şahida amanbayeva, kırgızistan’ın çüy bölgesine bağlı tokmok kentinde yaşıyordu. 2010 yılında komşularının kızının öldürülmesinde suç ortaklığı yaptığı gerekçesiyle, 3 buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı.cezaevine girdiğinde 18 yaşındaydı.

amanbayeva suçsuz olduğunu iddia ediyor. anlattığına göre, komşu kızının erkek arkadaşıyla akşam dışarı çıkabilmesi için aracı oldu, onu evden çağırdı. ancak kızla erkek arkadaşı arasında tartışma çıktı; ertesi gün kızın cesedi bulundu, başına taşla vurularak öldürülmüştü.

 ‘suçu işkence ile itiraf ettirdiler’

amanbayeva, suçun işkence altında kendisine zorla itiraf ettirildiğini iddia ediyor:

“tokmok şehri emniyet müdürlüğü polisleri tarafından bana işkence yapıldı. yüzümü tokatlayarak başıma poşet geçirmeleri sonucu  suçu itiraf etmek zorunda kaldım. daha sonra bununla ilgili savcılığa dilekçe yazdım. ancak savcılık, kanıt olmadığı gerekçesiyle dilekçeyi reddetti”

amanbayeva, 3  yıl süren davanın sonucunda beraat etti. ancak, karşı tarafın itirazı ile yeniden yargılandı ve tekrar hapis cezasına çarptırıldı. bu kez 4 yıl ceza aldı ancak cezaevinde kaldığı süre gözönünde bulundurularak serbest bırakıldı.

anne nurgul amanbayeva  kızına işkence yapıldığı iddiasıyla ilgili sivil toplum kuruluşları ve yetkililere başvurduğunu, ancak destek alamadığını  anlatıyor:

“tutuklandığı gün, gece 12’den sabah saat 5’e kadar kızıma hem manevi hem de fiziksel işkence yapılmış. diz çöktürmüşler. bayılana kadar başına poşet giydirmişler. bunu avukata anlattık. ancak avukat hiç bir şey yapmadı. cezaevinde bulunduğu üç buçuk yıl içerisinde kızım sakat kaldı. tedavi de edilmedi”

ailesi, şahida amanbeyeva’nın cezaevinde yüzüne sopa ile vurulduğunu, tokat ve tekme yediğini  iddia ediyor.

‘polisin kusurları sağlığından etti’

amanbayeva’nın avukatı da, cezaevinde kaldığı sürece müvekkiline sürekli  işkence yapıldığını  söylüyor.  avukat kumuşbek ibıkeyev, polisin yaptığı eksiklik ve hatalar yüzünden mahkemenin üç buçuk yıla uzadığını ve bu süre içerisinde kızın sağlığının kötüleştiğini  belirtiyor.

avukat, polislerin şahida amanbayeva’yı, “konuşursan 25 yıl hapis yatarsın” diyerek tehdit ettiğini de söylüyor.

hastaneden işkence raporu var

şahida amanbayeva’nın işkenceye uğradığına dair hastane raporu da var. amanbayeva’ya destek olan kılım-şamı insan hakları örgütü uzmanı rısbek adamaliyev işkence muayene raporunun savcılığa verildiğini ancak savcılık tarafından reddedildiğini vurguladı. tokmak kenti savcılığı, kıza ağır zarar verilmediği gerekçesiyle polislere  karşı dava açmamış.

başsavcılık  ise şahida amanbeyeva’ya  yapılan işkence  iddialarını medyadan öğrendiklerini ve bununla ilgili başlatılan incelemenin henüz sonuçlanmadığını belirtti.

20 yılda 5 mahkûmiyet

başsavcılığın verdiği bilgiye göre, 2011’de toplam 252 kişi, işkence gördüğü iddiasıyla savcılığa suç duyurusunda bulundu. 50 kişi hakkında ceza  davası açıldı. 2012’de ise işkence gördüğü iddiasıyla başvuranların sayısı 371’e çıktı; 31 dava açıldı. 2013’te başvuru sayısı 265 olurken açılan dava sayısı 18.

başsavcılık soruşturmaları denetleme dairesi üst düzey savcısı urmat karıpbekov, kırgızistan’ın bağımsızlığını kazandığı 20 yıl içinde sadece 5 polisin işkence gerekçesiyle cezaya çarptırıldığını söylüyor. karıpbekov, al jazeera'ya yaptığı açıklamada, açılan bir çok davanın ise tarafların kendi aralarında anlaşmaları nedeniyle geri çekildiğini kaydetti. 

kaynak: al jazeera