Suriye'de iç savaş

Rusya'da Suriye krizinin çözümü için yeni plan

Esed rejimi ile muhalif temsilcileri ağırlayan Rusya, Ocak ayının sonlarına doğru kapsamlı bir müzakere süreci başlatmayı planlıyor. Esem rejimi Moskova'nın girişimini destekliyor. Muhalefet ise temkinli.

Konular: Suriye, Ortadoğu
Mihail Bogdanov Şam'da Beşşar Esed ile bir araya geldi. [Fotoğraf: AFP]

dışişleri bakanlığı sözcüsü aleksander lukaşeviç, "20 ocak'tan sonra suriye iç ve dış muhalefetinden temsilcileri ağırlayacağız” açıklamasını yaptı. moskova'ya gelecek temsilcilerden 'küçük' bir grup oluşturmayı planladıklarını belirten lukaşeviç, "bu grubun suriye'nin içindeki ve dışındaki muhalefeti kapsamaını bekliyoruz" dedi. 

lukaşeviç muhaliflerin ardından esed rejimi temsilcilerini ağırlayacaklarını belirtip, "taraflar resmi olmayan bir ortamda kendi vizyonlarını ve krizin nasıl çözüleceğine dair kendi önerilerini diel getirecekler" diye konuştu. lukaşeviç, rejimin moskova'daki müzakerelere katılıp katılmayacağını muhaliflerin kendi aralarındaki görüşmelerin seyrine bağlı olduğunu da vurgularken, bm'nin suriye krizini çözümü için atadığı 3. özel temsilci olan steffan de mistura'nın da görüşmelere katılabileceği ihtimalini de dışlamadı. 

De Mistura planı nedir?

birleşmiş milletler suriye özel temsilcisi staffan de mistura'nın sunduğu, 'dondurulmuş bölgeler' (freeze zones) adıyla bilinen plan, hem rejim hem de muhaliflerin halep’ten başlayarak belirlenmiş bazı bölgelerde ateşkes ilan etmesini öngörüyor. de mistura, dondurulmuş bölgelerin, daha sonra yapılacak müzakereler için bir başlangıç olacağını söyledi, ancak bunun ayrıntılarını ve takvimini vermedi. suriye devlet başkanı beşşar esed, planı “üzerinde çalışılmaya değer” bulduğunu açıkladı. suriye muhalefeti ise, esed rejiminin daha önceki ateşkes anlaşmalarını ihlal ettiğini hatırlatıyor. halep’te ateşkes ilan edilmesi durumunda rejimin buradaki güçlerini güneydeki cephelere kaydıracağını savunan muhalifler söz konusu planın ‘muhalefeti bitirme planı’ olduğunu öne sürüyor.

rusya muhalefeti sıkıştırıyor

al jazeera türk’e bilgi veren smdk yetkilileri, rusya ile smdk arasındaki temasların son dönemde arttığını ve rusya’nın muhalefeti masaya oturması için sıkıştırdığının söyledi.

suriye muhalefetinin önemli isimlerinden burhan galyun, daha önce al jazeera türk'e verdiği mülakatta, suriye krizinde merkez ülke olmaya çalışan rusya'nın, batı'nın suskunluğunun yarattığı boşluğu fırsat olarak gördüğünü söyledi.

galyun, rusya’nın suriye iç savaşı üzerinde diplomasını şöyle değerlendirdi:

“rusya, geçtiğimiz yıllar boyunca önerilen tüm siyasi çözümleri başarısızlığa uğrattı. en son cenevre toplantılarının sonuca ulaşmasını engelledi. rusya o toplantılarda esed rejimini destekleyerek ciddi müzakereleri boşa çıkarmıştı. dolayısıyla bu girişimlere hep engel oldular.

ruslar, bir siyasi çözüm şekli sunmuyor, onlar sadece girişimde bulunuyor ve sunulan inisiyatiflere hakim olmak istiyorlar.

rusya şu an müttefiki olan esed rejimine çıkış yolu sunan bir siyasi çözüm için arayışta bulunuyor. rusya bunu batılı ve avrupa ülkelerinin umursamaz tavırlarından kaynaklanan bir eksikliği gördüğü için yapıyor. bunu fırsat olarak görüyor. dolayısıyla rusların şu anki düşüncesini şu şekilde izah edebilirim; suriye muhalefetinin zayıf bir tarafıyla müzakere halinde bulunarak krizin sonucunu esed rejiminin lehine çevirecek bir statüko kurmaya çalışıyor. bu da esed’i meşrulaştırma anlamına geliyor. özetle rusya’nın yapmaya çalıştığı şey, gösteriş amacıyla taviz vererek esed rejimini meşrulaştırmaktan ibaret.”

‘iran-rusya girişimi’ iddiası

suriye krizinde denklemin bir tarafında da esed rejiminin bölgedeki en önemli destekçisi iran duruyor.

suriye devlet başkanı beşşar esed yönetimine ve hizbullah'a yakınlığıyla bilinen lübnan merkezli sefir gazetesi, rusya-iran girişimiyle yeni bir planın gündeme getirildiğini ve bu plana göre, esed'in bazı yetkilerinden taviz vermeye hazır olduğunu ve önce moskova'da sonra şam'da muhaliflerle diyaloğu kabul ettiğini yazdı.

beşşar esed'in yılbaşından sonra rusya'ya gideceğini öne süren gazetenin haberinde, "nisan ayında, çoğunluğu muhaliflerden oluşacak, ahmed muaz hatip başkanlığında bir hükümetin kurulmasını da öngören girişimi görüşeceği" iddiası yer alıyor. habere göre hatip başkanlığındaki yeni hükümetin, anayasa yazma ve genel seçime hazırlanma görevleri olacak. haberde, söz konusu hükümette, rusya'nın ısrar ettiği gibi savunma bakanlığı ile hava, askeri emniyet ve devlet emniyeti birimlerinin esed'de kalacağı, içişleri bakanlığının muhaliflerde kalmasında ise bir sakınca görülmediği ileri sürüldü.

ancak suriyeli muhalifler gazetenin iddialarına şüpheyle yaklaştıklarını söylüyor ve iran ve rusya'nın suriye krizinin önemli ve güçlü bir tarafı olması nedeniyle, tüm tarafların memnun kalacağı bir çözüm için çaba göstereceğini veya tarafsız arabulucu rolünü oynayacağını düşünmüyor.

'muhalefeti bitirme planı'

suriyeli muhalifler, de mistura’nın planını muhalefeti bitirme planı olarak görüyor ve kendilerine ‘esed’i bırak, işid ile savaş’ baskısının yapıldığını iddia ediyor.

suriye krizinde esed’i rahatlatan bir diğer gelişme ise, en büyük destekçisi iran ile abd’nin, irak’ta işid’e karşı mücadele adı altında adı konulmamış bir ortaklığa gitme ihtimalinin doğmuş olması oldu.

sahadaki etkisini 'koz' olarak kullanmaya çalışan iran, bu noktada esed’in koltuğunu korumasını sağlayacak bir ‘siyasi çözümü’ hayata geçirmek için uğraşıyor. de mistura’nın planına iran’ın yanı sıra rusya ve abd de destek veriyor.

kaynak: al jazeera ve afp

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;