adalet bakanlığı tarafından hazırlanan yeni iş kanunu tasarısı taslağı'na göre, işçi ve işveren uyuşmazlıklarında dava açmadan önce arabulucuya gitmek zorunlu hale geliyor. başbakanlığa gönderilen taslağa göre, arabulucu görüşmeleri 3 haftada sonuçlanacak. işçiler, mahkemelerde yıllarca süren davalarda, kazandıkları tazminatları kısa sürede elde edebilecek. tasarının getirdiği en önemli yeniliği iş uyuşmazlıklarında, mahkemeye dava açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu getirilmesi oluşturuyor. bu kapsamda, bireysel veya toplu iş sözleşmesine bağlı olarak çalışan işçi ve işveren alacağı, tazminatı, işe iade taleplerinde dava açmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı olarak aranacak. iş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan tazminat durumları dışındaki durumlarda arabulucuya başvurmadan doğrudan iş mahkemesine açılan davalar usulden reddedilecek.

tasarının kabul edilmesiyle ortalama 3 milyon 400 bin civarındaki hukuk uyuşmazlığının, yaklaşık yüzde 18'ini oluşturan iş uyuşmazlığı dava dosyalarının büyük ölçüde azalması hedefleniyor. reform, yargıtay'ın iş yükünü de hafifletecek. tasarıyla yargıtay'ın bir yıl içerisinde baktığı 780 bin civarındaki hukuk uyuşmazlığının, yaklaşık yüzde 30'unu oluşturan iş davası dosyasında büyük çapta azalma yaşanacak.

nasıl başvurulacak ?

uyuşmazlık durumunda bir ay içerisinde gerçekleştirilecek arabuluculuk başvurusu, taraflardan birinin yerleşim yerindeki veya işin yapıldığı yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise adli yargı ilk derece mahkemesi adalet komisyonu tarafından görevlendirilen sulh hukuk mahkemesi yazı işleri müdürlüğüne yapılacak. bu noktadan sonra büro tarafından ve komisyon başkanlıklarına bildirilen listeden bir arabulucu atanacak. tarafların listede yer alan herhangi bir arabulucu üzerinde anlaşmaları halinde bu arabulucu görevlendirilecek. arabulucu, her türlü iletişim vasıtasıyla tarafları bilgilendirecek ve ilk toplantıya davet edecek.

tazminat 3 hafta içinde alınabilecek

adli sicil ve istatistik genel müdürlüğü verilerine göre iş davaları ortalama 431 günde sonuç bulmaktayken, tasarının yasalaşması halinde uyuşmazlıkların çözüme kavuşma süresi arabulucu vasıtasıyla 1 gün,2 gün veya en fazla üç hafta gibi kısa sürelerde sonuçlandırılabilecek. tasarıya göre, arabulucu, görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde görüşmeleri sonuçlandırmak zorunda olacak. bu süre çok zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilinecek. görüşmelerde uzlaşma sağlanmaması halinde iki hafta içerisinde dava açılabilinecek.

arabuluculuk yardımıyla sonunda taraflar, işçinin işe başlatılması konusunda anlaşmaları halinde, işe başlatma tarihi ile işe başlatmama durumunda ödenecek tazminat miktarını belirlemeleri de tasarıyla zorunlu hale gelecek. aksi takdirde anlaşma sağlanamamış sayılacak ve son tutanak buna göre düzenlenecek. anlaşma sağlanamaması halinde işçe ve işverenin dava açma hakları saklı kalacak.

mahkemeler ihtisaslaşacak

kanunla iş mahkemeleri, hâkimler ve savcılar yüksek kurulu tarafından alınacak karar ile kendi aralarında ihtisaslaşabilecek. örneğin, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklar, işe iade davaları, işçi alacağı davaları veya hizmet tespiti davaları ayrı dairelerde ihtisas mahkemesi olarak belirlenecek.

arabulucular saatler içerisinde çözüme gidiyor

adalet bakanlığı tarafından alternatif çözüm yolları olarak uygulanan arabuluculuk sisteminin fiili devreye girdiği 2013 yılı kasım ayından bugüne kadar 10 bin 71 dosya mahkeme yerine önce arabulucuya gitti. arabulucuya giden hukuk uyuşmazlıklarının yüzde 87'sini ise işçi-işveren uyuşmazlığı oluşturdu ve bu uyuşmazlıkların yüzde 95'e yakın kısmı bir gün veya saatler süren müzakerelerle anlaşmayla sonuçlandı.

iş mahkemeleri kanun tasarısının yasalaşmasıyla birlikte, işçi ve işverene arasındaki uyuşmazlıklardan kaynaklanan 400 bin dosyanın önce arabuluculara gönderilmesi yoluyla yargının iş yükü hafifletilmiş olacak.

kaynak: dha