kerkük il meclisi, hafta sonu irak meclisinin kabul ettiği kerkük'teki kamu binalarına sadece irak bayrağının asılması kararıyla kentin irak kürt bölgesel yönetimi'ne (ikby) bağlanması için referandum düzenlenmesi konularını görüşmek üzere toplandı.

türkmen ve arapların boykot ettiği oturum sonrası kürt üyelerle ortak basın toplantısı düzenleyen kerkük il meclisi başkanı rebwar talabani, "kerkük'ün tartışmalı bölgeler statüsünden çıkıp, kaderinin tayin edilmesi için il meclisi olarak referandum yapılması kararı aldık. referandum talebimizi irak merkezi hükümetine iletiyoruz. kerkük halkının artık bekleyecek gücü kalmadı" dedi.

talabani, irak meclisince alınan kentteki kurum ve kuruluşlara yalnızca irak bayrağı asılması kararının da tanınmayacağını söyledi.

il meclisinin tek taraflı kararına göre, anayasanın 140. maddesi gereği tartışmalı bölgeler arasında yer alan kerkük'ün kaderinin tayin edilmesi için düzenlenecek referandumda, kent sakinlerine irak merkezi hükümetine mi yoksa ikby'ye mi bağlanmak istedikleri sorulacak.

kerkük il meclisi'nde kürtlerin 26, türkmenlerin 9, arapların ise 6 üyesi var.

il meclisinde geçen hafta yine türkmen ve arapların boykot ettiği oturumda kentteki kamu binalarına irak bayrağının yanında ikby bayrağının asılması kararı kabul edilmişti.

buna karşılık irak meclisi ise cumartesi günü kerkük'teki kamu kurum ve kuruluşlarına yalnızca irak bayrağı asılması yönündeki kararı onaylamıştı.

2008 yılında yürürlüğe giren iller yasası’nın 21. maddesi 2010 yılında değiştirildi. buna göre parlamentoya, bir federal bölgeye bağlı olmayan vilayetlerin il meclislerinin vereceği kararlara itiraz etme hakkını tanındı. ilgili il meclisi kararında ısrar ederse, parlamento bu kararı salt çoğunlukla iptal etmeye hatta ilgili il meclisini feshetme hakkına sahip.

türkiye'den tepki

karara türkiye'den de tepki var. isparta'da gazetecilerin sorularını yanıtlayan dışişleri bakanı mevlüt çavuşoğlu, kararın kerkük meclisinin kararı olmadığını çünkü arap ve türkmenlerin katılmadığı bir oturumda bu kararın alındığını söyledi.

"burada bir şeylerin döndüğü gerçek" diyen çavuşoğlu, "atılan adımlar, hele hele bu kırılgan dönemde irak'ın geleceğini riske atar" dedi.

"oldubitti"lere müsaade etmeyeceklerini belirten bakan çavuşoğlu, "kararı bağdat yönetimi verecek" dedi ve "fırsatçılık yapmak irak'ın ve bölgesel yönetimin geleceği için de iyi olmaz" diye konuştu.

"bu konuda kararı verecek olan bağdat yönetimidir. meclis kendiliğinden burada bir referandum kararı alamaz. ama burada tabii bir şeylerin döndüğü gerçek. esasen burada atılan bu adımlar, hele hele bu kırılgan dönemde irak’ın geleceğini riske atan adımlar. deaş'la mücadele, başka zorluklar var, şii-sünni kamplaşması oldu maliki'den bu yana. bu zorlukların aşılması için destek verdiğimiz, herkesin destek verdiği bir dönemde atılan bu adımlar iyi niyetli değil, fırsatçılık yapıyorlar. doğru değil. kendilerine de açıkça söyledik. iraklı ve suriyeli türkmen kardeşlerimizle de sürekli irtibat halindeyiz, onlara her türlü desteği veriyoruz. kerkük türkmeni yalnız değildir ve yalnız kalmayacaktır. oldubittilere müsaade etmeyiz. kargaşa ortamında böyle fırsatçılık yapmak irak’ın ve bölgesel yönetimin geleceği için de iyi olmaz."

kerkük'ün statüsü

abd'nin 2003'te irak'ı işgâli sırasında kürt güçleri kerkük'ü fiilen ele geçirmiş, kente yoğun bir kürt göçü yaşanmıştı. 2005 yılında yazılan irak anayasasının 140. maddesine göre, kerkük'ün statüsü devrik lider saddam hüseyin döneminde kerkük'ten zorla göç ettirilenlerin geri dönmesi, ardından kerkük'te nüfus sayımı yapılması ve kentin statüsü hakkında bir referanduma gidilerek nihâi durumun belirlenmesi olarak öngörülüyordu. ancak çeşitli nedenler ve anlaşmazlıklar sebebiyle bu madde henüz uygulanamadı.

bağdat, kerkük'ün idari olarak merkezi yönetime bağlı olduğunu belirtirken, kürtler ve özellikle kentte hâkimiyet süren kürdistan yurtseverler birliği (kyb), kerkük'ün ikby'ye ilhak edilmesini talep ediyor. türkmenler ise buna karşı çıkarak, kerkük'ün özel bir statüye sahip olmasını istiyor. kent nüfusu büyük ölçüde türkmen, kürt ve araplardan oluşuyor.

kaynak: aa