birleşmiş milletler’e (bm) bağlı olarak faaliyet gösteren uluslararası atom enerjisi kurumu (uaek), iran’ın nükleer silah edinmeye yönelik eylemlerini kanıtladığını iddia ettiği belge ve görüntüleri üyelerine sundu.

kurumun dünya çapında nükleer incelemelerden sorumlu biriminin yöneticisi olarak görev yapan herman nackaerts, iran’ın nükleer faaliyetlerine ilişkin raporun hafta başında yayımlanması sonrasında, tahran’ın temsilcisinin de dahil olduğu üye ülke temsilcilerine viyana'da teknik niteliği yüksek bir sunum yaptı.

uluslararası haber ajanslarının haberlerine göre, kapalı kapılar ardında cuma günü düzenlenen bir saatlik toplantıda sunulan yazışma ve uydu görüntüleri, iran’ın temsilcisi tarafından ‘uydurma istihbarat’ olarak nitelendirildi.

uaek, raporunda tahran'ın nükleer silah sahibi olmak amacıyla deneyler yaptığını iddia etmişti. kurumun başkanı yukiya amano, iran'ın nükleer programının askeri boyutuna ilişkin ‘güvenilir kaynaklardan bilgi edindiklerini’ ve ülkenin ‘nükleer silah tasarlamak ve üretmek için deneysel faaliyetlerde bulunduğunu’ söylemişti.

ingiliz reuters haber ajansına göre katılımcılar, sunumda kendilerine iranlı yetkililerin de taraf olduğu yazışmalar ile tahran’ın güneydoğusunda bulunan perçin askeri üssünün uydu görüntülerinin sunulduğunu belirtti. habere göre, iranlı yetkililerin görüntülerin eski olduğu iddialarına nackaerts, 'rapordaki tüm veriler ve istihbaratın güncel olduğu' açıklamasıyla cevap verdi.

uaek raporunda, tahran yönetiminin perçin üssüne patlayıcı araştırmaları yapmak üzere yatırım yaptığı belirtiliyor. metinde, buradaki hidrodinamik araştırma faaliyetlerinin ‘olası silah üretimi için önemli göstergeler’ olduğu ifade ediliyor.

'uydurma istihbarat'

iran’ın uaek temsilcisi ali asker sultaniye toplantı sonrası gazetecilere yaptığı açıklamada, “(perçin’de) konvansiyonel faaliyetlerimiz bulunuyor ve bunların nükleer (faaliyetler) ile hiçbir ilgisi yok” ifadesini kullandı. sultaniye, ülkesinin nükleer silah geliştirdiğine ilişkin kanıt olmadığı görüşünü tekrarlayarak, “buna benzer uydurma istihbarat faaliyetleri, tüm üye ülkeler için sorun yaratmıştır” dedi.

aynı gün açıklama yapan amerika birleşik devletleri (abd) dışişleri bakanı hillary clinton ise, iran'ın nükleer programıyla ilgili suçlamalara birkaç gün içinde yanıt vermesi gerektiğini belirtti.

ülkesinin hawai eyaletinde düzenlenen asya-pasifik ekonomik işbirliği zirvesine katılan clinton, burada yaptığı açıklamada şunları söyledi: “iran'ın, nükleer programıyla ilgili uzun bir yanıltma ve inkar geçmişi var. birkaç gün içinde (tahran'ın) raporla açığa çıkan ciddi sorulara yanıt vermesini bekliyoruz.”

dışişleri bakanı, ülkesinin iran üzerindeki baskıyı artırmak için atılacak yeni adımları, müttefikleriyle değerlendirmeye devam edeceğini söyledi. 

abd savunma bakanı leon panetta da, bir önceki gün yaptığı açıklamada, iran’ın nükleer programını hedefleyen bir askeri harekatın ‘programı sadece geciktireceğini’ ve ‘son çare’ olması gerektiğini söylemişti.

rusya talebi değerlendiriyor

uaek raporunun yayımlanmasının ardından, bm güvenlik konseyi’nin daimi üyelerinden rusya ve çin, tahran'a karşı yeni yaptırımlar uygulanmasına destek vermeyeceklerini açıklamıştı.

iran cumhurbaşkanı mahmud ahmedinejad da, nükleer enerji faaliyetleriyle ilgili suçlamaları reddederek, ahlaklı ve kültürlü bir milletin atom bombasına ihtiyacı olmadığını söylemişti.

öte yandan, rusya’nın kamu yönetimindeki nükleer enerji kurumu rosatom, geçmişte iran’ın ilk nükleer tesisini inşa eden moskova'nın, tahran'ın yeni santral talebini değerlendirdiğini açıklamıştı.

tahran, geçtiğimiz ay ilk nükleer santrali olan bir milyar dolar değerindeki buşehr santralini devreye sokmuş ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini başarıyla yürüttüğünü açıklamıştı. santral, uaek’nın aktif reaktörler listesinde bulunuyor.

kaynak: ajanslar