umay aktaş salman

twitter

türkiye’de eğitimin acil çözüm bekleyen sorunlarından biri fırsat eşitsizliği. üstelik sadece bölgeler arasında değil, yan yana iki ilçede, hatta aynı ilçedeki okullar arasında bile eğitim imkânları açısından büyük farklar var. 

istanbul'da da durum farklı değil. örneğin esenyurt ve başakşehir birbirine çok yakın iki ilçe. ancak eğitim şartları ve sunulan hizmet birbirine hiç de yakın değil.

başakşehir'de öğrenci sayısı 64  bin, esenyurt’ta ise 98 bin. eğitimdeki fırsatlar, en çok sınav başarılarında kendini gösteriyor. başakşehir’in liselere girişte uygulanan seviye belirleme sınavı’ndaki (sbs) il sıralaması 8, esenyurt’unki ise 31. başakşehir’de ortaöğretimde sınıf mevcudu ortalaması 27, esenyurt’ta 74.

al jazeera türk eşitsizliği yerinde gözlemlemek üzere esenyurt ve başakşehir'in bahçeşehir semtindeki iki okulu ziyaret etti. esenyurt ali fuat üstün ilkokulu ve bahçeşehir süleyman demirel ilkokulu’nun arasında sadece 6 kilometre var. ancak verdikleri eğitim, sundukları fırsatlar ve fiziksel donanım açısından aralarında önemli farklılıklar bulunuyor. 

70 kişilik sınıflar

esenyurt'taki ali fuat üstün ilkokulu'nun binası da, bahçesi de diğerinden daha küçük.

okulun 1500’ün üzerinde öğrencisi var, ancak derslik sayısı 12. okulda 28 öğretmen var. bunların 12’si ücretli, 18’i kadrolu. ücretli öğretmenler arasında da sınıf öğretmenliği mezunu bulmak zor. ekonometri, iktisat, işletme mezunu olup sınıf öğretmenliği yapanlar da var.  

öğretmenlerin zorunlu hizmet süresi olan üç yılı doldurduktan sonra tayin isteyip ayrıldıkları söyleniyor. okulun tek bir rehber öğretmeni bulunuyor. sosyal imkanlar da kısıtlı. küçük ve penceresiz bir tiyatro salonu var. laboratuvarlar ise kapanmış ve dersliğe dönüştürülmüş.

derslik sayısı yetersiz olduğundan, sınıflar da kalabalık. sınıf mevcudu, 1. sınıflarda 50-55, 2. sınıflarda 55-60, 4. sınıflarda 70-72 öğrenci.

okulun pek çok sınıfında engelli öğrenciler de var. sınıflarda engelli öğrenci sayısının en fazla iki olması gerekiyor, ama bu okulda ortalama üç engelli ders görüyor. hıncahınç dolu sınıflarda engelli öğrenciler de zorlanıyor.

öğretmenler de 30 kişilik bir sınıf öğretmenine göre üç katı gayret sarf ettiklerinden şikayet ediyor.

20 kişilik sınıflar

okulun 6 kilometre ötesinde başakşehir ilçesine bağlı bahçeşehir süleyman demirel ilkokulu var.

burasının da öğrenci sayısı çok farklı değil. sayı 1300. burası da sabahçı ve öğlenci olmak üzere diğer okul gibi ikili eğitim yapıyor. ancak imkânları esenyurt’taki okula göre çok daha geniş.

büyük bir bahçesi olan okulun binası da daha güzel. diğer okulun tam iki katı, yani 24 dersliği var. dolayısıyla sınıf mevcutları 28-30 arasında değişiyor. aralarında 20 kişilik sınıflar bile var. her sınıfta projeksiyon aleti ve projeksiyon perdesi bulunuyor.  

öğretmen sayısı ise 62. öğretmenlerin hepsi kadrolu. tek bir ücretli öğretmen bile yok. burası zorunlu hizmet bittiğinde öğretmenlerin tayin istedikleri bir okul değil, öğretmenleri yıllardır bu okulda çalışıyor.

okula talep büyük. civar ilçelerden, okula yazılabilmek için ikametini bahçeşehir’e alanlar ya da burada gösterenler var.

ayrıca üç rehber öğretmen, teknoloji sınıfı, fen laboratuvarı mevcut. süleyman demirel ilkokulu’nun içinde sağlık odası da var. 

"plansız mahallelerde planlı okullar yapmak lazım"

başakşehir ilçe milli eğitim müdürü ismail baltacı, sadece esenyurt ile kıyaslandığında değil, başakşehir ilçesi içinde de farklı tablolar oluşturan okullar olduğunu söyledi. fırsat eşitliği açısından ciddi farklar olan okulları anlatan baltacı bunun sebeplerini ve çözümlerini şöyle açıklıyor:

"bazı okullarda derslik başına düşen öğrenci sayısı 20'yken bazılarında 50'nin üzerinde. ilçemiz gecekondu ve yeni yerleşim bölgelerinde toki tarafından yapılan kentsel dönüşüm ivedilikle tamamlandığında, yoğun göçle plansız gelişen mahallelere planlı okullar yapılarak eğitim ortamları geliştirilebilir. öğretmen atamalarında merkez ilçeler ve ana ulaşım güzergâhlarındaki okullara öğretmen talebi çok. onların öğretmen açığı yok."

"istanbul'un dezavantajlı mahallelerindeki okullara istekli öğretmen sayısı az. atananlar zorunlu çalışma süresi bitiminde merkezi okullara geçiyor. dezavantajlı bölgelerdeki okul sayıları arttırılarak, öğrencilerin sınıf mevcutlarının normal sayılara indirilmesi suretiyle öğretmenlerin o okulda çalışma isteği arttırılabilir. okulların fiziki şartları ve ek donanım malzemeleri, duyarlı ve durumu müsait velilerin çoğunlukta bulunduğu okullarda geliştirilmekte, diğer okullarda ise ders kitaplarının dışında eğitim ortamları ve kaynakları yetersiz kalıyor."

kaynak: al jazeera