lance armstrong, spor tarihinin en önemli ve tartışılan karakterlerinden biri. hakkında çekilen belgeselin adı gibi 'yükseliş ve düşüş'ün en büyük örneklerinden. 

sadece bisikletin değil, tüm spor dünyasının en prestijli organizasyonlarından fransa turu'nu 1999-2005 yılları arasında üst üste yedi kez kazanıp daha sonra kendisini ayakta alkışlayan sevenlerini kandırdığı ortaya çıkan bir bisikletçi. 

armstrong artık şampiyon değil. 1998'den bu yana elde ettiği tüm dereceler iptal edildi. profesyonel bisiklete dönmesi mümkün değil. ömür boyu men cezası var. çünkü doping yaptı, hem de sistematik bir şekilde. 

 

kanseri yenen abd'li bisikletçinin kurduğu kanser hastalarına destek olan livestrong vakfı ise hizmetlerine devam ediyor. ama imajı zedelenen armstrong, en azından görünüşte bile olsa kendi vakfıyla ilişkisini de kesmiş durumda. 

 

lance armstrong 1971'de teksas'ta doğdu. spora triatlonla başladığında 16 yaşındaydı, iki yıl sonra bisiklete odaklandı ve colorado springs takımına dahil oldu. kısa sürede büyük başarılar elde etti, 1992 barcelona olimpiyatları'na katılmayı başardı. gelecekte aynı takımda yer alacağı fabio casartelli'nin kazandığı olimpiyat yarışını 14'üncü sırada tamamladı. 

 

aynı yıl ilk profesyonel sözleşmesini motorola takımı ile imzaladı, ilk şampiyonluğunu san sebastian'da kazandı. 

 

bisiklet dünyasında adını duyurmaya başlayan abd'li sporcu 1993'te aralarında dünya şampiyonası, uspro şampiyonası ve fransa bisiklet turu da olmak üzere 10 etap kazandı. yol bisikletinde 22 yaşında zafere ulaşarak en genç şampiyon unvanını aldı. 

kanserle mücadele

 

1996 yılı hayatında önemli bir yer teşkil etti. 25 yaşında dünya sıralamasında bir numaraya yükseldi, kendi vatandaşları önünde atlanta olimpiyatları'nda yarıştı, fransız cofidis takımına transfer oldu. fakat bütün bu sevinçleri yarıda kaldı. ekim ayında testis kanseri olduğunu öğrendi. kanser ciğerlerine ve beynine kadar yayılmıştı. bunu öğrenen kulübü cofidis kısa süre sonra sözleşmeyi feshetti. 

 

lance armstrong aylarca süren kemoterapiden sonra kanseri yendi, bisiklete geri döndü, aynı yıl (1997) livestrong vakfı'nı kurdu. binlerce insanı kurtaran vakfın dünyaya yaydığı sarı bileklikler kanserle savaşın en önemli simgelerinden biri haline geldi. 

 

abd'li bisikletçi yakalandığı kanser hastalığını, "başıma gelen en iyi şeydi. beni öldürmeye çok yakındı; fakat öldürmek yerine beni çok iyi bir bisikletçi yaptı" diye yorumladı.

 

us postal takımına imza atan armstrong, 1999'da ilk fransa turu şampiyonluğunu elde etti. daha önce bu prestijli yarışı sadece bir abd'li kazanmıştı. 

 

1999 yılı ona bu onurun yanı sıra aile hayatında da hiç tatmadığı bir sevinç yaşattı. kanser olduğunu öğrendikten sonra dondurduğu spermlerin kullanılmasıyla ilk çocuğu luke david dünyaya geldi.

 

armstrong 2005 yılına kadar fransa turu'nda birinciliği kimseye kaptırmadı. elde ettiği yedi şampiyonlukla merckx, hinault, indurain ve anquetil gibi isimlerin rekorunu kırdı. bisiklet dünyasının en büyük efsanesi haline geldi. 

doping iddiaları 

kanserden kurtulduktan sonra yazdığı 'yaşama çevrilen pedal' adlı kitabı büyük ilgi gören armstrong'un doping yaptığı iddiaları da ilk kez fransa'da çıkan bir kitap aracılığıyla 2004 fransa bisiklet turu'ndan haftalar önce geldi.

 

kanseri yenip dünyanın en zorlu yarışını defalarca kazanması bazı kesimler tarafından imkansız olarak görüldü ve ünlü bisikletçinin doping yaptığı yazılıp çizildi. fakat armstrong bunları kesin bir dille yalanladı. 

fransa turu'ndaki son şampiyonluğunun hemen ardından, dünyanın en ünlü sporcularından biriyken kariyerini aniden noktaladı. hakkındaki doping iddialarına larry king show'da şöyle yanıt veriyordu: 

 

 

2006 mayıs'ta, armstrong'un 1999 yılındaki ilaç testinden temiz çıktığı açıklandı fakat aynı yıl bisiklet sporu için bir doping felaketinin de başlangıcı oldu. 

 

fransa bisiklet turu'nu 2006'da kazanan abd'li bisikletçi floyd landis'in yarışı doping desteğiyle birinci bitirdiği ortaya çıktı. armstrong'un eski takım arkadaşı, yüksek miktarda erkeklik hormonu (testosteron) kullanmıştı. armstrong, basında artan doping iddialarının gölgesinde 2008'de tekrar bisiklete döndü. 

 

ikinci döneminde eskisi kadar başarılı olamadı. bu dönemde eski takım arkadaşı landis onun performans artırıcı madde kullandığını iddia etti. soruşturma açıldı. 

 

armstrong ise "istedikleri kadar araştırabilirler. eğer bir şey saklamak isterseniz bunu 10 yıl boyunca yapamazsınız. kimse o kadar zeki değildir" diye cevap verdi. eski takım arkadaşlarından stephen swart da onu dopingle suçlayanlardandı. 

 

şubat 2011'de, 39 yaşındayken avustralya'daki down under turu'ndan sonra bisiklete son noktayı koydu. doping yaptığı hala konuşuluyordu.  bu kez yine eski takım arkadaşlarından tyler hamilton sahneye çıktı ve armstrong'un 1999, 2000 ve 2001 fransa bisiklet turu'nda doping yaptığını iddia etti. 

ömür boyu men cezası

2012'de hakkında soruşturma başlatıldı. abd anti doping ajansı (usada) onu doping ve doping trafiği sağladığı gerekçesiyle suçladı.  

iki ay sonra usada başkanı travis tygart, armstrong'un 1 ağustos 1998'den itibaren tüm sonuçlarının iptal edildiğini ve ömür boyu men cezası verdiğini açıkladı. uluslararası bisiklet birliği (uci) pat mcquaid "lance armstrong'un bisiklet sporunda yeri yok" dedi.

 

davanın gerekçeli kararında ise şöyle yazıyordu: "kanıtlar herhangi bir şüpheye yer bırakmayacak şekilde spor tarihinin en karmaşık, en profesyonelce ve en başarılı doping programını uyguladığını göstermektedir."  dünya medyasının çok yakından izlediği bu olaylar sonrasında armstrong, kurucusu olduğu kanser vakfının başkanlığından ayrıldı. amacı hiç değilse vakfın zarar görmemesiydi.

doping yaptığının ortaya çıkıp yedi fransa turu şampiyonluğunun elinden alınmasından sonra herkes ondan bir itiraf bekliyordu. 

doping itirafı 

abd'li bisikletçi 18 ocak 2013'te spor dünyasının tarihi röportajlarından birini ünlü televizyoncu oprah winfrey'e verdi. beklenen açıklama yapıldı. armstrong doping yaptığını itiraf etti ve kusurlu bir karaktere sahip olduğunu söyledi. 
 

armstrong o programda doping kullanmadan yedi fransa bisiklet turu şampiyonluğu kazanmanın mümkün olmadığını belirtti. en son 2005 yılında dopinge bulaştığını söyledi. "bu doping kültürünü ben icat etmedim. ama durdurmak için de çalışmadım. doping kullanmak hataydı" diyen armstrong sevenlerine şöyle seslendi: 
kaynak: al jazeera