seçim sonuçları 13 yıl sonra ilk defa koalisyon arayışlarını da beraberinde getirdi. seçim sonuçlarına ilişkin tablonun netleşmesiyle birlikte 7 haziran’ı 8 haziran’a bağlayan gece, partiler koalisyon ihtimallerine ilişkin duruşlarını ortaya koydu. 

akp’siz koalisyon ihtimali yok

seçim sonuçlarının ardından chp, ilk günlerde chp-mhp-hdp işbirliğiyle kurulacak bir koalisyon ihtimalini gündeme taşıdı. ancak bu formül çok kısa bir süre içinde şansını kaybetti. hem mhp genel başkanı devlet bahçeli hem de hdp eşbaşkanı selahattin demirtaş birbirlerinin partisinin içinde olduğu herhangi bir işbirliğine kapıları kesin bir dille kapattı. bu durumda akp’siz bir hükümet kurulma seçeneği ortadan kalkmış oldu.

meclis başkanlığı seçimi tamamlanıp başkanlık divanı'nın oluşturulmasından sonra cumhurbaşkanı tayyip erdoğan, hükümet kurma görevini ak parti genel başkanı ve başbakan ahmet davutoğlu’na verdi. davutoğlu ilk turda üç partiyi de ziyaret etti.  

chp ile yola devam

ak parti'nin görüştüğü ilk parti ana muhalefet konumundaki cumhuriyet halk partisi oldu. 1 saat 40 dakika süren görüşmeden, iki parti arasındaki temasların devam etmesi kararı çıktı. her iki parti de temasların devamı için heyetler oluşturdu. görüşmeden bir kaç gün sonra sözcü gazetesi'ne konuşan chp genel başkanı, partisinin daha önce açıklanan ilkelerini koruduğunu, yolsuzlukların üzerine gidilmesinin en önemli şartları olduğunu yineledi. kılıçdaroğlu konuyla ilgili son açıklamasını ise işid ve pkk'ya yönelik operasyonların ardından hürriyet gazetesi'ne yaptı. olası bir erken seçimin sonuçları değiştirme ihtimalini zayıf bulduğunun altını çizen chp lideri, "devletin kurumları çökmüş vaziyette, önümüzde çok ağır bir tablo var" dedi. 

"biz bir koalisyon hükümetinin önündeki ağır faturayı bildiğimiz halde, ülkenin geleceği için böyle bir taşın altına elimizi koyuyoruz. partinin çıkarlarından çok türkiye'nin çıkarlarından yola çıkıyoruz. her gecikmenin, türkiye'nin faturasını ağırlaştırdığını da görüyoruz. mesele bizim kırmızı plakamız meselesi değil. hükümeti kurmaya teşne değiliz. şartlar, ‘taşın altına elinizi koyun' diyor. bu hem tarihsel misyonumuza uygun hem de türkiye'yi düşünüyoruz. ne tür bir ağırlıkta sorumluluğun altına girdiğimizi, içeride ve dışarıda, ekonomik, sosyal ne kadar ağır fatura ile karşı karşıya olduğumuzu biliyoruz. umuyorum geçici hükümet de bunun farkındadır."

başbakan davutoğlu ise konuyla ilgili son açıklamasını bazı gazetelerin genel yayın yönetmenlerine yaptı. 

"8 haziran'dan sonra son derece ilkeli bir tutumla resmi doğru okumaya çalıştık. halk tek parti iktidarı demedi, hükümet ortaklığı dedi. bunun gereğini yapmaya çalışıyoruz. hükümet kuruluşunu geciktirmeden yerine getirmeye çalışıyoruz. olmayacağı zaman da yine meşruiyet sınırları içinde neler yapılacağı da belli." 

davutoğlu, kılıçdaroğlu'nun son dönem yaptığı açıklamaları da olumlu bulduğunu belirtti. 

ilk görüşmenin ardından ak parti ile chp arasında heyetler oluşturuldu. ak parti'den ömer çelik,chp'den ise haluk koç heyetlerin koordinasyonunu üstlendi. çelik ve koç'un başbaşa görüşmesinden sonra heyetler "istikşafi görüşmeler" başlığı altında 5 toplantı yaptı. sonrasında iki partinin üzerinde anlaştığı ve anlaşamadığı başlıklar birer rapor haline getirildi. bu temasların arasından davutoğlu ve kılıçdaroğlu'nun 10 ağustos pazartesi günü saat 18'de koalisyonu görüşmek üzere biraraya geleceği açıklandı. 

mhp’nin tutumu katı

ak parti ilk turda ikinci görüşmeyi milliyetçi hareket partisi ile yaptı. 1 saat 45 dakika süren bu görüşmenin ardından açıklama yapan başbakan davutoğlu, mhp liderinin daha önce de verdiği "muhalefette kalmayı tercih ediyoruz" mesajını kendilerine de ilettiğini söyledi. 

"hükümette bulunmama yaklaşımını bir kez daha ifade ettiler. türkiye'nin hükümetsiz bırakılmaması lazım. sayın bahçeli de bu konuda hem fikir. cumhurbaşkanlığı konusu hiç gündeme gelmedi. kriz durumunda ülkenin bekaası konularında görüştük. mhp muhalefette kalma isteğini tekrar etti. ülkenin hükümetsiz kalmaması konusunda ise tekrar görüşmemizin faydalı olacağı hakkında teyitleştik."

bahçeli ise görüşmenin karşılıklı nezaket ve iyi niyet temelinde yapıldığını söyledi. en uygun koalisyon seçeneğinin ak parti ile hdp arasında olduğunu belirten devlet bahçeli de tüm bunlara rağmen yeniden görüşmeye kapıları kapatmadı. 

"mhp’nin 7 haziran akşamından itibaren tayin ve tespit ettiği siyasi tutumunda bir değişiklik olmadığı muhataplarına açık ve dürüst bir üslupla iletilmiştir. türk milletinin partimize şimdilik ana muhalefet görevini layık gördüğü tartışma götürmez bir gerçektir. partimiz bundan sonraki aşamalarda ülke çıkarına olmak kaydıyla, her türlü diyalog ve görüşmeden elbette kaçınmayacaktır. şu da çok iyi anlaşılmalıdır ki, mhp iktidardan uzak durmak için yapay ve boş bahanelere sığınacak kadar hazırlıksız ve korkak değildir."

iki parti arasında henüz ikinci bir görüşme gerçekleşmedi. 

hdp ile ilk ve son görüşme

başbakan davutoğlu koalisyon kurulması için üçüncü ve son görüşmesini halkların demokratik partisi ile yaptı. eş başkanlar figen yüksekdağ ve selahattin demirtaş'ın başkanlığındaki heyet ile biraraya gelen ak parti heyetindeki isimler bu görüşmenin koalisyondan çok çözüm sürecine odaklandığını gösterir nitelikteydi. akp görüşmeye efkan alâ, yalçın akdoğan, mehdi eker, adnan boynukara ve zehra taşkesenlioğlu ile katıldı. hdp'den ise imralı heyeti üyeleri idris baluken, pervin buldan ve sırrı süreyya önder'in yanısıra myk üyesi zeynep karaman görüşmeye katılan isimler oldu. 

diğer partilerle yapılan görüşmelerden daha uzun, 1 saat 55 dakika süren görüşme sonrasında açıklama yapan hdp'li sırrı süreyya önder, gerek bölgesel gerek iç meselelerin ele alındığını söyledi. önder, daha önce de belirtildiği gibi chp koalisyonunu destekleyebilecekleri mesajı verdiklerini söyledi. 

"partimizin düşüncelerini, kaygılarını, yaklaşım ve önerilerini paylaştık gelen sayın heyetle . sayın başbakan da kendi düşüncelerini başta 7 haziran seçim sonuçlarının değerlendirmesi olmak üzere, ondan sonra ilk çıkardıkları sonuçları, izlemeyi düşündükleri yol ve yöntemleri bizimle paylaştılar. koalisyon meselesi bir ayrı başlık olarak ele alındı. bununla partimizin adalet, barış ve demokrasi başlığı altındaki üç temel ilkesel yaklaşımımızı aktarma imkanı bulduk. ve bu üç ilkesel başlığımızın alt başlıklarını neye tekabül ettiğini konuştuk. bunlar ayrıntılı olarak bütün medyaya şu anda bu program gönderilmiş durumda. bir akp ve chp koalisyonunun bu üç başlığı içererek, ilkesel bir yaklaşım konseptiyle ele alarak gerçekleşmesi doğrultusunda oluşacak bu formüle yapıcı bir muhalefetle katkı sunacak bir tutum alacağımız belirttik."

başbakan davutoğlu ise ikinci turda hdp ile görüşme yapmayacaklarını açıkladı. yapılan görüşmede koalisyondan çok çözüm sürecinin konuşulduğunu anlattı.

"hdp ile şunu vurguladık: '7 haziran bütün partilere muhasebe imkanı sağladı. ortaya çıkan tabloda herkes türkiye siyasetini hem de kendi partisinin yerini doğru konumlandırmak durumunda. biz ak parti olarak bunu yapıyoruz ve bu çerçevede siyasetimizi yapıyoruz. demirtaş'ın açıkladığı üç ilke etrafında analizler yapıldı. barış, demokrasi ve adalet ilkeleri etrafında kanaatlerimizi samimi bir şekilde aktardım. barış esas ise meşru unsurlar dışında hiç kimse, silahlı gruplar ülke topraklarında barınamaz. 'gelin hdp olarak silahlanmaya karşı bir tavır sergileyin' dedim"

erken seçim ihtimali

tüm bu seçeneklerden herhangi birinin seçim sonuçlarının kesin olarak açıklanmasından sonraki 45 gün içinde hayata geçirilememesi durumunda türkiye’yi erken seçim bekliyor. eğer koalisyon kurulamazsa türkiye bu 45 günden sonra gelen 90 gün içinde yeniden sandık başına gidecek.

kaynak: al jazeera