KRONOLOJİ: SURİYE'DE İÇ SAVAŞ

bm genel kurulu suriye’yi insan hakları ihlallerinden dolayı kınayan ve geçiş hükümeti kurulması çağrısı yapan bir kararı onayladı. tasarı katar ve türkiye tarafından kurula sunuldu. 

12’ye karşı 102 oyla kabul edilen tasarı için 59 üye ülke çekimser oy kullandı. rusya ise karara barış görüşmeleri önünde engel oluşturacağı gerekçesiyle karşı çıktı. suriye ile ilgili ağustos ayında bm genel kurulu'nda alınan son karar 133 oyla kabul edilmişti. 

karar, suriye devlet başkanı beşşar esed’in yönetimini sivillerin yaşadığı bölgelere ağır silahlarla düzenlenen saldırılar ve insan hakları ihlalleri nedeniyle sert şekilde eleştiriyor.

kararda suriye hükümetinin kimyasal silah kullanıyor olabileceğinden duyulan endişe, bm müfettişlerine konuyu incelemek için ülke içinde sınırsız erişim hakkı verilmesine değiniliyor ve suriye halkının temsilcisi olarak suriye ulusal konseyi’nin kabul edildiği bir siyasi geçiş süreci için ısrar ediliyor.

mart ayında suriye'de silahlı muhalefet ve hükümet birbirlerini kimyasal silah kullanmakla suçlamıştı. bunun üzerine şam yönetimini bm'yi şüpheleri araştırmak üzere ülkeye davet etse de daha sonra uzmanların suriye topraklarına girişine izin vermemişti. esed hükümeti, bm araştırmasının sadece halep'e bağlı han el essal kasabasıyla sınırlı kalmasını istiyor. bm ise daha geniş kapsamlı bir soruşturmaya izin verilmesini istiyor. 

'ölü sayısı 80 bin'

bm genel kurul’unun başkanı vuk jeremic, son olarak suriye’deki iç savaşta ölenlerin sayısını 80 bin olarak verdi. buna göre 2013’ün başlangıcından bu yana tahmin edilen ölü sayısı 20 bin arttı.

muhaliflere yakın londra merkezli suriye insan hakları gözlemevi ise ölü sayısını 120 bin olarak tahmin ediyor.

ikinci zirveye hazırlık

bm güvenlik konseyi'nin beş daimi üyesinin (abd, rusya, çin, ingiltere, almanya) ise üst düzey diplomatları ikinci cenevre zirvesinin ön hazırlıkları için bir araya geliyor.  

geçen yıl haziran ayında ilki gerçekleştirilen cenevre zirvesinde suriye’de tüm tarafların katılımıyla bir geçiş hükümeti kurulması fikri desteklenmiş, ancak bu süreçte esed’in rolünün ne olacağına değinilmemişti. 

hapishane için mücadele

suriye insan hakları gözlemevi’ne göre, muhalifler iki bomba yüklü araçla halep merkez cezaevinin duvarlarını havaya uçurdu. suriye ordusu ise saldırıyı tanklar ve savaş uçaklarıyla geri püskürttü.  halep’teki hapishanede yaklaşık 4 bin mahkum kalıyor. bunlar arasında adli suçlular ve siyasi muhalifler var. hapishanenin yer aldığı bölge büyük ölçüde muhaliflerin kontrolünde.

çarşamba günü şam’ın merkezindeki umaya meydanı’nda da bir aptlama oldu. saldırının genel kurmay başkanlığı önündeki kontrol noktasını hedef aldığı belirtildi.

gözlemevi, merkezdeki  hama eyaletinde ve şam eyaletine giden otoyolda çatışmalar olduğunu aktardı. kuzey batıdaki idlib ve güneydeki dera’da da çatışmalar rapor edildi. suriye insan hakları örgütü'ne göre ordunun taarruzları sırasında günün ilk saatlerinden itibaren 92 kişi öldü. 

suriye'de, 2011 yılının mart ayında demokratik reform gösterileriyle başlayan olaylar, daha sonra muhaliflerle rejim güçleri arasında silahlı mücadeleye dönüşmüştü. bm'nin tahminlerine göre çatışmalar nedeniyle 70 binden fazla insan öldü. uluslararası toplum, krizi sona erdirmenin yollarını arıyor.

muhalifler devlet başkanı beşşar esed'in görevi bırakmasını talep ederken, şam yönetimi şubat ayında silahlı gruplar dahil tüm muhalefeti çözüm için diyaloğa çağırmıştı.

kaynak: al jazeera ve ajanslar