ekonomistlere göre yurt dışı kaynaklı sorunlara, türkiye’deki siyasi tansiyon eklenince yatırımcıya güven vermek zorlaştı.

2013 yılının ikinci yarısında amerikan merkez bankası fed’in varlık azaltımına ilişkin açıklamaları piyasada doların azalacağı beklentisiyle gelişmekte olan ülke ekonomilerinde para birimlerinin değer kaybetmesine, sermaye çıkışlarına yol açtı.  aralık ayı içinde fed varlık alım azaltılmasına 10 milyar dolar ile başladı. ekonomistlerin değerlendirmeleri şöyle: 

ekonomist arda tunca: gelişmiş olan ülkelerde bir miktar toparlanma yaşanıyor. avrupa’da resesyon bitti. abd’de özellikle 10 yıllık faiz yukarı gitti. gelişmekte olan ülkelere giden para, gelişmiş ülkelere akmaya başladı. eskiden para büyüme beklentisiyle gelişmekte olan piyasalardayken, şimdi işler tersine dönmeye başladı. fed’in varlık azaltımı da bunda etkili oldu. yatırımcılar bu defa dolar satıp öyle çıkıyorlar. tüm gelişmekte olan piyasalarda böyle bir sorun ortaya çıktı. türkiye’de de dolar talebi var ama yerli yatırımcıdan kaynaklanıyor.

merkez bankası piyasaya doğrudan müdahale edip para vermeye başlayınca insanlar kur düşecek sanıp panikle dolara saldırıyor. merkez bankası doğrudan müdahaleyle dolar talebini kaşımış oluyor. merkez bankası dün dersini aldı. bu saatten sonra faiz artışının da çok etkisi olmaz. merkez bankası kredibilite kaybetti. artık merkez bankası ne yaparsa yapsın, piyasa siyasi baskı gelir diye düşünüyor. siyasi çekişmeler nedeniyle ekonomiyi siyaset üzerinden okumaya çalışıyoruz.

bahçeşehir üniversitesi iktisat fakültesi dekanı prof. dr. necip çakır: amerikan merkez bankası fed’in tahvil alımını azaltmasının riskli bir durumu var. diğer ülkelere göre en kırılgan olan biziz. türkiye’deki politik sorunun ekonomik enstrümanlarla çözülmesine imkan yok. bu da türkiye’yi ayrıştırıyor, negatif etkiliyor. bu anlamda kimse önünü göremiyor. politik sorun çözülmedikçe en kırılgan olmaktan kurtulamayız.

merkez bankası uzun zamandır bir kıskaçta. hükümet baskısı nedeniyle faizi artıramıyor. doların yükselişi ne kadar sürer belli değil. merkez bankası çok ciddi itibar kaybediyor. merkez bankası çok daha erken faiz artıracaktı. bundan sonra az oranlı yapılacak faiz artırımı faydalı olmaz. yüksek oranlı faiz artışı etkili olabilir.

marbaş yatırım araştırma müdürü üzeyir doğan: piyasada salı günü merkez bankası’nın faiz artıracağı beklentisi üst düzeye çıkmıştı. yurtdışında gelişen piyasaların olumsuza dönmesi, orada da doların değer kazanması kuru daha da yukarı çekti.

bugün dolara müdahale gelmedi, çünkü yurtdışı da negatif ama haftaya doğrudan müdahaleler gelebilir. kuru durdurmak için, yurtdışının pozitife dönmesi, merkez bankası’nın ihale satışlarına devam etmesi, ek parasal sıkılaştırma yapması gerek. faiz artırması şu an zor. faiz artırımlarının etkisi olmaz. uluslararası piyasalarda altın yükseliyor, gelişmiş piyasalardaysa dolar değer kaybediyor. global açıdan risk algısı yükseliyor. bence genel bir kriz algısı fiyatlanmaya başladı. altın yükseliyor, borsalar düşüyor. arkasından ne çıkar göreceğiz.