manisa'nın soma ilçesinde 301 madencinin hayatını kaybettiği faciaya ilişkin davada, soma holding yönetim eski yönetim kurulu başkanı alp gürkan ilk kez ifade verdi. istanbul 18. ağır ceza mahkemesi'nde görülen duruşmaya tutuksuz sanıklar alp gürkan ve mustafa yiğit ile 37 madencinin ailesi "müşteki" sıfatıyla katıldı.

kimlik sorgusu yapılan alp gürkan emekli olduğunu ve 2 bin lira aylık geliri olduğunu beyan etti.

sanık sandalyesine çıkan alp gürkan, "üzerime atılı suçlamayı kabul etmiyorum. suçsuzum ve beraatimi istiyorum" diyerek savunmasını yazılı sundu. gürkan'ın avukatı abdurrahman gök de müvekkilinin duruşmalardan vareste tutulmasını istedi. bazı müştekiler bunun üzerine "niye onun ayrıcalığı ne? 301 kişinin katilisin, tarihe geçtin" şeklinde bağırdılar. müşteki avukatları ise alp gürkan'a soru sorabilmek için ifadesini özetlemesini istediler.

"mevzuata aykırı bir işlem yapıldığını sanmıyorum"

bunun üzerine tekrar sanık sandalyesine alınan alp gürkan şu ifadeleri kullandı:

"2013 yılı aralık ayında yaşımın ilerlemesi nedeniyle yönetim kurulundan istifa ederek ayrıldım. yerime oğlumu getirdim. ondan sonraki süreçte işletmeyle bir ilgim kalmadı. şirkette neler oldu bilmiyorum. oğlumun madencilikle bilgisi ve ilgisi olmadığından dolayı işletmeden ayrıldıktan sonra ramazan doğru'yu yönetim kuruluna aldım. ancak emekliligimden önceki safhada tüm mevzuat kurallarına uyulmuştur. benden sonra da mevzuata aykırı bir işlem yapıldığını sanmıyorum. bu şirket türkiye'de ileri madencilikle ilgilenmiş, 7 bin kişinin çalıştığı bir işletmedir. bu olayın herhangi bir şekilde normal bir maden kazası olduğu kanısında değilim. olaydan sonra bütün raporları takibe aldım. bilirkişilerin vermiş oldukları raporlar sadece kurgudan ibaret. ben hukukçu değilim, mühendisim. bizim kurgumuz daha mantıklıdır."

"2014'e kadar hiç kaza olmadı"

şikayetçi avukatlarının "önüne geçilemeyen yangınların yaşandığı bir işletmeyi nasıl devraldınız?" sorusuna gürkan, "biraz madencilikle ilgili bilgi sahibi olunsa bu soru sorulmazdı. bu tip ocaklarda yangın çıkabilir, biz 20 senedir o bölgedeyiz. soma'daki tüm maden sahaları yangına müsaittir. ama yetiştirdiğimiz ekiple yangına müdahale ederiz. yangın riskinden dolayı bu işletmenin işletilemeyeceği kanısında değiliz. işletmeyi tamamen yeniledik. kademeli üretime başlanmıştır. 2009'dan 2014'e kadar madende hiçbir kaza da olmamıştır" diye cevap verdi.

gürkan, şikayetçi avukatlarının "rahatsızlandığınız için emekli olduğunuzu söylüyorsunuz, ancak tilaga madencilik'in yönetim kurulu başkanı olarak görünüyorsunuz?" sorusunu da "olaydan sonra işletmenin tüm yöneticileri tutuklandığı için şirketleri ayakta tutabilmek adına yönetim kurulu başkanlığına geçtim. ancak şirketlerin yönetimine de genel müdür atadım" şeklinde yanıtladı.

"üretim mekanize hale geldiği için yükseldi"

"yıllık 1,5 milyon ton olarak belirlenmiş üretimi 3 milyon tona nasıl çıkardınız?" sorusuna ise gürkan, "üretim ileri düzeyde mekanize hale geldiği için yükselmiştir" diye cevap verdi. gürkan, "havalandırmaya ilişkin revizyonları neden uygulamadınız" sorusuna da "bu konu benim ihtisas alanım değil. teknik bilgim yok" diye yanıt verdi.

gürkan'ın sorgusu yapıldığı esnada avukatları hemen hemen tüm sorulara itirazda bulundu. şikayetçi avukatları etkin sorgulama haklarının olduğunu belirterek sorularının engellenmemesini talep etti. ancak mahkeme başkanı, talimat mahkemesi olduğu ve tüm dosyanın kendilerinde olmadığı gerekçesiyle soruları buna göre sorulması uyarısında bulundu. bir süre yaşanan usul tartışmalarının ardından alp gürkan, diğer sorulara cevap vermeyeceğini belirtti.

diğer sanık da beraatini talep etti

diğer sanık mustafa yiğit ise "hayatını kaybeden çalışanlara allah'tan rahmet diliyorum. bilirkişi raporunda yazanları ve iddianameyi kabul etmiyorum. beraatimi istiyorum" dedi.

mahkeme heyeti, talimat gereğinin yerine getirildiğini belirterek dosyanın asıl mahkemesine gönderilmesine karar verdi. duruşmanın bitmesinin ardından şikayetçiler, "301 kişi, insan bir başsağlığı diler!", "babasın baba! eşlerimizi öldürdün" diye bağırarak tepki gösterdiler. duruşma salonundan çıkmayan gürkan'ın tüm şikayetçiler adliyeden çıkarıldıktan sonra arka taraftan çıkarıldığı öğrenildi.

301 madenci hayatını kaybetmişti

manisa'daki soma kömür işletmeleri'nde 13 mayıs 2014'te, akşam saatlerinde çıkan yangında 301 işçi ölmüş, 162 işçi yaralanmıştı. olaydan bir buçuk yıl sonra soma kömür işletmeleri aş'nin yöneticileri ve sorumluları hakkında açılan davada 6'sı tutuklu 8 sanığın, "olası kastla öldürme" suçundan 301 kez 20 yıldan 25 yıla, "neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama" suçundan ise 162 kez 2 yıldan 6 yıla kadar hapisle cezalandırılmaları isteniyor. tutuksuz 38 sanık hakkında ise "taksirle birden fazla kişinin ölümüyle birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma" suçundan 2 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası isteniyor.

ikinci dava aillelerin takibiyle açılmıştı

bu davadan ayrı olarak soma holding yöneticileriyle ilgili ikinci bir dava daha yürüyor. işletmenin bağlı olduğu soma holding yönetim kurulu başkanı alp gürkan, soma holding'de maden projeleme ve etüt müdürü hayri kebapçılar ve acil durum yöneticisi haluk sevinç hakkında faciada sorumlulukları olmadığı gerekçesiyle kovuşturmaya gerek görülmemişti. haklarında takipsizlik kararı verilmişti. ancak mağdur ailelerden bazıları soma kömür işletmeleri a.ş’nin patronu alp gürkan hakkında daha önce verilen takipsizlik kararının ardından suç duyurusunda bulunmuş ve yeni bir soruşturma açılmasını sağlamışlardı.

akhisar sulh ceza mahkemesinde açılan davada, alp gürkan,hayri kebapçılar ile haluk sevinç hakkındaki takipsizlik kararları eylül 2016’da kaldırılmıştı. kararda yeni bilirkişi raporunda şüpheliler gürkan, sevinç ve kebapçılar’ın olayın meydana gelmesinde kusur ve ihmallerinin bulunduğu belirtilmişti. ayrıca yine bilirkişi raporundaki suçlamalar nedeniyle yönetim kurulu üyesi mustafa yiğit ve iş güvenliği uzmanı murat bodur'un da resen soruşturmaya dahil edilmesi kararlaştırılmıştı.

bu kişiler hakkında 16 ekim’de yeni iddianame hazırlanarak "bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne ve birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmakla" yangılanmaları talep edilmişti. dava kapsamında 13 aralık’ta da soma holding'de maden projelendirme ve etüt müdürü olarak çalışan hayri kebapçılar da ifade vermişti. kebapçılar, facianın meydana geldiği eynez maden ocağı'nda yaşam odası bulunduğunu ancak 2011 yılında "yapısal zorluklar nedeniyle" iptal edildiğini belirtmişti.

kaynak: dha, al jazeera