suriye'de 18 kürt partisi bulunuyor. bunlardan 17'si mesut barzani liderliğindeki irak kürdistan demokrat partisi ya da celal talabani’nin kürdistan yurtseverler birliği’nin çizgisinde. bu partilere şimdiye kadar, "suriye'de kaç kürt partisi var" diye sorulduğunda, 17+1 yanıtını veriyorlardı.  +1, demokratik birlik partisi (pyd).

 

pyd’yi ayrı tutmalarının nedeni suriye orijinli değil, pkk çizgisinde ve dolayısıyla türkiye kökenli olmasıydı. 

 

 

suriye iç savaşına kadar varlığından çok az kişinin haberdar olduğu pyd, karışıklık başlayınca sesini yükseltmeye başladı. arkasına silahlı gücü de aldı. diğer partiler, pyd'nin baskısından şikayetçi olmaya başladı. pyd baskı iddialarını hiçbir zaman kabul etmese de iddiaların sonu gelmedi. 

 

pyd dışındaki partiler, suriye kürtleri ulusal meclisini kurdu. pyd’de ise yanına bazı stk’ları da alarak batı kürdistan halk meclisini kurdu ve iki taraf bilek güreşine başladı. ancak elinde silah olması nedeniyle, dengeler pyd’nin lehineydi. 

 

tam bu sırada irak kürdistan bölgesel yönetim başkanı mesut barzani devreye girdi. barzani tarafları biraraya getirerek erbil mutabakatını imzalattı. 

 

yüksek kürt konseyi’nin kurulmasını da içeren 7 maddeden oluşan mutabakat taraflar arasındaki gerilimi düşürmekle kalmadı, pyd’nin kürt yönetimi ile resmi ilişki kurmasının da yolunu açtı. ancak bu bahar rüzgarları çok fazla sürmedi. anlaşmadan kısa süre sonra pyd’nin silahlı gücü ypg, kürt yüksek konseyini tanımadığını açıkladı. pyd bir süre sonra kürt yüksek konseyi’ne bağlı olduğu açıklayınca kriz aşıldı. fakat pyd’nin mutabakata aykırı davrandığı iddialarının sonu gelmedi. pyd’nin kendi dışındaki partileri silah zoruyla sindirmeye çalıştığı hatta bu partilerin gösterilerine silahla müdahale ettiği iddiaları bölgesel kürt yönetimi'yle gerilimin başlangıcı oldu. 

 

 

bu sırada barzani bölgeye insani yardım yapılması için, iki ülke arasından geçen dicle nehrinin üzerine bir köprü inşa ettirdi. suriye'deki tüm kürtlere jest olarak kurulan köprü, yeni krizlerin de habercisi oldu. kürt yönetimi bir süre sonra köprünün amaç dışında kullanıldığını söyleyerek, insani yardım dışındaki geçişlere kapattı. tam da bugünlerde suriye’de islami rejim kurmak isteyen gruplar kürt kasabalarına saldırmaya başladı. pyd kendini iç savaşın içinde buldu. pyd bir yandan bu saldırılara karşılık vermeye çalışıyor, bir yandan da diğer kürt partilerle güç mücadelesini sürdürüyordu. onlarla mücadele etmek demek, aynı zamanda barzani, kdp ve kürt yönetimi ile mücadele anlamına geliyordu. taraflar birbirlerini kıyasıya eleştirmeye başladı.

 

pyd; el nusra ve irak şam islam devleti gibi grupları kürt bölgesinde katliam yapmakla, kürt yönetimini de bölgeye ambargo uylamakla suçladı. barzani’nin yanıtı kapıların tamamen açılması ve bölgeye araştırma komisyonu göndermek oldu. kapı açılınca, onbinlerce kişi irak kürdistan bölgesine göç etti. bu kez pyd kürt yönetimini-üstü kapalı-bölgeyi boşaltmakla suçladı. bölgeye giden araştırma komisyonu da katliam izine rastlamadığını açıkladı. bu açıklama pyd’nin tepkisi çekti. gerilimin doruk noktası ise pyd lideri salih müslim'in avrupa’da yaptığı konuşma oldu. müslim“sınır kapısı ile bizleri terbiye etmek isteyenler bilmelidir ki biz onları terbiye edeceğiz” demişti.

 

 

müslim bu sözlerinden bir süre sonra yeniden avrupa’ya gitmek için kürt bölgesine geçmek istedi. ama bu kez kapılar yüzüne kapandı. bölgesel yönetim, müslim’in geçişine izin vermedi. müslim de musul’a açılan rabia kapısından geçerek bağdat üzerinden avrupa’ya gitti. kürt yönetiminin beklenmedik tepkisine şaşırmıştı. ilk şaşkınlıktan sonra irak kürtlerinden özür diledi. ama bu özür bile tansiyonu düşürmedi. ortadoğu'daki kürtlerin liderliğine oynayan mesut barzani, pyd’nin bölgenin tek hakimi olmasını kabullenmiyordu.  

 

pyd ise bir yandan ikby ile kavga ederken, türkiye’ye de ılımlı mesajlar gönderiyordu. ancak pkk’nın uzantısı olduğu yönündeki kanı nedeniyle türkiye uzun süre pyd’ye mesafeli durdu. suriye’deki kürt politikasının pyd’siz sonuç veremeyeceğini anlaşılınca, müslim türkiye’ye çağrıldı.  dışişleri yetkilileriyle görüşen müslim’e telkinlerde bulunulduğu basında yer aldı. 

 

 

müslim’in tek başına bölgeyi kontrol etme çabalarına barzani kadar türkiye’yi de rahatsız ediyordu. türkiye rahatsızlığının yüksek sesle dile getirse de fiili olarak bölgeye müdahale edemiyordu. pyd ile el nusra ve irak şam islam devleti arasındaki çatışmaların sonucunu bekledi, ardından yönünü barzani’ye çevirdi. 

 

ak parti’nin barzani’yi diyarbakır’a davet etmesinin ardındaki nedenlerden biri de, suriye'nin kuzeyinde yer alan kürt bölgesindeki sorunlardı. barzani türkiye’ye gelmeden yaptığı ‘rojava’da devrim yoktur’ açıklaması bunun en açık ispatıydı. barzani türkiye’den döndükten sonra da, pyd’ye yönelik eleştrilerini sürdürdü. eleştirilere bölgesel yönetimin başbakanı neçirvan barzani de katıldı. müslim’e yapılan suçlamaların başında esed’le işbirliği yaptığı iddiaları geliyordu. 

 

zaten gergin olan kdp, pyd ve türkiye’nin ilişkileri, pyd’nin geçici yönetim kurucu meclisini ilan etmesiyle kopacak gibi oldu. geçici yönetime irak kürtlerinin ve türkiye’nin tepkisi gecikmedi. ancak salih müslim ve pyd geri adım atmadı. tarafların karşılıklı hamleleriyle tansiyon bir yükseldi bir düştü. tansiyonun en yüksek olduğu anda ise barzani’nin salih müslim ile görüşeceği duyuruldu.