5. türk-rus üst düzey işbirliği konseyi için beraberinde bakanlarla birlikte ankara’ya gelecek olan putin, anadolu ajansı'na konuştu. putin, ukrayna krizinde batı ülkelerinin rusya’ya uyguladığı yaptırımlara katılmayan türkiye’nin tutumuna değindi ve iki ülke arasındaki ticaret hacmini arttırmak istediğini söyledi:

“türkiye'nin, rusya ile ekonomik işbirliği konusu dâhil olmak üzere, bağımsız biçimde kararlar almasını takdir ediyoruz. türk ortaklarımız çıkarlarını birilerinin siyasi hırsları uğruna heba etmeyi reddetti. bunun gerçek anlamda iyi düşünülmüş ve ileriye dönük bir politika olduğunu düşünüyorum.

"hükümetinizin tutumu ikili ticari hacmi arttırmak için yeni ufuklar açmaktadır. öncelikle rusya’daki büyük pazarda oluşan boşlukların türk tarımcıları tarafından doldurulmasından bahsedilebilir. türk üreticilerinin rusya'ya et, süt, balık ürünleri, sebze ve meyve ihracatının arttırılmasına yönelik niyetlerine olumlu yaklaşıyoruz. türkiye ile ekonomik ortaklığın çeşitlendirilmesi çerçevesinde yüksek teknoloji alanları dâhil, çalışmalarımızın stratejik yönlerini ortaklaşa belirlemeye niyetliyiz. bunların arasında nükleer enerji endüstrisi de var."

‘yaptırımlar uluslararası istikrarı tehdit ediyor’

abd ve avrupa birliği tarafından uygulanan yaptırımların meşru olmadığını söyleyen putin, “bu tarz baskılar uluslararası istikrarı da tehdit etmektedir” diye konuştu:

“rusya ile ültimatom ve yaptırımların dilinde konuşma teşebbüsleri kesinlikle kabul edilemez ve sonuç getiremez. nihayet sağduyunun kazanacağını ummuyoruz. tarafları, hatalı kısıtlama ve tehdit mantığını terk edip, biriken sorunları karşılıklı çıkarlara uygun biçimde çözmeye çağırıyorum.”

‘doğalgaza ilişkin taleplere olumlu cevap veriyoruz’

türk enerji bakanı taner yıldız, putin’in ankara ziyareti öncesi moskova’ya giderek, 1 ocak 2015 tarihi itibariyle rusya’dan satın alınan doğalgazın fiyatında indirim talep etmişti. mavi akım boru hattının kapasitesinin arttırılması için de prensipte anlaşma sağlanmıştı.

“rus enerji kaynaklarının, türkiye’nin sosyoekonomik gelişimi için ne kadar önemli olduğunu gayet iyi anlıyoruz” diye putin, henüz fiyatla ilgili konunun netleşmediğini belirtirken, ihracatın artacağını söyledi:

“doğalgaz ihracatına ilişkin taleplere her zaman olumlu cevap veriyoruz. ekim ayında mavi akım doğalgaz boru hattı üzerinden yapılan sevkiyatın yıllık hacminin 16 milyar metreküpten 19 milyara kadar arttırılmasına ve bununla ilgili gerekli çalışmaların yapılmasına dair ilkesel mutabakat sağlanmıştır. ek sevkiyat için fiyat belirlenmesinden bahsetmek gerekirse, bu konu ilgili şirketler arasında, türk doğalgaz pazarının gerçekleri göz önünde bulundurularak titiz bir incelemeyi gerektirir.”

putin, 2016’da temeli atılması planlanan, rusya'nın devlet şirketi olan rosatom'un alt şirketlerinden biri olarak faaliyet gösteren akkuyu nükleer aş’nin yapacağı akkuyu nükleer santrali için de şöyle konuştu:

“2010 yılı aralık ayında türkiye'de 'akkuyu sahasında nükleer güç santralinin tesisine ve işletimine dair işbirliğine ilişkin anlaşma' imzalanmıştır. maliyeti 20 milyar dolara yakın olan bu büyük projenin hayata geçirilmesi, programına uygun bir şekilde ilerlemekte olup türkiye'nin enerji güvenliğine güç katmayı, çalışmalara türk şirketlerinin dahil edilmesi sayesinde de yeni iş alanlarının açılmasını sağlayacaktır.”

‘suriye’deki durum endişe kaynağı’

türkiye ile rusya arasında fikir ayrılıkları bulunan suriye konusunda da putin "durum, ciddi bir endişe kaynağı olmayı sürdürüyor. komşularını yakıp yıkan, süregelen şiddetli çatışma nedeniyle türkiye'nin sırtındaki yükün tamamıyla bilincindeyiz. bununla birlikte, hem bu ülkede hem de komşu ülkelerde, durumun daha da kötüleşmesi riski, bir zamanlar bunlarla flört eden ve bu örgütleri cesaretlendiren batılı ülkeler tarafından aktif biçimde kullanılan sözde islam devleti ve diğer radikal örgütlerin faaliyetlerinden kaynaklanıyor” diye konuştu.

‘çabalar bmgk kararlarına dayanmalı’

irak ve suriye’de işid ile mücadele eden abd’nin başını çektiği koalisyon ülkeleri, zaman zaman uçuşa yasak ve güvenli bölge konularını gündeme getiriyor. esed rejimini destekleyen ve uçuşa yasak bölgenin rejime zarar vereceğini, suriye’ye müdahale anlamına geleceğini söyleyen moskova bu fikirlere karşı çıkıyor. uçuşa yasak ve güvenli bölgelerin ilanı için uluslararası hukuka göre, rusya’nın da içinde bulunduğu ve veto hakkı bulunan beş daimi üyeli birleşmiş milletler güvenlik konseyi’nin kararı gerekiyor. putin, işid ile mücadelenin bmgk kararlarına dayanması gerektiğini bir kez daha tekrarladı:

“elbette suriye dahil, kargaşalarla sarsılmış ortadoğu ve kuzey afrika bölgesinde terörist ve aşırı unsurlarla mücadeleyi uluslararası toplumun öncelikli hedeflerinden biri olarak değerlendiriyoruz. şuna eminiz ki bu tehdidin bastırılma çabaları, bm güvenlik konseyi'nin kararlarına, başka devletlerin egemenliğini koruma ve içişlerine karışmama ilkeleri olmak üzere uluslararası hukuk normlarına dayanmalıdır. daha önemlisi bu süreç şeffaf bir biçimde ve gizli gündem olmaksızın devam etmelidir.”

esed'le temas sürecek

ankara ziyaretinin hemen öncesinde türkiye’nin meşru görmediği suriye hükümetinin dışişleri bakanı velid muallim ile görüşen putin, esed hükümetiyle temaslarının da süreceğini söyledi:

“suriye halkının mümkün olduğunca kısa sürede ve uygulanabilir biçimde yaşadığı trajik olayları geride bırakması, barış ve uyum içinde yaşamasına yardımcı olmak için elimizden gelen her şeyi yapmaya devam edeceğiz. suriye hükümeti, çeşitli muhalefet grupları, uluslararası ve bölgesel ortaklarımız ve tabii ki türk meslektaşlarımız ile temaslarımız da bu amaca yöneliktir.”

putin, türkiye ile rusya arasındaki ticaret hacminin 32,7 milyar dolara ulaştığını, rusya’nın türkiye’deki doğrudan yatırımının 1,7 milyar doları aştığını, türkiye’nin rusya’daki yatırımının ise 1 milyar dolara yaklaştığını söyledi. “bu olumlu gidişatı pekiştirmek ortak çıkarlarımıza uygundur” dedi.

iki ülkenin uzay araştırmalarındaki işbirliğine de değinen putin, gelecek sene türksat-4b uydusunun rus füze taşıyıcısı tarafından uzaya fırlatılacağını söyledi.

kaynak: anadolu ajansı