen santrifüj cihazının yerini alacak, elle çalışan bir alet üretti.

farklı toplumlarca m.ö. 3 binli yıllarda dahi kullanılan fırfır isimli oyuncaktan esinlenen ekip, 1 liradan aza mâl edilen ekipmanla, elektrik olmayan yerlerde bile kan örneklerinin ayrıştırılıp incelenmesine önayak oldu. bilhassa dünyanın elektrik ağı bulunmayan köşelerinde sıtma, aids ve verem gibi hastalıkların teşhisinde kullanılabilecek araca, yardımcı doçent manu prakash ve ekibi paperfuge ismini verdi.

dakikada 15 bin devir hızında dönebilen alet, kan hücrelerindeki plazma dokusunu yaklaşık 1,5 dakikada tamamen ayırabiliyor. kalın bir kağıt diskin üzerine kan örneklerini taşıyacak parçaların eklenmesi ve bir parça iple çalışan bu basit araç, doğrusal kuvveti merkezkaç kuvvetine dönüştürüyor.

fikrin akıllarına gelmesinin ardından ekip, önce bu oyuncağı yüksek hızlı kameralarla ağır çekimde detaylıca incelemeye başladı. aletin matematiksel modelini çıkaran ekip, daha sonra üretime geçti.

madagaskar ve benzeri ücra köşelerdeki laboratuvarlara aleti tanıtan ekip, bulgularını bilim dergisi nature'da paylaştı.

kaynak: stanford university, nature