orta asya'da varlığını sürdürmüş türk kavimlerinin bir parçası olan bulgarlar, 7. yüzyılda slav yerleşimcilerin arasına karıştı. bulgarlar bu dönemde ilk bulgar devletini kurdu. devam eden yüzyıllarda bulgarlar, balkanlardaki yerlerini muhafaza edebilmek amacıyla bizans imparatorluğu ile mücadele etti.

bulgaristan toprakları, 14. yüzyılda osmanlı imparatorluğu'nun egemenliğine girdi. ülkenin kuzeyi 1878'de özerklik ilan etti ve ülkenin tamamı 1908'de bağımsızlığına kavuştu. her iki dünya savaşında da kaybeden tarafta yer alan bulgaristan, daha sonra sovyet etkisi altına girdi ve 1946'da bulgaristan halk cumhuriyeti kuruldu.

komünist rejim 1990 yılına kadar sürdü. özellikle rejimin son dönemleri, ülkenin yüzde 10'unu oluşturan 900 bin kişilik türk azınlık için çok zor geçti.

türkler, 1984 ve 1989 yılları arasında 'diriliş süreci' adı verilen hükümet girişimiyle, isimlerini değiştirmeye zorlandı. tamamına yakınını türklerin oluşturduğu müslüman azınlıklara slav isimleri verildi. sürecin çatışmalara neden olması ve çok sayıda kişinin hayatını kaybetmesi üzerine 400 bin kişi türkiye'ye göç etmek zorunda kaldı. daha sonra bir bölmümü yeniden bulgaristan'a döndü. bulgaristan parlamentosu, müslüman ve türklere karşı uygulanan asimilasyon kampanyasını ocak 2012'de kınadı.

komünist dönemin 1990'da son bulmasıyla, ikinci dünya savaşı'ndan bu yana ilk kez çok partili seçimlere giden bulgaristan, demokrasi ve pazar ekonomisine geçiş için çaba harcadı.

bu geçiş dönemi, bölgedeki diğer ülkeler gibi zorlu ve sancılı oldu. 1992 ve 1994 yılları arasında yönetime gelen demokratik güçler birliği özelleştirme atağı başlattı, ancak bu durum işsizlik ve yüksek suç oranlarını beraberinde getirdi. reform girşimlerinin getirdiği olumsuz sonuçlar ülkenin siyasi atmosferini de etkiledi. pazar ekonomisine geçişe karşı 'yoksulların sesi' olma iddiasıyla yola çıkan sosyalistler 1995'teki parlamento seçimlerini kazandı.

ancak kötü gidişat durdurulamadı. ülke ekonomisi dibe vurdu. 1996'da hiperenflasyon ortaya çıktı ve bankaların tamamına yakını battı.

daha sonra ivan kostov ve simeon sakskoburggotski'nin başbakanlık yaptığı dönemlerde ülke batı yanlısı bir politika izlemeye başladı ve ekonominin yanı sıra demokratik gelişmeyle ilgili reformlar hızlandırıldı.

bulgaristan, 2004’te nato'ya 2007’de avrupa birliği’ne üye oldu. ama schengen’e dahil olamayan bulgaristan, vize problemini henüz çözmüş değil.

siyasi yapı

yürütme, doğrudan seçimle işbaşına gelen cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar kurulundan oluşuyor. cumhurbaşkanı beş yıllığına seçiliyor. parlamento seçimleri dört yılda bir yapılıyor. ülke, toplam 262 belediyenin yer aldığı 28 idari bölgeden oluşuyor.

son cumhurbaşkanlığı seçimleri ekim 2011’de yapıldı. ikinci turda iktidardaki gerb’in adayı rosen plevneliev cumhurbaşkanı seçildi.

bulgaristan’da son genel seçimler mayıs 2013’te yapıldı. bu bir erken seçimdi. 2009 seçimleriyle işbaşına gelen gerb partisi lideri boyko borisov istifa etmek zorunda kaldı. yoksulluk ve yolsuzluğa karşı başlayan protestolar her geçen gün büyüdü ve ülke erken seçime gitti. seçimde yine gerb birinci oldu. ama boyko borisov hükümeti kurma görevini kabul etmedi. sosyalist parti ile çoğunluğuınu türklerin oluşturduğu hak ve özgürlükler hareketi’nin desteği ile teknokratlar hükümeti kuruldu.

Plevneliev 2011'de Cumhurbaşkanı seçildi.

[[Reuters]]

ekonomi

2004 ve 2008 yılları arasında yıllık ortalama yüzde 6 büyüdü. hükümetlerin hepsi, ekonomik reformlar ve mali planlamalara sadık kaldı, ancak dünya ekonomisindeki sıkıntılı dönem bulgaristan'ın gidişatını da olumsuz etkiledi.

ekonomi 2009'da yüzde 5,5 küçüldü. devlete ait kuruluşların yüzde 90’ından fazlası özelleştirildi. büyüme ancak 2011'de yeniden başladı.

2012 yılında %0,8  büyüdü. gayri safi yurt içi hasılası 39,7 milyar euroya ulaştı. kişi başına milli gelir 5 bin 436 euro, enflasyon oranı % 3, işsizlik oranı % 12,4 oldu.

bugün bulgaristan ekonomisini kamuda yolsuzluk, adaletin hızlı işlememesi ve organize suçun önlenememesi tehdit ediyor. bulgaristan, ab’nin yolsuzluk seviyesi en yüksek ikinci ülkesi konumunda.

sağlık ve eğitim sistemi kötü durumda. nüfusun yaş dağılımı göz önünde bulundurulduğunda, emeklilik sigortasının çökmesinden kaygı duyuluyor.

bulgaristan türk yatırımlarının ağırlıklı olduğu bir ülke. türkiye’den yatırım yapan şirket sayısı irili ufaklı olarak 1250’yi buluyor. bu yatırımların yaklaşık tutarı da 1 milyar dolara yakın.

kaynak: al jazeera ve ajanslar