halepçeli hoşyar ali evinin bir köşesinde topladığı mayınları gösteriyor;”bu italyan, bu amerikan, bu anti tank, şu anti personel….”her birinin orjinini ve hikayesini anlatıyor. asıl adı hoşyar ali hasan ama irak kürtleri onu hoşyar ali olarak tanıyor. 21 yaşındayken peşmerge oldu yani kürt savaşçıların arasına katıldı. celal talabani’nin lideri olduğu kürdistan yurtseverler birliği (ynk) saflarında yıllarca baas yönetimine karşı savaştı. ynk’nin silahlı güçleri içinde general rütbesine kadar yükseldi. ama adının duyulmasına neden olan ne general olması, ne savaşçılğı…ali hem bir mayınzede, hem de tek başına mayın avcısı.

ali anlatımlaına göre, mayınla yolu 26 yıl önce kesişti. arkadaşlarının mayına basarak ölmesi ya da yaralanması üzerine ali, yeraltındaki bu gizli düşmana karşı mücadele etmeye karar verdiğini söyledi. . önce iran’da mayın temizleme eğitimi aldı ardından da peşmergelerin arasına geri döndü. baas rejimine karşı savaşan ali’nin en önemli görevi geçiş yolları üzerindeki mayınları temizlemek oldu. işinin en yoğun olduğu dönem iran-irak savaşı. iki tarafın da sınır hattına döşediği mayınları temizlemek ali’ye düştü. zamanla mayın temizleme konusunda uzmanlaşan ali, mesleğini kardeşleri rebwar ve remo’yu da öğreterek ekibin genişletti. üç kardeş ekip halinde bölgedeki mayınları söküp etkisiz hale getirmeye başladı.üç kardeş hem sivilleri hem peşmergeleri tehdit eden mayınları bertaraf ederken, talihsiz bir kaza yaşadı.

ilk kaza

1989 yılında rejim birliklerinin derbendikan bölgesinde yaptığı operasyon sırasında, ali mayına bastı. binlerce mayını temizleyip, belki de binlerce kişiyi kurtaran hoşyar ali’nin, kendisi bu kez mayın kurbanı oldu. patlamada ağır yaralanan ali, bir bacağını kaybetti. ama bu ali ve kardeşlerini yıldırmadı. kaybettiği bacağının yerine protez taktıran ali, mayın emizlemeye kaldığı yerden devam etti. ali dünyanın dört bir tarafından getirilen mayınların temizlemekle uğraşırken, bölgesel dengeler değişiyordu. önce iran ve irak arasında ateşkes imzalandı. ardından irak’ın kuzeyi kürtlerin denetimine geçti. peşmergelerin baas rejimiyle savaşları da son buldu. ama ali’nin görevi devam etti. çünkü bölgede hala temizlenmeyi bekleyen binlerce mayın vardı ve bu mayınlar sivilleri tehdit ediyordu. savaş öncesi askeri amaçlı temizlik yapan ali, artık sivilleri kurtarıcısı olmuştu. türkiye sınırından güneye doğru bir çok alanı temizleyen ali, hayatının ikinci talihsiz olayını 1994 yılında yaşadı.

hayatının en acı dönemi

ali, rakip kürt grupların arasındaki çatışmalarda iki kardeşini de kaybetti ama yine de yılmadı. acısını kalbine gömen ali yerin altındaki bu sinsi patlayıcılarla savaşını sürdürdü. nerede bir mayın varsa ali oradaydı. amerikan, rus, italyan, polonya ya da hangi ülke malı olursa, nerede olursa olsun ali için farketmiyordu.pencwin bölgesindeki mayınlar gibi. daha önce mayınlara çok sayıda kurban veren köylüler ali’den yardım istedi. bölgede mayın olduğu haberini alan ali,zaman kaybetmeden giderek,mayınların yerini tespit etti ve mayınları tek tek sökmeye başladı. daha işini tamamlamadan, şiddetli bir patlamayla metrelerce havaya fırladı.yere düştüğünde bir bacağı daha kopmuştu. bir bacağını italyan mayınına kurban veren ali’nin diğer bacağını amerikan mayını almıştı. artık iki bacağı da yoktu. ali, ikinci bacağını da kaybedince çalışmalarına mecburen ara verdi. ali’nin çalışmalarını yakından takip eden ve zaman zaman destek veren bazı japon kuruluşları, ali’yi tedavi için japonya’ya götürdü. ali’ye yeniden protez bacak takıldı. ülkesine dönen ali, iki bacağı protez olsa da, mayınlarla savaşını sürdürdü. bu kez iran sınırıyla kalmadı, ülkenin iç taraflarında da çalışmaya başladı. 1997 yılına kadar çıkardığı mayınlarını kaydığını tuttuğunu söyleyen ali, “bu tarihe kadar 2 milyon386 bin mayın temizledim. daha sonra kayıt tutmaktan vazgeçtim ama tahminime göre 3 milyonu bulmuştur”dedi.

dağlarda gezerken mayın nedeniyle ayağı kopan bir domuzu görünce çok etkilendiği anlatan ali, “bu benim mayın işini sürdürmemde etkili oldu” diye konuştu. mayınları çıkar beklemeksizin etkisiz hale getirdiğini ifade eden ali, “insanlar dünyada yaptıklarıyla ahirette güzel bir gün bekliyorlar, ben de bununla bekliyorum. bir mayını temizlediğimde bir insanı kurtardığımı düşünüp seviniyorum. bir gün tarlada ot biçen onlarca kişi bilmeden mayın tarlasına girmişti. gidip onları kurtardım,bu beni son derece mutlu etti”şeklinde konuştu.

adı köylerde yaşıyor 

ali’nin ayağını kaybettiği köyde yaşayanlar, şükranların köye hoşyar ve köydeki bir çok kuruma onun adını vererek gösterdi. telefon numaları bölgedeki bir çok yerleşim yerinde, insanların rahat  görebileceği yerlere yazılan ali, arayan herkesin yardımına koşmayı sürdürüyor. 2020’ye kadar mayın avcılığını sürdüreceğini söyleyen ali, topladığı mayınları kendi arazisine gömdü. ali mayınları, inşatı süren müzede sergileyecek.

müze binasının büyük oranda tamamlandı. müzede sadece mayınlar değil, saddam rejiminin kürtlere karşı kullandığı kimyasal füzelerin parçaları sergilenecek. müzenin en ilgici çekici parçası ise amerikan yapımı bir tomahawk füzesi. amerikan’ın 2003 yılında ensar el islam kamplarına düzenlediği hava saldırısında patlamayan bir tomahawk ta, ali’nin müzesinde yerini alacak.

kaynak:al jazeera