rusya geçen hafta, 20 ocak'tan sonra suriye iç ve dış muhalefetinden temsilcilerin moskova’da ağırlanacağını ve gelecek grubun suriye'nin içindeki ve dışındaki muhalefeti kapsamasının da beklendiğini açıkladı.

rusya dışişleri bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, "taraflar resmi olmayan bir ortamda kendi vizyonlarını ve krizin nasıl çözüleceğine dair kendi önerilerini dile getirecekler" ifadeleri yer aldı.

suriye dışişleri bakanlığı ise kısa bir süre sonra, rusya'nın ortaya koyduğu rejimle muhalefeti bir araya getirme girişimini kabul ettiğini ve muhaliflerle bir araya gelmeye hazır olduğunu duyurdu.

bu açıklamaların ardından suriye muhalif ve devrimciler koalisyonu (smdk) başkanı ve suudi arabistan’a yakın bir isim olarak bilinen hadi bahra konuyla ilgili temaslarda bulunmak üzere kahire’ye gitti.

suriye geçici hükümetinin başbakanı ve müslüman kardeşler’e yakın bir isim olan ahmed toma ise istişarelerde bulunmak üzere katar’da bulunuyor.

smdk içinde bölünme

suudi arabistan’ı destekleyen bahra liderliğindeki ekip ile smdk içindeki toma’nın da dahil olduğu ihvan’a yakın kanat arasında önemli görüş ayrılıkları var.

bu görüş ayrılıkları muhaliflerin masaya oturup oturmayacağı konusunda net bir tavır belirlemesi, masaya gelme kararı alındığı takdirde ise heyetin kimlerden oluşacağına dair karar alınmasını engelliyor.

al jazeera’ye konuşan smdk’ya yakın kaynaklara göre, suriyeli muhalifler siyasi düzeyde ve uluslararası temsil hakkı olan kişi ve kurumlarıyla ikna edilemezse, rusya muhaliflerin içinden bazı kişilerin muhatap kabul edilmesi ve masaya çekilmesi yoluna gidebilir, bu durum da muhalefetin parçalanmasına neden olabilir.

muhalif kaynaklar, “ruslar, cenevre 3’ü başlatmak istiyor ancak çok daha farklı bir vizyonla. cenevre 1 ve 2’yi yok sayarak muhalefetin aleyhine ve esed rejimini çok daha güçlü kılan şartlarda bizi masaya oturtmak istiyorlar. muhalefet ortak siyasi ve askeri strateji belirlemez ve birlikte hareket etmez ise çok daha zor günler görecek. rus girişimi başarılı olursa esed ayakta kalabilir. uluslararası toplum da bu noktada bir yıl önce durduğu yerde değil. smdk ve hükümet yetkilileri şayet net bir ittifak sağlamaz ise rusya ve staffan de mistura öncülüğünde yürütülen süreç suriye muhalefetinin büyük bir yenilgisi ile sonuçlanabilir” ifadelerini kullanıyor.

muhalefet içinde tartışılan bir diğer konu ise, görüşmelerin moskova yerine mısır’ın başkenti kahire’de yapılması.

türkiye'nin tavrı

de mistura planıyla ilgili çekincelerini açıklayan ve esed rejiminin daha önceki ateşkesleri ihlal ettiğini vurgulayan türkiye ise moskova'da yapılacak görüşmelerden hiçbir kesimin dışlanmamasını istiyor.

dışişleri bakanı mevlüt çavuşoğlu, rusya'nın girişimiyle ilgili şu ifadeleri kullandı. 

"süreci gerek muhalefetle, gerekse rus yetkililerle yakından takip ediyoruz. bizim için suriye halkının meşru temsilcisi suriye ulusal koalisyonu'dur. ve suriye ulusal koalisyonu'nun diğer muhalif gruplarla da temas halinde olduğunu ve bundan memnun olduğumuzu söylemeliyiz. suriye'de istikrarı, kalıcı barış ve huzuru getirmek, varolan sorunların çözülmesini istiyorsak siyasi dönüşüm şart. cenevre deklarasyonu da bu siyasi dönüşümün temelini oluşturuyor. bu siyasi dönüşümde hiç kimse dışlanmamalıdır. suriye içinde de kimse dışlanmamalı. hıristiyanlar, nusayriler, şiiler, sünniler, araplar, türkmenler, kürtler herkes işin içinde olmalıdır. ama esad rejiminin meşruiyetini kaybettiğini defalarca söyledik. en son iran ziyaretinde de açık bir şekilde söyledik. ama bu siyasi dönüşümü sağlarken hiçbir ülke de dışlanmamalı, buna rusya ve iran dahil. bugün suriye ve özellikle esed rejimi konusunda farklı düşündüğümüz için bu iki ülkenin ismini verdim. herkesin siyasi dönüşümde desteği olmalıdır, hiç kimsenin de endişesi olmamalıdır. dolayısıyla bu yönde muhalefetle rusya'nın görüşmesi de gayet doğaldır. iletişimimiz de gayet şeffaf bir şekilde devam ediyor."

rusya 'merkez ülke' olmak istiyor

rusya son dönemde suriye krizinde ağırlığını koymaya ve ‘merkez ülke’ haline gelmeye çalışıyor.

rusya’nın hedefi moskova’da suriye rejimi ve muhalefetini bir araya getirerek yeni bir cenevre süreci başlatmak.

suriye iç savaşını sonlandırmayı hedefleyen ancak başarısızlıkla sonuçlanan cenevre görüşmeleri de abd ve rusya inisiyatifinde gerçekleşmişti.

suriyeli muhalifler, de mistura’nın planını muhalefeti bitirme planı olarak görüyor ve kendilerine 'esed'i bırak, işid ile savaş' baskısının yapıldığını iddia ediyor.

suriye’de sahadaki etkisini 'koz' olarak kullanmaya çalışan iran da, bu noktada esed’in koltuğunu korumasını sağlayacak bir ‘siyasi çözümü’ hayata geçirmek için uğraşıyor. de mistura’nın planına iran’ın yanı sıra rusya ve abd de destek veriyor.

kaynak: al jazeera