al jazeera’nin 6 ay süren çalışması sonucunda hazırlanan programda yapılan gizli çekim sırasında bir israilli diplomatla bir ingiliz devlet memurunun, israil’in yasa dışı yerleşim politikasına karşıtlığıyla bilinen ingiltere dışişleri bakan yardımcısı sir robert duncan'ı "indirmek" için yaptığı planlar ingiltere’de büyük tepki topladı.

görüntülerde muhafazakâr parti genel başkan yardımcısı robert halfon’un birinci yardımcısı maria strizzolo, israil büyükelçiliği'nde görevli shai masot’a, küçük bir skandalın duncan’ı itibarsızlaştırabileceğini söylediği kameraya yansıyor.

londra’da bir lokantada akşam yemeği sırasında kaydedilen aynı konuşmada masot, ingiltere dışişleri bakanı boris johnson’ın "herhangi bir sorumluluktan anlamayan bir aptal" olduğunu söylüyor. strizzolo ise, onun israil konusunda "sert" olduğunu belirtiyor.

"diplomat görevden ayrılmalı"

ingiltere işçi partisi dışişleri sekreteri emily thornberry, londra israil büyükelçiliği'nde kıdemli diplomat shai masot’un konuşmasını "son derece rahatsız edici" diye niteledi. israil'in ingiltere'deki olası başka müdahalelerinin soruşturulması gerektiğini savundu.

emily thornberry, "dışişleri bakanlığı’nın meselenin kapatıldığını söylemesi yeterli değil. bu bir ulusal güvelik meselesi" değerlendirmesini yaptı. thornberry şunları söyledi:

"büyükelçilik'teki israilli diplomat görevden ayrılmalı. hükümet, bu uygunsuz müdahalenin uzantılarını ortaya çıkarmak için derhâl bir soruşturma açmalı ve israil hükümetinden bu uygulamalara son vermesi istenmeli."

programda masot’un gizli kamerayla çekilen görüntülerinde, iktidardaki muhafazakâr parti’de bir görevliye, "sonlandırılması" gerektiğini savunduğu, aralarında duncan'ın da olduğu bazı siyasetçilerin isimlerini verdiği görülüyor.

duncan 2014'te yaptığı konuşmada, israil’in varlık hakkını kesin bir şekilde desteklemekle birlikte işgâl altındaki filistin toprağında yerleşim politikasının "dünya yüzünde durmadan derinleşen bir leke" olduğunu savunmuştu. batı şeria’daki el halil kentindeki duruma da "apartheid" benzetmesi yapmıştı.

israil büyükelçisi özür diledi

programın yayınlanmasından sonra israil'in londra büyükelçiliği twitter üzerinden bir açıklama yaptı. kısa süre içinde masot’un görevine son verileceği ifade edilen açıklamada, israil’in ingiltere büyükelçisi mark regev’in duncan’dan özür dilediği ve kendisine "büyükelçiliğin masot’un sarf ettiği sözleri kesinlikle kabul edilemez bulduğunu belirttiğini" ifade ettiği bilgisi paylaşıldı.

al jazeera’nin edindiği bilgilere göre strizzolo istifa etti.

ingiltere: konu kapandı

ingiltere dışişleri bakanlığından pazar günü yapılan açıklamada, israil büyükelçisinin olayla ilgili olarak özür dilediği doğrulanarak "bu yorumlar ne büyükelçiliğin ne de israil devletinin görüşlerini yansıtıyor. ingiltere israil ile güçlü bir ilişkiye sahip ve biz bu konuyu kapanmış sayıyoruz" ifadeleri kullanmıştı.

ülkenin üçüncü en büyük partisi iskoçya ulusal partisi milletvekili alex salmond, israilli diplomat masot’un sınırdaşı edilmesini istedi:

“boris johnson, masot’un diplomat statüsünü iptal etmeli ve onu ülkenin dışına göndermeli. durum ters yönde işlemiş olsaydı olay kesinlikle bu şekilde gelişirdi. böylelikle en azından israil temsilcileri dışişleri bakanı’nı daha az aptal olarak kabul edecek.”

salmond, olayla ilgili resmi soruşturma açılmasını da desteklediğini ifade etti:

“böylelikle seçilen yetkililerimizin görevlerini özgür bir şekilde ve kendi görüşlerine katılmayan elçilik görevlilerinin itibarsızlaştırma çabalarından endişe etmeden yürüttüklerinden emin olabiliriz.”

programın tamamı 15 ocak'tan itibaren yayınlanacak

söz konusu görüntüler, al jazeera'nin 11 ocak'tan itibaren yayımlamaya hazırlandığı bir belgesel için yapılan araştırma kapsamında çekilmişti. dört bölümlük belgesel, 11-12-13-14 ocak tarihlerinde yayınlanacak.

ingiltere ile israil arasındaki ilişkilerin ele alındığı belgesel için geçen haziran ayından itibaren çeşitli ortamlarda 4,5 saate yakın gizli görüntü alındı. 

kaynak: al jazeera