tbmm genel kurulu olağanüstü toplandı. meclis genel kurulu’nda üç gündem maddesi vardı: irak ve suriye tezkeresi, rtük’te chp'den boşalan üyelik ve bakanların yemini. meclis, irak ve suriye'deki örgütlerden türkiye'ye yönelebilecek saldırıların bertaraf edilmesini öngören başbakanlık tezkeresini yeniledi.

rtük'te chp kontenjanından boş bulunan üyelik için ismet demirdöğen seçildi. oturumu yöneten tbmm başkanvekili koray aydın, 1 ekim perşembe günü saat 15.00'te toplanmak üzere birleşimi kapattı.

'hdp'li bakanlar hayır dedi'

irak ve suriye'ye sınır ötesi operasyon için hükümete verilen yetkinin süresi bir yıl uzatıldı. meclis genel kurulu'nda ak parti, chp ve mhp gruplarının oyu ile kabul edildi. hdp ise olumsuz oy kullandı. bakanlar kurulu sıralarında da hdp'li bakanlar müslüm doğan ve ali haydar konca tezkereye red oyu verdi.

tezkerenin süresinin uzatılması için meclis oturumuna katılan milletvekillerinin salt çoğunluğunun ‘evet’ oyuna ihtiyaç vardı.uzun süren tartışmaların ardından tezkerenin süresi uzatıldı. 

yemin krizi

ancak tezkere görüşmeleri öncesinde geçici hükümette yer alan bağımsız bakanların 'bağımsızlığı' konusunda tartışma yaşandı. tartışma daha sonra yemin krizine dönüştü. yemin krizinin üç oylamayla çözülmesinin ardından akşam saat 17.30 civarında ana gündem maddesi olan tezkere görüşmelerine geçilebildi.

hdp grup başkanvekili idris baluken, tezkerenin 1 kasım erken seçimi sonrası oluşacak yeni kabineye bırakılması gerektiğini savundu. baluken, önceki tezkereyi oluşturan bakanlar kurulu üyelerinin neredeyse hiçbirinin seçim kabinesinde yer almadığını söyledi.

rtük üyesi seçildi

genel kurul'da yapılan oylama sonucunda adaylardan ismet demirdöğen 354, şafak akça 8 oy aldı. bu sonuçla yeni rtük üyesi ismet demirdöğen oldu.

1960 doğumlu demirdöğen, gazi üniversitesi iletişim fakültesi'ni bitirdi. çeşitli basın organlarında çalışan demirdöğen, 1996-2003 yılları arasında çağdaş gazeteciler derneği genel başkanlığı görevini yürüttü. demirdöğen 2013'ten bu yana chp tbmm grubu'nun basın danışmanlığını yapıyordu.

hdp ve chp karşı

ancak mhp ve ak parti grup başkanvekilleri baluken'in açıklamasına karşı çıktı. oturumu yöneten meclis başkanvekili koray aydın, konuyu usul tartışmasına açtı. 

chp ve hdp grup başkanvekilleri yeni bakanlar kurulu'nun bu kararı alamayacağı yönünde aleyhte görüş bildirdi; mhp ve ak parti ise devlette devamlılık ilkesi gereği mevcut kabinenin yetkili olduğunu savunarak lehte görüş bildirdi.

bakan kılıç: silah çektiğim iddiası iftira

gençlik ve spor bakanı akif çağatay kılıç'ın, adalet bakanı kenan ipek'in yemini esnasında silah çektiğine dair bir iddia ortaya atıldı. hdp'li pervin buldan bu konuda sosyal medyada haberler gördüklerini ve bu konuya açıklama getirilmesini istedi.

bunun üzerine bakan kılıç söz aldı. kılıç, "az önce bir gerginlik yaşandı. benim de olay esnasında silah taşıdığım ve bunu meclis'te gösterdiğim iddia edilmiş. konu bana intikal edince gazetecilere gerekli açıklamayı yaptım, chp ve mhp grup başkanvekilleri ile de görüştüm" dedi

kılıç, "benim hiçbir zaman, hiçbir şart altında tbmm çatısı altında silah taşımam gibi bir durum olamayacağını, şahsımın bunu asla tasvip edemeyeceğimi dile getirmek istiyorum. ben bir milletvekili ve hükümet üyesiyim. bu bir iftiradır. asla böyle bir hareket yapmayacağımı beni tanıyanlar bilir" dedi.

bunun üzerine hdp'li buldan, "sayın bakan konuya açıklık getirmiştir, teşekkür ediyoruz" dedi.

Oylamada MHP'li vekiller bozkurt işareti yaparak ellerini kaldırdı; HDP'li vekiller zafer işareti yaparak oy verdi. [Fotoğraf: Zahidin Köşüş /AJT]

chp grup başkanvekili özgür özel, bakanlar kurulu’nda bağımsız bakan olarak görev alan bazı isimlerin geçmişte ak parti'nin eski milletvekili ya da milletvekili adayı olduğunu belirterek, tarafsızlıklarının tartışmalı olduğunu söyledi. bu isimlerden bazıları savunma bakanı vecdi gönül, tarım bakanı kudbettin arzu, enerji ve tabii kaynaklar bakanı ali rıza alaboyun.

üçüncü oyda yemin etmeleri kabul edildi

CHP'li vekiller ise oy verirken sol yumruklarını havaya kaldırdı. [Fotoğraf: Zahidin Köşüş / AJT]

hdp'li sırrı süreyya önder, anayasa'nın ihlâl edildiğini ve bağımsız bakanların yemin edene kadar genel kuruldan çıkarılmalarını istedi ancak önder'in önerisi kabul edilmedi. oturuma birçok kez ara verilmesinin ve iki oylamanın ardından üçüncü oylama sonucunda bağımsız bakanların yemin etmesi yönünde karar ortaya çıktı.

arbede yaşandı

bağımsız bakanların oy vermesine karar verilmesinin ardından, bakanlar sırayla kürsüye çıkmaya başladı. yemin töreni devam ederken, muhalefetten sadece bazı mhp'li milletvekilleri ve chp'nin grup başkanvekilleri salonda kaldı. ak partili vekiller ise tam kadro olarak sıralarında kaldı.

TBMM Genel Kurul'unun son toplantısında milletvekilleri kavga etmişti.

[[Fotoğraf: Zahidin Köşüş / Al Jazeera Türk]]

adalet bakanı kenan ipek yemin etmek üzere kürsüye gelirken bir milletvekili "adaletin nerede şerefsiz" diye bağırdı. bunun üzerine kavga başladı, akp ve chp'li milletvekilleri birbirinin üzerine yürüdü. grup başkanvekilleri araya girerek kavganın büyümesini engelledi.

'tasvip edilemez bir ifade'

oturuma ara verilmesinin ardından chp grup başkanvekili özgür özel söz istedi. özel, bakan ipek'e yönelik hakareti kimin dile getirdiğini bilmediklerini ancak chp sıralarından gelmiş olması ihtimaline karşı, chp'li hiçbir vekilin böyle bir ifadeyi tasvip etmeyeceğini söyledi.

demirtaş: oylama sağlıklı yapılamadı

hdp eş genel başkanı selahattin demirtaş, oy verme işlemlerinin sağlıklı yürütülmediğini söyledi:

"ne elektronik sistem ne açık oylama sağlıklı yapılamadı. normalde muhalefetin sayısı fazla gibi görünüyordu ama bir oldubittiyle yemin törenine geçildi. ama bu şunu gösterdi: bu bakanlar kabul görmüyor. parlamento bu bakanları kabul etmiyor. hepsi akp'li, bağımsız filan değiller. anayasa suçu işledi hem cumhurbaşkanı hem davutoğlu. hani diyeceksiniz ki "ilk defa mı işlediler?", yok. zaten varlıkları anayasa'ya aykırı."

özkes akp ile oy kullandı

üçüncü oylamada eski chp'li ihsan özkes'in ak partili vekillerle birlikte oy kullanması dikkat çekti. chp'den istifa eden ihsan özkes, başkanlık divanı'nın yanında tasarı görüşmelerinde komisyonlara ayrılan bölüme tek başına oturdu. normalde bağımsız milletvekilleri gruplara ayrılan sıraların en arkasında otururdu.

CHP'den istifa eden Milletvekili İhsan Özkeş. [Fotoğraf: Zahidin Köşüş / Al Jazeera Türk]

usul tartışması açıldı

oturumu yöneten meclis başkanvekili koray aydın ise bağımsız bakanların yemin etmelerinin önünde engel olmadığını belirtti. aydın kendi tavrı üzerine usul tartışması açılabileceğini belirtti. yapılan oylama sonucu usul tartışması açıldı.

ancak aydın usul tartışmasının sonucunu milletvekillerinin oylarına sundu. bu oylamada chp- mhp ve hdp birlikte hareket etti. muhalefet partileri oylama sonucunu bağımsız bakanların yemin etmeyeceği şeklinde yorumladı. ak parti ise yapılan oylamanın usulle ilgili olduğunu belirterek, muhalefetin bu kararına itiraz etti.

koray aydın daha sonra başkanlık divanı'ndaki kâtip üyeler arasında anlaşmazlık olduğunu belirterek oturuma 10 dakika ara verdi ve partilerin grup başkanvekilleri ile toplantı yaptı. aranın ardından genel kurul tekrar açıldı. ancak anlaşmazlık giderilemedi. bunun üzerine bir ara daha verildi.

[Fotoğraf: Zahidin Köşüş / Al Jazeera Türk]

kriz neden çıktı?

meclis başkanvekili koray aydın'ın izlediği yöntem krize neden oldu. muhalefet partileri, bağımsız bakanların yemin edip etmeyeceğinin oylanacağını düşünerek oy kullandı ve ilk oylamada çıkan çoğunluk sonucunu bağımsız bakanlar yemin etmeyecek şeklinde yorumladı. ancak ak parti itiraz etti. ak parti, seçim hükümetinin güven oylamasına tabi olmadığını belirterek, "adeta seçim hükümetinin güven oylamasına dönüştürülmesi doğru değildir" dedi

koray aydın açılan usul tartışmasının, ant içme konusunda kendisinin çağrı yetkisi olup olmadığıyla ilgili olduğunu belirterek, oylamayı tekrarlayacağını söyledi. akp bu sözler üzerine "bu fiili olarak güven oylamasına çevirmektir" diye itiraz etti. ancak oylamaya geçildi.

bu sırada koray aydın'ın grup başkanvekillerine "benim yetkim olup olmadığı oylanıyor" dediği dikkat çekti. bunun üzerine grup başkanvekilleri milletvekillerini ne oy kullanacakları konusunda sözlü olarak uyardı.

550 vekilli meclis'te 556 oy çıktı

ikinci oylamada ise oyların sayısında hata oldu. 550 vekilli tbmm'de 556 oyun kullanıldığı göründü. elektronik sistemle oy kullanan bazı vekillerin, oyu kullanamadıklarını düşünüp pusulayla da oy kullanmış olabileceği tahmin ediliyor. chp grup başkanvekili levent gök partisinin vekillerini, elektronik oylama olursa şifresini bilmeyenlere bilgi işlem servisinin yardımcı olacağı konusunda uyardı.

oturumu meclis başkanvekili mhp'li koray aydın yönetti. hdp'li iki bakan, bakanlar kurulu üyelerine ayrılan bölümde ikinci sırada yan yana oturdu. ak partili milletvekilleri dışarıdan atanan isimleri ve diğer bakanları tebrik ederken, bazı hdp'liler de bakanlar kurulu sıralarına giderek hdp'li bakanları tebrik etti.

kaynak: al jazeera