suriye iç savaşı nedeniyle zor günler geçiren lübnan’da mayıs 2014’ten beri boş olan cumhurbaşkanlığı makamı için parlamento’da bugün oylama yapıldı.

değişim ve reform bloğu lideri 81 yaşındaki maruni general mişel avn, 128 sandalyeli mecliste düzenlenen oturumun ikinci turunda 83 vekilin oyunu alarak lübnan'ın 13. cumhurbaşkanı seçildi. avn, mecliste yaptığı teşekkür konuşmasından sonra yemin ederek görevine başladı.

basit memurluktan cumhurbaşkanlığına kadar her görevin mezhepler arasında belli oranlarda bölüşüldüğü lübnan’da avn bir zamanlar can düşmanı olduğu suriye ve hizbullah’ın adayıydı.

'general’ lakaplı avn, bu koltuğa oturabilmek için 26 yıl bekledi.

iç savaşta suriye karşıtı

avn, 1975-1990 yılları arasındaki lübnan iç savaşının önemli figürlerinden biriydi. komutanı olduğu lübnan ordusu uzun süre iç savaşa karışmadı. ancak 1988 yılında durum değişti. zamanın cumhurbaşkanı emin cemayel, kendi görev süresi dolarken avn’u başbakan olarak atadı.

oysa lübnan’da sistem gereği cumhurbaşkanlığı hristiyanlara, parlamento başkanlığı şiilere ve başbakanlık da sünnilere ayrılmış durumda.

avn’nın başbakan olarak atanmasını sünniler ve onları destekleyen gruplar  kabul etmedi. o dönemde sünniler de şimdikinin aksine suriye’nin desteğine sahipti. böylece lübnan da iki farklı hükümet oluştu. avn, bu duruma son vermek amacıyla harekete geçti. suriye’yi lübnan’dan çıkarma kararlılığında olduğunu açıkladı. bu durum, ülkede iç savaşı şiddetlendirdi.

avn’nın komutası altındaki gruplar dışındaki gruplar, lübnan’ın siyasal düzeninde değişiklik yapan ve iç savaşı bitirmeyi hedefleyen taif anlaşmasını yaptı. bu anlaşma, suriye’nin lübnan’dan çekilmesini istiyor ama bunun için bir tarih belirlemiyordu. avn bu anlaşmaya da karşı çıktı ve bir saldırı başlattı. bu saldırıda kullandığı silahları da, o zamanlar suriye’nin en önemli düşmanlarından biri olan irak devlet başkanı saddam hüseyin’den aldı. bu savaşta avn’un tek düşmanı sünniler değil, ülkedeki diğer hristiyan grupları çatısı altında barındıran samir caca’nın yönettiği militanlardı. iki hristiyan grup arasında kıyasıya çatışmalar yaşandı.

[[Fotoğraf: Reuters]]

suriye, avn’ı anlaşmayı kabul etmeye zorlamak için o  zamanlar avn’un kullandığı ama aslında cumhurbaşkanı’nın çalışma ofisi olan baabda sarayı’nı bombalamaya başladı. avn, kaçarak fransız büyükelçiliğine sığındı ve oradan da sürgüne gitti.

avn taraf değiştirdi

15 yıl sürgünde kalan ve bu süre içinde suriye’nin lübnan’dan çekilmesi gerektiğini her fırsatta dile getiren avn, nihayet ülkesine 2005 yılında döndü. o yıl, avn’nın bir zamanlar çatıştığı sünnilerin lideri eski başbakan refik hariri öldürülmüştü. bu suikastın sorumluluğunun suriye rejiminde olduğunu düşünen lübnanlıların kitlesel gösterileri sonucu suriye rejimi, ülkeden askerlerini çekmek zorunda kalmıştı.

ancak avn, döndüğünde ülkedeki belirleyici başlıca güç olan suriye destekli hizbullah ile işbirliğine gitmeye karar verdi çünkü cumhurbaşkanlığına oturabilmek için hizbullah onayı gerekiyordu.

nitekim, o günden beri lübnan’da avn’nın adı cumhurbaşkanlığı için hep geçirilen bir isim oldu. ancak, geçmişteki kan davaları diğer grupların desteğini alması önünde engeldi.

avn karşıtı blok da tutum değiştirmişti

avn'ın cumhurbaşkanı seçilmesine karşı olan lübnan'daki sünni müstakbel hareketi lideri hariri, 20 ekim'de kendi adayından vazgeçip hizbullah'ın da içinde olduğu suriye yanlısı grubun adayı avn'a desteğini açıklamıştı. hariri, "bu kararımla büyük bir siyasi risk alıyorum ancak lübnan'ı feda etmektense kendi siyasi kariyerimi feda etmeyi tercih ederim" demişti. hariri ile avn arasındaki mutabakata göre, hariri'nin avn'a desteğinin karşılığında başbakan olması bekleniyor.

Lübnan'ın Sünni Lideri Saad Hariri Avn'ın cumhurbaşkanlığına seçilmesini destekledi.

[[Fotoğraf: AA]]

kaynak: al jazeera