brüksel'deki daimi temsilciler düzeyindeki acil toplantının ardından yapılan yazılı açıklamada, ukrayna ve rusya, birleşmiş milletler güvenlik konseyi himayesinde barışçıl bir çözüm için diyaloğa davet edildi. 

rusya'nın ukrayna'daki askeri faaliyetlerinin uluslararası hukuka aykırı olduğu vurgulanarak, rus parlamentosunun güç kullanımına onay vermesinden de büyük kaygı duyulduğu ifade edildi.

almanya başbakanı angela merkel da telefonda görüştüğü rusya lideri vladimir putin'i uluslararası hukuku çiğnemekle suçladı. almanya hükümet sözcüsüne göre, merkel putin'e 'kırım'daki rus müdahalesinin kabul edilemez' olduğunu söyledi.

üç liderle görüştü

rusya yanlısı milislerin kırım'da birçok askeri ve idari birimi kontrol altına almasına batı'nın tepkisi şiddetleniyor. abd başkanı barack obama, ingiltere başbakanı david cameron, almanya başbakanı angela merkel ve polonya cumhurbaşkanı bronislaw komorowski ile telefonla görüştü. beyaz saray’dan yapılan yazılı açıklamada, “liderler, rusya’nın, uluslararası hukukun ihlali ile uluslararası barış ve güvenliğe tehdit olan ukrayna’nın bağımsızlık ve toprak bütünlüğüne yönelik net ihlali üzerindeki ciddi kaygılarını ifade ettiler” cümlesine yer verildi.

liderlerin, ukrayna ile rusya arasında diyaloğun acilen başlaması gerektiğini vurguladıkları belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“liderler, ukrayna halkının bu tarihi dönemde kendi geleceklerini kararlaştırmalarına katkıda bulunacak mayıstaki seçimlerin yapılma çalışmaları ile ülkenin toprak bütünlüğünün de aralarında bulunduğu konularda ukrayna hükümetinin ve uluslararası hukukun desteklenmesinde, uluslararası toplumun birlik içerisinde olmasının önemini doğruladılar. liderler ayrıca, ekonomisine istikrar kazandırmak için acil reformlara ihtiyacı olan ukrayna’ya ikili ve çok taraflı finansal yardım paketinde birlikte çalışma taahhüdünde bulundular. liderler, iki taraflı ve uygun uluslararası organizasyonlar aracılığıyla, birlikte yakın çalışma içerisinde olmayı sürdürmede mutabık kaldılar.”

'tüm seçenekler masada'

abd dışişleri bakanı john kerry de, mevcut kırım politikasını sürdürmesi halinde rusya’nın ekonomik yaptırımlar ve yalnızlaşmaya maruz kalacağını söyledi.

kerry, cbs, nbc ve abc kanallarında yayına katılarak ukrayna ile ilgili soruları yanıtladı. kerry, rusya’yı, ‘19. yüzyıldaymış gibi davranarak’ yabancı bir bölgeyi ‘uydurma bahanelerle’ işgal etmeye çalışmakla suçladı.

rusya’nın seçim yaparken çok dikkatli olması gerektiğini vurgulayan kerry, “vize yasağı, mal varlıklarının dondurulması, ticaret ve yatırımda yalnızlaştırma durumu var. amerikan işletmeleri, bu şekilde hareket eden bir ülke ile iş yapıp yapmamakta iki kez düşünmeye başlamak isteyebilir. ciddi olası sonuçları var. dünkü konuşmamdan biliyorum, müttefiklerimizin ve dostlarımızın her biri, birlikte hareket etmeye ve bu tür bir davranışın bedeli olacağını açıkça dile getirmeye kararlılar” ifadesini kullandı.

kerry, “eğer rusya geri adım atmazsa abd yaptırımlar uygulamakta istekli mi?” sorusuna ise “kesinlikle. abd ve başkan obama şu anda tüm seçenekleri göz önünde bulunduruyor, seçeneklerin hepsi masada” yanıtını verdi.

abd'li yetkililer, dışişleri bakanı john kerry'nin salı günü başkent kiev'e gideceğini söyledi.

ukrayna'da savaş hazırlığı

ukrayna milli güvenlik ve savunma kurulu (msgk) sekreteri andrey parubiy de ülkede askerlik yapabilecek vatandaşlar için kısmi seferberlik ilan edildiğini duyurdu.

parubiy, mgsk kararıyla ordunun tam hazır duruma getirildiğini belirtti.

parubiy ayrıca, dışişleri bakanlığı'nın, budapeşte memorandumu çerçevesinde garantör ülkelere, ülke güvenliğinin sağlanması ve istişarelerin yapılması için çağrıda bulunmakla görevlendirildiğini kaydetti.

bakanlar kurulu'nun da vatandaşların güvenliğinin sağlanması için gereken kaynağı ayıracağını ifade eden parubiy, ülkede enerji üreten işletmelerin daha sıkı korunması emrinin de verildiğini bildirdi.

ukrayna başbakanı arseniy yatsenuk ise rusya’yı ülkesine savaş ilan etmekle suçlayarak, “felaketin eşiğindeyiz” ifadesini kullandı.

geçici cumhurbaşkanı aleksandır turçinov ise, ukrayna hava sahasının sivil olmayan tüm uçuşlara tamamen kapatıldığını açıkladı. turçinov, ukrayna'nın güvenliğinin sağlanması için batı ülkelerinin 'gerçek adımlar' atması gerektiğini belirtti.

fransa ve ingiltere'den g8 hamlesi

bu arada fransa ve ingiltere, rusya'nın soçi kentinde haziran ayında yapılacak g8 zirvesinin hazırlık toplantısına katılımı askıya aldıklarını duyurdu.

fransa dışişleri bakanı laurent fabius, ukrayna'nın toprak bütünlüğüne saygı duyulması çağrısında bulundu ve ülkenin bölünmemesi gerektiğine dikkati çekti.

rusya'nın bu tavrı sürdürmesi durumunda bedelinin ağır olacağını dile getiren fabius, rusya'nın bölgeye asker göndermesini kınadıklarının altını çizerek, "fransa arabuluculuğa hazır" ifadesini kullandı.

beyaz saray'dan yapılan açıklamada da abd'nin soçi'de yapılacak g8 hazırlık toplantısına katılımını askıya alacağı duyurulmuştu.

rusya'ya teşekkür

kırım meclis başkanı vladimir konstantinov ise ‘tüm kırımlılar adına ihtiyaç duydukları bir dönemde yanlarında oldukları’ gerekçesiyle rusya’ya teşekkür etti.

basın toplantısını takip eden al jazeera’dan deniz berktay’ın aktardığı bilgilere göre konstantinov, "gerek kırım, gerekse ukrayna, rus dünyasına aittir. buraya müdahale etmeyi düşünecek herkesin bunu bilmesi gerekir" ifadelerini kullandı.

konstantinov, türkiye’nın kırım politikasıyla ilgili soruya da, "kırımlıların türkiye’yi çok seviyor ve eğer eğitim ve diğer alanlarda işbirliği olursa, kırım bu yönde ilişkileri sürdürmeye hazırdır" yanıtını verdi.

konstantinov, "ukrayna'nın cumhurbaşkanı, kırım halkının da büyük çoğunlukla seçtiği viktor yanukoviç'tir. kiev'de iktidara geldiğini iddia edenler, kaba kuvvete dayanarak yönetimi ele geçirdi. bunları nasıl meşru sayabiliriz?" şeklinde konuştu.

kırım’daki yönetimin tarihteki en meşru yönetim olduğunu söyleyen konstantinov, mevcut ukrayna yönetimini siyasi sorunları çözmek için şiddete başvurmakla suçladı.

konstantinov ayrıca, kırım’a girişlerin kapatılmasının gerekçesinin çetelerin bölgeye girişi engellemek olduğunu öne sürdü.

moskova'dan kritik adım

abd başkanı barack obama’nın ‘kırım’a müdahalenin bedeli olur’ uyarısına rağmen cumartesi günü rusya’dan bölgede tansiyonu yükseltecek bir adım geldi.

rusya devlet başkanı vladimir putin’in talebi üzerine toplanan rus parlamentosunun üst kanadı putin’e ukrayna’ya asker gönderme yetkisi verdi.

kararın hemen ardından kremlin'den yapılan açıklamada parlamentonun rus ordusuna verdiği yetkinin hemen kullanılmayabileceği sinyali de verildi.

rusya dışişleri bakanı yardımcısı grigory karasin, "devlet başkanımızın aldığı onay bunun hemen kullanılacağı anlamına gelmez" dedi.

müdahale yetkisi sadece kırım’la sınırlı değil. putin, parlamentodan ukrayna’daki ‘sosyo-politik durum normalleşene dek bu ülkede asker bulundurma yetkisi talep etti.

kaynak: al jazeera ve afp