filistin'in bm'deki statüsünün yükseltilmesiyle yahudi yerleşimciler için yeni konutlar inşa edeceğini açıklayan tel aviv yönetimi üzerindeki diplomatik baskı artıyor. fransa, ingiltere ve isveç, başkentlerindeki israil büyükelçilerini, doğu kudüs ve batı şeria’da uygulanacak yeni planları konuşmak için toplantıya çağırdı.

filistin’in cuma günü bm genel kurulu'nda alınan kararla ‘üye olmayan gözlemci devlet’ statüsüne yükseltilmesinin ardından israil, işgal altında tuttuğu, bünyesinde doğu kudüs'ü de barındıran batı şeria’daki filistin topraklarına, yahudi yerleşimciler için 3 bin ilave konut inşa edileceğini açıklamıştı. israil’in kararının ardından ülke üzerindeki diplomatik baskı arttı.

fransa ve ingiltere’nin israil büyükelçilerini geri çağırma planları olduğuna yönelik haberler de basına yansıdı. ancak fransa dışişleri bakanlığı haberleri doğrulamazken, ‘planlara onay vermediğini gösteren önlemler’ almaya karar verildiğini açıkladı. paris’teki israil büyükelçiliği sözcüsü, büyükelçi yossi gal’in fransa dışişleri bakanlığı tarafından görüşmeye çağırıldığını doğruladı.

ingiltere dışişleri bakanlığı da, yazılı açıklama ile londra’daki isrial temsilcisinin toplantıya çağırıldığını onayladı. açıklamada, “israil’in londra’daki büyükelçisi daniel taub, bu sabah ortadoğu bakanı alistair burt ile konuyu detaylı olarak görüşmek üzere dışişleri ofisi’ne çağırılmıştır” denildi.

isveç de fransa ve ingiltere'yle benzer bir adım attı. hollanda ve almanya ise, uluslararası hukuka aykırı böyle bir kararın uygulanması halinde israil'den desteklerini çekeceğini ilan etti. 

israil, yeni konut inşa ederek, e1 olarak bilinen, kudüs topraklarının doğusu ile israil’in daha önce inşa ettiği maaleh adumim yerleşiminin arasında kalan tartışmalı bölgede yahudi yerleşim birimleri kurmak istiyor. filistinliler ise bu yöndeki planlara, batı şeria’yı ikiye böleceği ve toprakları bir arada olan bir filistin devleti’nin kurulmasına engel olacağı gerekçesiyle şiddetle karşı çıkıyor.

bm: ölümcül darbe vurur

israil’in yeni inşaat kararı, abd'den ab'ye batı'nın ortak tepkisini çekti. bm genel sekreteri ban ki-moon da, pazar günü yaptığı açıklamada, kararın israil- filistin sorunun çözümüne ‘ölümcül darbe’ vuracağını söyledi.

ban’in sözcüsü tarafından yapılan açıklamada, “doğu kudüs ve batı şeri’anın diğer bölgelerine 3 bin yeni yerleşimin inşa edileceğini öğrenen genel sekreter büyük endişe duymaktadır ve hayal kırıklığına uğramıştır” ifadesine yer verildi.

açıklamada yerleşimlerin uluslararası hukuka aykırı olduğunun da altı çizildi.

rusya: yeniden gözden geçirilsin

rusya’da, israil’e yahudi yerleşimlerini genişletme planlarını yeniden gözden geçirmesi çağrısında bulundu. moskova yönetimi, yeni evlerin doğrudan barış görüşmeleri şansını yok ettiğini vurguladı.

rusya israil’in filistin’in vergi gelirlerine el konulacağı yönündeki açıklamasını da eleştirdi. dışişlerinden yapılan açıklamada, “rusya israil’in bu eğilimlerini ciddi bir endişe ile izliyor” denildi.

türkiye de kınadı

türkiye de israil’in  kararına tepki gösterdi. dışişleri bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, israil'in, uluslararası hukuku ayaklar altına alan bu yasa dışı yerleşim faaliyetleriyle bölgede kalıcı ve adil bir barış zeminini bilinçli bir şekilde tahrip ettiği belirtilmişti.

abd yönetimi de israil'in yeni konut inşa etme kararını eleştirmiş, abd dışişleri bakanı hillary clinton, bu tip girişimlerin taraflar arasındaki barışı geciktireceğini söylemişti.

barışa en büyük engel

halen israil işgali altındaki batı şeria ve doğu kudüs ve  golan tepeleri’ne uluslararası hukuka aykırı olarak inşa edilen 100’den fazla yerleşim biriminde yaklaşık 600 bin kadar yahudi yaşıyor.

yahudi yerleşim bölgeleri, barış sürecinin önündeki en önemli engellerden biri olarak görülüyor. 1967 altı gün savaşı sonrasında israil kontrolüne geçen bu bölgelerin işgal altında olduğu bm kararlarıyla belgelenmiş durumda.

kurduğu yeni parti ile ülkesinde ocak ayında yapılacak seçime hazırlanan eski israil dışişleri bakanı tzipi livni de, konut inşasıyla ilgili son kararın, 'israil’in kendisini cezalandırması' anlamına geldiğini söyledi.

israil ve filistin arasında yürütülen doğrudan barış görüşmeleri iki yıldır askıda. 

filistin yönetimi, israil batı şeria'da (özellikle de doğu kudüs’te) yasa dışı yerleşim birimlerinin inşaatını durdurmadan görüşmelere dönmemekte kararlı görünürken; israil görüşmelerin ön koşulsuz başlamasını istiyor.

kaynak: ajanslar