17 üyeli euro bölgesi’nin devlet ve hükümet başkanları, bölgede etkili olan borç krizini masaya yatırmak için düzenledikleri zirvede, yunanistan’ın borcunun yaklaşık 100 milyar euro azaltılması konusunda anlaştı.

çarşamba günü başlayan zirve, pazar günü brüksel'de düzenlenen ab liderler zirvesine ek olarak, borç krizini ele alan ikinci buluşma olarak düzenlendi. ilk olarak euro bölgesi zirvesi olarak tasarlanan toplantının bir bölümü, ingiltere ve polonya'nın itirazı sonucu yine ab zirvesi'ne dönüştürülmüştü.

perşembe gününe sarkan buluşmanın sonlarında gelen uzlaşmayla, euro ülkeleri, atina’nın tahvillerini elinde bulunduran özel banka ve sigorta şirketlerine olan borcunun yüzde 50’sinin silinmesi için, bu kuruluşlarla fikir birliğine vardı. toplantıya, mali kuruluşları temsilen uluslararası finans enstitüsü katıldı.

bankalar, temmuz ayındaki bir zirvede yunanisan’ın tahvil borçlarının yüzde 21’inden feragat etmeye razı olsa da, ülkenin ekonomik durumunun o tarihten beri daha kötüye gitmesi, konunun yeniden müzakere edilmesine neden olmuştu.

üzerinde fikir birliğine varılan yüz milyar euro seviyesindeki borç kesintisi, atina’nın bugün gayri safi yurtiçi hasılaya (gsyh) göre yüzde 160 seviyesindeki avrupa birliği’nin (ab) en yükseği olan kamu borcunu, 2020 itibarıyla yüzde 120 düzeyine düşürecek.

sekiz saat süren zorlu müzakereler sonucunda varılan anlaşmaya göre, euro bölgesi ülkeleri, özel sektör kuruluşlarına 30 milyar euro değerinde ‘kredi zenginleştirmesi’ ödemesi yapacak. ek olarak, indirimden kaynaklanacak zararların karşılanması için bu bankalara 106 milyar euroluk sermaye enjeksiyonu yapılacak.

söz konusu paketin yıl sonundan önce detaylandırılarak uygulamaya konulması, böylece 2012 yılından itibaren yunanistan’ın ikinci mali yardım planının tam olarak hazır olması hedefleniyor. reuters haber ajansı, ilk olarak temmuz ayında kabul edilen bu paketin değerinin de, çarşamba günü düzenlenen toplantıda önceki 109 milyar euro seviyesinden 130 milyar euro seviyesine yükseltildiğini belirtti.

çarşamba gecesi geç saatlerde açıklama yapan yunanistan başbakanı yorgo papandreu, ülkesinin 2012 yılında bütçe açığı vermesini beklemediğini belirtti, fakat bazı bankaların borç yükü altındaki bazı bankaların geçici olarak devlet kontrolüne geçebileceğini söyledi.

papandreu, alınan kararla atina’nın borçlarının sürdürebilir hale geleceğini belirtti ve “reformları hızla hayata geçirebilirsek, uluslararası para fonu’nun (imf) tahmini olan 2021’den daha erken piyasalara dönebiliriz” dedi.

al jazeera muhabiri jonah hull, teoride alınan tedbirlerin yunanistan ekonomisine yardım ederek, krizin euro bölgesi’nde yayılmaya engel olmak için yeterli olması bekleniyor.

en borçlu ab üyesi

toplam kamu borcu 340 milyar euro düzeyinde bulunan 11 milyon nüfuslu yunanistan'da kişi başına düşen borç miktarı 30 bin euroyu aşıyor. ab liderlerinin yayılmasından korktuğu borç krizinin çıkış noktası olan yunanistan, bölgenin gsyh'ya oranla en borçlu üyesi konumunda bulunuyor. atina’nın kamu borcunun makul seviyelere indirilerek sürdürülebilir hale getirilmesi hedefleniyor.

yunanistan parlamentosu, tartışmalı tasarruf yasa tasarısını, atina sokaklarına şiddetin hakim olduğu bir günden sonra geçtiğimiz hafta perşembe gecesi onaylamıştı.

kamuda maaş ve istihdam kesintileri, iş pazarı reformu ve vergi artırımları gibi önlemler içeren yeni yasanın kabul edilmesi, şu anda yürürlükte olan kurtarma paketinin yanında, ikinci kurtarma paketinin hayata geçirilebilmesi açısından da büyük önem taşıyordu.

euro bölgesi maliye bakanları da cumartesi günü, kurtarma paketinin sekiz milyar euroluk altıncı dilimini prensipte onaylamış, daha sonra bu karar ab liderlerince kabul edilmişti.

krize ‘iddialı karşılık’

fransa cumhurbaşkanı nicolas sarkozy, perşembe günü sona eren zirve sonrasında düzenlediği basın toplantısında buluşmanın kendilerine, ‘euro bölgesi’nde yayılmakta olan krize, küresel, iddialı ve inandırıcı bir karşılık’ üzerinde anlaşma olanağı sağladığını söyledi.

zirvede, mali sisteme sigorta olması için kurulan avrupa mali istikrar fonu’nun (efsf) etkinliğinin artırılması edilmesi üzerinde de anlaşmaya varıldı. buna göre, 440 milyar euroluk fonun seviyesi, bir milyar trilyon euroya yükseltilecek. bu fondan, irlanda, italya ve ispanya gibi ekonomisi sorunlu ülkeler de halihazırda yararlanıyor.

söz konusu kararla, ağırlaşan borç yükü ve yüksek borçlanma faizleriyle karşı karşıya olan italya ve ispanya’nın düzlüğe çıkacağı umuluyor.

anlaşmaya göre efsf iki şekilde kullanılacak: italya, ispanya ve yunanistan gibi riskli euro bölgesi tahvillerine sahip olan ya da satın alacak bankalara kısmi garantiler sunacak ve çin ile brezilya gibi gelişmekte olan pazarlardan fon çekmek için imf destekli ‘özel amaçlı bir araç’ olarak kullanılacak.

almanya parlamentosu, başbakan angela merkel'e fonun geliştirilmesi yönünde müzakereler için beklenen yetkiyi çarşamba günü verince, almanya’nın zirvedeki eli güçlenmiş oldu.

sarkozy’nin, ikinci yöntemden maksimum faydanın sağlanmasına yönelik olarak, euro bölgesi tahvillerine çekmek için çin cumhurbaşkanı hu jintao ile bir araya geleceği belirtiliyor.

pazartesi günkü zirvede, fransa’nın kriz karşısında avrupa merkez bankası (ecb) fonlarının sınırsız olarak kullanılması teklifi, hem ecb, hem de almanya başbakanı angela merkel tarafından reddedilmişti.

italya’ya baskıya devam

ek olarak, pazar günkü ab zirvesi'nde olduğu gibi, çarşamba günü de euro bölgesi’nin en büyük ekonomileri almanya ve fransa, ekonomisi zor durumda olan italya’ya ekonomik reform ve tedbir paketlerini hızla hayata geçirmesi için baskı yaptı.

reuters haber ajansına göre, toplantıyı perşembe sabahı 4.30’da terk eden ecb başkanı jean-claude trichet, anlaşmanın bölgenin ekonomisini istikrara kavuşturacağına ilişkin olarak ‘temkinli bir iyimserlik’ taşıdığını belirtti.

önümüzdeki günlerde görev süresi dolacak olan trichet,”bu avrupa konseyi buluşmasında benim duyduğum şey, liderlerin iradesinin ifade edilişiydi. bence bu çok önemli” dedi. ecb başkanı, bu kararın rahatlık getirmemesi gerektiğini ve daha yapacak çok iş olduğunu söyledi.

kaynak: al jazeera ve ajanslar