dışişleri bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, 29 ocak 2016 tsi 11:46’da, rusya hava kuvvetleri'ne ait bir su-34 uçağın türk hava sahasını ihlâl ettiği belirtildi. ihlâl öncesinde, rus uçağının türk hava radar unsurları tarafından "defalarca rusça ve ingilizce ikaz edildiği" de ifade edildi. açıklama şöyle:

"ülkemizce ve nato tarafından yapılan açık uyarılara rağmen, bu ihlâl de rf’nin sorunların tırmanmasına yönelik eylemlerinin yeni ve somut bir göstergesidir. rf’ye, türk hava sahasının, dolayısıyla nato hava sahasının ihlâl edilmemesi konusunda sorumlu davranmak için açık ve net çağrıda bulunuyoruz. bu tür sorumsuzca davranışlar sonucunda ortaya çıkabilecek arzu edilmeyen vahim gelişmelerin sorumluluğunun bütünüyle rf’ye ait olacağını bir kez daha vurguluyoruz. bu hususlar dün akşam (cuma) bakanlığımıza davet edilen rf büyükelçisi'ne tekraren ifade edilmiş, bahsekonu ihlâl kuvvetle protesto edilmiş ve kınanmıştır."

rusya'ya "nato hava sahasına saygı göster" çağrısı

nato da ihlâli teyit ederek, "türk yetkililerinin sürekli uyarılarına rağmen bir rus savaş uçağı dün (cuma) türk hava sahasını ihlâl etti" açıklamasını yaptı. nato genel sekreteri jens stoltenberg yazılı açıklamasında, "önceki olaylar, böyle bir davranışın ne kadar tehlikeli olduğunu göstermiştir" ifadesini kullandı.

rusya'yı sorumlu davranmaya ve nato hava sahasına saygı göstermeye çağıran jens stoltenberg, açıklamasında şunları söyledi:

"rusya bu tür ihlâllerin tekrar yaşanmaması için gerekli tüm tedbirleri almalıdır. ankara ve moskova arasında doğrudan teması memnuniyetle karşılıyor, serinkanlı olunması ve gerginliğin düşürülmesi çağrısı yapıyorum. nato, türkiye ile dayanışma içinde ve müttefikimiz türkiye'nin toprak bütünlüğünü destekliyor. ittifak üyeleri, türkiye'nin hava savunmasını güçlendirmeye devam ederken, türkiye üzerinde erken uyarı uçakları awacs varlığını artırmaya aralık ayında karar verdi. bu karar, dünkü olaydan önce alındı."

rusya reddetti

rusya savunma bakanlığı ise rusya'nın suriye'de bulunan uçaklarından herhangi birinin, türk hava sahasını ihlâl etmediğini ileri sürdü. rusya savunma bakanlığı sözcüsü igor konaşenkov açıklamasında, suriye'deki rus hava savunma unsurlarının da suriye ordusuna ait radarların da türkiye-suriye sınırında ihlâl belirlemediği iddiasında bulundu.

rus sözcü, radar sistemlerinin havadaki cisimlerin yüksekliği, rotası ve hızını tespit edebildiğini ancak söz konusu cismin milliyetini belirleyemediğini savundu.

konaşenkov, rus uçağının türk hava radar unsurlarınca defalarca rusça ve ingilizce ikaz edilmesiyle ilgili, rus pilotlarla türkiye arasında uzunca bir süredir telsiz teması olmadığını ileri sürdü. sözcü, rus savaş uçağının türk hava sahasını ihlâl ettiği açıklamalarının "propaganda" olduğunu iddia etti.

tsk'nın ana jet üslerinde "turuncu alarm"

aa'ya göre, türk hava kuvvetleri komutanlığı'na bağlı ana jet üslerinde "turuncu alarm" seviyesine geçildi.

"bölgedeki krizi tırmandırma çabasının sonucu"

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan

[[Fotoğraf: AA]]

güney amerika ziyareti öncesi konuyla ilgili soruları yanıtlayan cumhurbaşkanı tayyip erdoğan, "bu ihlâli rusya'nın bölgedeki krizi tırmandırma çabasının bir sonucu olarak görüyoruz" dedi.

erdoğan, "ihlâl edilen hava sahası aynı zamanda nato hava sahası olduğu için konu nato'nun da takibindedir. zaten bizden önce nato bu tespiti yapmış bulunuyor. rusya, türkiye'nin egemenlik haklarına yönelik bu ihlâllerine devam etmesi halinde, sonuçlarına katlanmak mecburiyetinde kalacaktır" diye konuştu. rusya devlet başkanı putin ile görüşme talebine olumlu bir yanıt alamadığını da ekledi.

"putin'den görüşme talebime dönüş olmadı"

"bu tür sorumsuz adımların, ne rusya federasyonu'na, ne nato-rusya ilişkilerine, ne de bölgesel ve küresel barışa faydası yoktur, tam tersine ciddi zararı vardır. bütün bu hususlar, dün akşam (cuma) dışişleri bakanlığımıza davet edilen rusya büyükelçisine açıkça anlatılmış, yaşanan olaylar şiddetle protesto edilmiştir. bu arada da ben dışişleri müsteşarımıza, rusya tarafıyla görüşün, 'sayın putin ile bizzat görüşmek isterim' demişimdir. o andan bu ana kadar henüz kendilerine ilettiklerini fakat oradan bir dönüş olmadığını, bizim büyükelçiliğimiz buraya bildirmiştir."

"suriye rejimini ayakta tutma çabasına dönüştü"

cumhurbaşkanı ayrıca şu açıklamaları yaptı:

"suriye'nin sınırımıza yakın bölgelerindeki sivil hedeflere yönelik saldırılar bizde endişe meydana getirmektedir. rusya'nın bölgedeki operasyonlarının terörle mücadeleyle hiçbir ilgisinin olmadığı, tamamen suriye rejimini ayakta tutma çabasına dönüştüğü açıktır. bu saldırıların daeş'le yakından uzaktan alakası yoktur. daeş mevzilerine yönelik herhangi bir adım söz konusu değildir."

"özellikle lazkiye'nin kuzeyindeki bölgeler ve bunun yanında da özellikle suriye türkmenlerinin yaşadığı bölgelere yönelik bu tür bombalamalar söz konusudur. uluslararası toplumu, bu aleni insan hakları ihlâlleri karşısında daha duyarlı olmaya davet ediyoruz. bugün suriye'de herkesin gözü önünde yaşanan bu zulümlere göz yumanların yarın ortaya çıkacak sonuçlardan şikâyet etme hakları da olmayacaktır."

"üç bin kişi bizim tarafımıza geçiyor"

"bölgede birçok bayırbucak türkmenlerine ait köyler vurulmuştur ve vurulmaya devam ediyor. üç bin kişi şu anda bizim tarafımıza geçiyor. şu anda planlamaları yapıldı, yerleşimleri de bir taraftan sağlanıyor. bununla ilgili olarak her türlü tedbirimizi aldık. özellikle şu anda başbakan yardımcımız yalçın akdoğan'ın afad'la birlikte orada yapılan çalışmalarla, gelen bütün soydaşlarımızı, mültecileri de yine bu kamplarda ağırlamanın hazırlığı içerisindeyiz."

türkiye, 24 kasım’da hava sahasını "5 dakika içinde 10 kez uyarılmasına rağmen" ihlâl eden rus savaş uçağını, suriye sınırında düşürmüştü. bu durum ankara ve moskova arasında krize neden olmuştu. moskova yönetimi uçağın suriye üzerinde düşürüldüğünü ve türkiye’ye hiçbir tehdit teşkil etmediğini söylerken, abd ve sivil gözlemciler rus uçağının türk hava sahasını ihlâl ettiğini doğrulamıştı. rusya türkiye'den "özür ve tazminat" beklemişti ancak buna türkiye'nin yanıtı olumsuz olmuştu. bu durumu rusya'nın türkiye'ye yönelik ekonomik yaptırımları izlemişti.

kaynak: al jazeera, reuters, aa