türkiye’nin de üyesi olduğu ekonomik işbirliği ve kalkınma örgütü (oecd), üye ülkelerin birçoğunda gelir eşitsizliğinin son 30 yılın en yüksek oranına ulaştığını açıkladı. paris merkezli örgütün yıllık raporunda, gelir dağılımı adaletsizliği sıralamasında şili ilk sırada yer alırken, ikinci sıradaki meksika’yı türkiye izledi. gelir adaletsizliği en yüksek olan dördüncü ülke abd, beşinci ülke ise israil oldu.

toplumda gelir dağılımının en adil olduğu ülkeler, geçen yıllarda olduğu gibi yine kuzey avrupa ülkeleri oldu. listenin başında danimarka var. ardından slovenya, slovakya ve norveç geliyor.

gelir uçurumu genişliyor

raporda gelir dağılımı eşitsizliğinde kullanılan ‘gini’ katsayısına göre, türkiye’nin 1985-2013 arası eşitsizliğinin giderilmesinde aşama kaydettiği görülüyor. oecd önceki raporunda da türkiye için benzer bir değerlendirmede bulunmuştu.

gelir dağılımı eşitsizliği oldukça fazla olmasına rağmen iyileşme gösteren diğer ülke ise brezilya. gelişmekte olan latin amerika ülkelerinde iyileşme olduğuna dikkat çeken raporda, gelir eşitsizliğinin yine de bu ülkelerde oecd üyeleri ortalamasından fazla olduğu vurgulandı.

ortalama olarak üye ülkelerde nüfusun en zengin yüzde 10’u, nüfusun en fakir yüzde 10’undan 9,6 kat daha fazla kazanıyor. bu oran 1980’lerde yüzde 7,1, 1990’larda yüzde 8,1, 2000’lerde ise yüzde 9,1’di.

ekonomik büyümeye de zarar veriyor

kriz zamanlarında işsizliğin artması nedeniyle gelir eşitsizliğinin arttığına dikkat çeken oecd, gelir eşitsizliğinin, toplumda sosyal uyumu bozmanın yanı sıra uzun dönemde ekonomik büyümeye de zarar verdiğini söyledi.

1985-2004 arası gelir dağılımı eşitsizliği nedeniyle, 1990-2010 arası ekonomik büyüme yüzde 4,5 oranında azaldı.

nedenler ve çözümler

işverenlerin yarı zamanlı çalışanlar tercih etmesi, geçici sözleşmeler yapması ve kendi işini kuranların sayısının artması da gelir uçurumunun genişlemesine neden oluyor.

eşitsizliğin kapanabilmesi için oecd hükümetlere, gelir dağılımında cinsiyet ayrımcılığının giderilmesi ve kaliteli işgücüne yatırım yapılmasını tavsiye ediyor.

vergilerin halka hizmet ve altyapı olarak geri dönüşünün de önemine dikkat çeken oecd, geliri yüksek şirketler ile bireylerden daha adil vergiler alınması gerektiğini belirtti.

kaynak: aa, oecd