türkiye büyük millet meclisi’nde 453 milletvekilinin oyu ile ak partili dört eski bakan hakkında soruşturma komisyonu kurulmasına karar verildi. sırada komisyon üyelerinin belirlenmesi var. 15 komisyon üyesinin, soruşturma komisyonu kurulması için verilen önergelerin altında imzası bulunmayan isimler olması ve konuyla ilgili olumlu ya da olumsuz görüş bildirmemiş olması gerekiyor.

komisyon üyeleri nasıl belirlenecek?

soruşturma komisyonunun kuruluşu, çalışma usulleri, süresi, yetkileri ve çalışmasının sonuçlandırılmasına ilişkin konular meclis içtüzüğü’nün 109, 110, 111 ve 112. maddelerinde düzenleniyor.

15 milletvekilinden oluşacak soruşturma komisyonunda; ak parti 9, chp 4, mhp 1 ve hdp 1 üye ile temsil edilecek. öncelikle meclis başkanlığı siyasi parti gruplarına kendilerine düşen üyelerin 3 katı isim bildirilmesi için yazı gönderecek. ak parti 27, chp 12, mhp ve hdp 3 üye bildirecek. daha sonra genel kurul’da kura ile komisyonda görev yapacak isimler belirlenecek.

meclis soruşturma önergesini veren, daha önce meclis’de ya da meclis dışında bu konuda görüş açıklayan isimler komisyona seçilemiyor. komisyonda görevli memur, raportör ve stenograflar için de aynı kural geçerli.

siyasi partilerin daha çok hukukçu üyelerinin komisyonda görevlendirmesi bekleniyor.

komisyon kurulduktan sonra ak parti’li üyelerden biri komisyon başkanı olacak. ayrıca bir başkanvekili, bir sözcü ve kâtip seçilecek.

karar için 8 üye, rapor için 2 ay

soruşturma komisyonu en az 8 üye ile toplanabilecek ve karar alabilecek. komisyon çalışmalarına üyeler dışındaki milletvekilleri katılamayacak.

komisyonun raporunu anayasa'nın 100'üncü maddesine göre kuruluşundan itibaren iki ay içinde vermesi gerekiyor. ancak soruşturma bitirilemezse, iki ay daha ilave süre verilebilir. bu süre içinde raporun meclisi başkanlığı'na teslim edilmesi zorunlu.

komisyon herkesi dinleyebilir

komisyon kamusal ve özel kuruluşlardan konu ile ilgili bilgi ve belgeleri isteme yetkisine sahip. gerekli gördüğünde bu belgelere el de koyabilir. bakanlar kurulu'nun bütün vasıtalarından faydalanabilir; bakanlar kurulu üyelerini, diğer ilgilileri, tanık ve bilirkişileri dinleyebilir.

komisyon, hakkında soruşturma açılan bakanların da savunmasını alacak.

son söz süresiz savunmanın

soruşturma komisyonu çalışmalarının sonunda bir rapor hazırlayacak. yüce divan’a sevk etme ya da sevk etmeme kararının yer alacağı rapor meclis başkanlığı’na verilecek. başkanlık raporu dört bakana ve milletvekillerine dağıtacak. dağıtımdan itibaren 10 gün içinde de meclis’te görüşülecek.

rapor görüşülürken, komisyon, şahısları adına altı milletvekili ve hakkında soruşturma açılan bakana söz verilecek. son söz dört eski bakanın olacak ve süresi sınırlandırılamayacak. 

görüşmeler sonunda komisyon raporu meclis genel kurulu’nda gizli oyla karara bağlanacak. bakanların yüce divan’a sevk edilebilmesi için 276 oy gerekecek.

yüce divana sevk kararı alınırsa dosya en geç yedi gün içinde meclis başkanlığı'nca anayasa mahkemesi başkanlığı'na gönderilecek.

kaynak: al jazeera