kuzey irak kürt yönetimi (ikby) başbakanı neçirvan barzani, kürdistan bölgesinde nüfuz sahibi barzani ailesinden geliyor. kürdistan demokratik parti'nin (kdp) kurucusu ve efsanevi kürt lider mustafa barzani'nin torunu. babası idris barzani de kdp'nin üst düzey yetkililerindendi. irak kürdistan özerk bölgesi başkanı ve kdp'nin şu an ki lideri mesud barzani de yeğeni.

neçirvan barzani 1966 yılında kürdistan bölgesindeki barzan köyünde doğdu. 1975 yılında, onbinlerce kürtle birlikte barzani ailesi de baas rejimininin baskısından kaçtı, iran'a sürgüne gitti.

tahran üniversitesi'den siyaset bilimi okumaya başladı ancak babasının ölümü nedeniyle üniversiteyi bırakmak zorunda kalan neçirvan barzani eğitimini abd'de tamamlayacaktı.

kdp yönetiminden başbakanlığa

dedesinin ve ve babasının izinden gitti. 1989'da kürdistan demokratik parti'nin merkez komitesi'ne seçildi. partinin yönetim kademelerinde hızla yükseldi.

1991 bahar'ındaki kürt ayaklanmasıyla irak'taki kürdistan bölgesi fiili olarak özerklik kazandı. neçirvan barzani de bu yönetimin en tepesindeydi, kdp'nin kontrolündeki bölgesel hükümetin başbakanı oldu. 2003 yılındaki irak işgali, kürt bölgesi için bir dönüm noktasıydı.

kalkınma sürecinde önemli aktör

neçirvan barzani bir röportajında şöyle diyordu: "irak savaşı bizim açımızdan kürdistan'ın geleceği için umut veren bir özgürlük savaşıydı."

işgal sonrası irak'ın diğer bölgeleri mezhep savaşına sürüklenirken, kürt özerk yönetimi dış dünya ile bağlantılarını güçlendirdi, güvenliği sağladı ve yabancı yatırımcıları bölgeye çekti.

pekçok kürt, bölgenin geldiği noktada neçirvan barzani'nin önemli rolü olduğunu düşünüyor.

abd öncülüğündeki koalisyon güçlerinin işgali sürerken, neçivan barzani 2006 yılında bu defa kürdistan demokratik parti ile rakip siyasi hareket kürdistan yurtseverler birliği'nin (kyb) kurduğu "birleşik hükümet"in başbakanı olacaktı. 2009 yılına kadar bu görevde kaldı.

2012'de ikinci kez irak kürdistan özerk yönetimi'nin başbakanı seçildi.

21 eylül 2013'teki seçimde kdp 38 sandalye ile sandıktan birinci parti olarak çıktı. kürt lider, üçüncü dönem başbakanlığa hazırlanıyor.

'türkiye kürdistan'ın batı'ya açılan kapısı'

neçirvan barzani, türkiye ile kürt yönetimi arasında ilişkilerin geliştirilmesi için de özel çaba sarfetti. kürdistan'ın dışa açılabilmesi ve bölgenin doğal kaynaklarını kullanarak bağdat'tan ekonomik bağımsızlığını kazanabilmesi için türkiye'yi kilit konumda görüyor. 

"türkiye kürdistan bölgesi'nin batı'ya açılan kapısı. siyasi ve ekonomik olarak önemli bir ülke" diyen barzani, iki ülke ilişkilerinin normalleştirilmesi sürecinde yer almaktan memnun olduğunu söylüyor.

türkiye ve irak özerk kürt bölgesi yönetimi arasındaki ilk resmi görüşme, 2009 yılında cumhurbaşkanı abdullah gül ile neçirvan barzani arasında gerçekleşti.

bugün türkiye ile kürt yönetimi arasındaki ticaret hacmi 8 milyar dolar. türk şirketler bölgeye büyük yatırım yapıyor.

türkiye, kuzey irak'la yaptığı enerji anlaşmalarıyla ilgili bağdat'ın kaygılarını gidermeye çalışıyor. [aa]

enerji anlaşmaları

neçirvan barzani, resmi davet üzerine 27 kasım 2013'te ankara'da başbakan recep tayyip erdoğan ve dışişleri bakanı ahmet davutoğlu ile görüştü. görüşmenin en önemli gündem maddesi enerji anlaşmalarıydı.

türk genel enerji şirketi, bölgede petrol ve doğal gaz anlaşmaları yaptı. ilk boru hattı projesiyle tak tak ve tawke bölgelerinde çıkarılan petrol, zaho üzerinden türkiye'ye gelecek silopi yakınlarından kerkük-yumurtalık boru hattına bağlanacak. ankara, bağdat'taki merkezi hükümeti ikna etmeye çalışıyor.

ikinci boru hattının da iki yıl içinde inşa edilmesi planlanıyor. neçirvan barzani, yeni projeyi de federal irak hükümeti'nin onayına sunacağını açıkladı. 

pragmatik ve girişimci bir lider olarak tanınan neçirvan barzani, kürt bölgesinin doğal kaynaklarını ve potansiyelini siyasi olarak da avantaja dönüştürebileceğinin bilincinde. 

amcası mesud barzani'nin halefi olarak görülüyor. kdp liderliğinin en güçlü adayı.

kaynak: al jazeera ve ajanslar