beyoğlu tünel'den galatasaray meydanı'na yürüyen kalabalık, mavi marmara saldırısını altıncı yıldönümünde protesto etti. istiklal caddesi üzerinde açtıkları pankart ve dövizlerle israil'i protesto eden kalabalık, cadde üzerinde yer alan rusya'nın istanbul başkonsolosluğu önünde de, "katil rusya suriye'den defol" sloganları attı.

grup daha sonra türkiye ve filistin bayraklarıyla, "filistin yalnız değildir" sloganları atarak eyleme devam etti.

aralarında insan hak ve hürriyetleri (ihh) insani yardım vakfı başta olmak üzere çok sayıda sivil toplum kuruluşunun da yer aldığı anma programına, ihh başkanı bülent yıldırım da katıldı.

filistin'e uygulanan ambargonun kaldırılması çağrısı yapıldıktan sonra, mavi marmara'da hayatını kaybeden 9 kişinin isimleri okunarak temsili yoklama yapıldı.

[Fotoğraf: İHH]

ablukayı kırmak için yola çıkmıştı

gazze ablukasını kırmak için yola çıkan mavi marmara gemisine 31 mayıs 2010’da uluslararası sularda israil’in düzenlediği ve dokuz türk’ün öldürülmesiyle sonuçlanan saldırıdan sonra ankara-tel aviv ilişkileri kopma noktasına geldi.

saldırının ardından tel aviv'deki büyükelçisini çeken türkiye, ilişkilerin normalleşmesi için resmi özür, öldürülenler ve yaralananlar için tazminat ve gazze’ye yönelik ablukanın kaldırılmasını şart koştu.

mart 2013’te netanyahu, o dönem başbakan olan erdoğan’ı telefonla arayarak özür diledi. resmi özür yazılı olarak da açıklandı. ardından türkiye ile israil arasında gazze ablukasının kalkması ve tazminat için görüşmeler başladı.

görüşmeleri sinirlioğlu ve gold yürüttü

netanyahu'nun mart 2013'te resmi özür dilemesinin ardından başlayan normalleşme görüşmelerinde türkiye'yi dışişleri bakanlığı müsteşarı feridun sinirlioğlu, israil'i dışişleri bakanlığı genel sekreteri dore gold temsil ediyordu. ikili son olarak mart ayında görüştü. 19 mart'ta taksim'deki bombalı saldırıda hayatını kaybeden israillilerin ülkelerine dönmesi için koordinasyonu sağlamak amacıyla istanbul'a gelen gold ve sinirlioğlu'nun yapıcı ve olumlu bir görüşme yaptığı belirtildi.

aralık ayındaki görüşmenin ardından netanyahu, bizzat takip ettiği süreç için özel temsilcisi joseph ciechanover'i görevlendirdi. ciechanover ve sinirlioğlu son olarak 8 nisan'da londra'da görüştü. görüşmenin ardından türk dışişleri'nden, "heyetler, mutabakat metninin nihai hâle getirilmesi ve farklılıkların giderilmesi yönünde ilerleme sağlamışlar ve anlaşmanın çok yakında gerçekleştirilecek bir sonraki toplantıda sonuçlandırılması hususunda uzlaşıya varmışlardır" açıklaması geldi.

gazze yardımlarına israil denetimi

türkiye’nin gazze’deki ablukayla ilgili şartı konusunda uzlaşmaya neredeyse tamamen varıldı. türkiye’nin inşa etmek istediği hastane, okul ve camiler için gerekli malzeme, yine israil’in denetiminde ulaştırılacak. elektrik santrali ve su arıtma tesisi de bu şartla yapılabilecek.

israilli müzakereci dore gold, avrupa ülkeleri dâhil tüm ülkelerden gazze’ye gelen yardımların ve malzemelerin israil tarafından denetlendiğini, türkiye'ye ayrıcalık yapılamayacağını söyledi. ancak bu şartlar altında gazze’de yapılacak her türlü yatırım ve kalkındırma faaliyetinin özgürce sürdürülebileceğini görüşmeler sırasında belirtti.

erdoğan'ın gazze'ye gitmesi bekleniyor

mutabakat sağlandıktan sonra cumhurbaşkanı tayyip erdoğan'ın gazze'ye gitmesi ve tika tarafından yapılan hastaneyle birlikte, son israil saldırılarında yıkılan dokuz caminin inşaatını ziyaret etmesi bekleniyor.

müzakerelerin sonuçlanmasına az kalmıştı

şubat 2014’e kadar israilli ve türk yetkililer şartlarda uzlaşmak için görüşmelerini sürdürdü. o dönemde al jazeera’ye bilgi veren diplomatik kaynaklar, imzalanacak anlaşmanın metninin neredeyse hazır olduğunu söylemişti.

aynı kaynakların verdiği bilgiye göre, ilişkilerin normalleşmesi için türkiye’nin ikinci şartı olan tazminatın miktarıyla ilgili anlaşmaya varılmıştı. üçüncü şart olan gazze ambargosunun kaldırılması konusunda da iki taraf birbirine yakınlaşmıştı. kaynaklar, netanyahu’nun o dönem iç politika endişeleriyle anlaşmayı imzalamaktan kaçındığı bilgisini vermişti.

anlaşma imzalanamadan, israil’in gazze’ye yönelik saldırısı başladı. temmuz ayında başlayan ve bir aydan uzun süren saldırıda iki bine yakın filistinli hayatını kaybetti. bu saldırıyla birlikte görüşmeler tamamiyle durmuştu.

kaynak: ihh, al jazeera