irak'ın başkenti bağdat'taki petrol bakanlığı'nda, merkezi hükümete bağlı illerden temsilcilerin katıldığı çalıştay sonrasında düzenlenen basın toplantısında konuşan abdulmehdi, bakanlık olarak hem irak kürt bölgesel yönetimi (ikby) hem de illerle ilişkileri güçlendirme üzerine yoğunlaştıklarını kaydetti.

günlük 2,5 milyon varile ulaşan petrol üretimi imzalanan anlaşmayla 3 milyon varile çıkacağını söyleyen abdulmehdi, anlaşmanın irak'ın petrol ihracındaki zararlarını karşılayacağı bilgisini verdi.

abdulmehdi, anlaşmayla petrol üreten en büyük illerden kerkük'te yeniden üretimin başlayacağını ve bunun da ihracatın artmasına katkı sağlayacağını sözlerine ekledi.

söz konusu anlaşma, irak hükümetinin, kürt bölgesel hükümetine ilk adımda 500 milyon dolar ödeme yapmasını, kürt yönetiminin de günlük 150 bin varil petrolü, irak hükümeti üzerinden ihraç etmesini öngörüyor.

dünya piyasasında petrol fiyatlarının düşmesi ve işid'in irak'taki bazı petrol yataklarını ele geçirmesi nedeniyle ülkenin petrol üretimi yüzde 40 oranında gerilemişti.

anlaşmazlığın perde arkası

erbil-bağdat anlaşması gerginliği bitirme açısından tarihi bir önem taşıyor. eski başbakan nuri maliki, sık sık erbil'e petrol ödeneklerini kesme tehdidinde bulunmuş, kuzey irak petrollerinin türkiye üzerinden satılmasını uluslararası mahkemelere taşıma resti çekmişti. 

anlaşmazlığın perde arkasında irak anayasası'ndaki çelişkili maddeler yatıyor. erbil, anayasada özerk bölgelere tanınan hakka atfen kendi petrolünü bağdat'tan bağımsız işleyip satmak istiyordu. 

ancak maliki hükümeti, anaysadaki 'irak petrolleri tüm irak halkına aittir' maddesini gerekçe gösterip bunu reddetti. henüz meclisten onay almayan 2007 tarihli hidrokabon yasası ise bağdat'ın tüm petrol gelirlerinden erbil'e yüzde 17 pay vermesini öngörüyor. 

maliki hükümeti görev süresince kendilerinden bağımsız petrol satması halinde kürt bölgesine ödediği bu payı da kesmekle tehdit etti. türkiye bu sorunun çözümü için üçlü mekanizma önerdi. iki taraf anlaşana dek kuzey irak petrollerinin türkiye'deki bir banka hesabında tutulmasını önerdi. ancak maliki döneminde bağdat buna yanaşmadı. maliki'nin ardından hükümeti kuran haydar ibadi ise kürtlerle sorunu çözme sözü vermişti. 

kaynak: anadolu ajansı