işid’in bir yıl önce başlattığı saldırıyla yerinden göç etmek zorunda kalan iraklılar özellikle de sünniler, bölgelerini işid’den geri almak için savaşmaya hazır olduklarını, ancak bağdat hükümetinin kendilerine yardım etmediğini söylüyor.

işid’in ikinci en büyük kent musul dahil irak’ın kuzeyinde büyük bölgeleri ele geçirmesinden sonra yüz binlerce iraklı yerinden olmuştu.

kerkük’ün güneybatısında yer alan havice kentinden göç eden 63 yaşındaki ebu ahmet, işid’in bölgeyi ele geçirmesinden sonra hayatlarındaki değişiklikleri al jazeera'ye anlattı.

'vergi ödemezsen seni öldürürüz'

ailesinin can güvenliği için takma isim kullanan ebu ahmet, işid’in kendisinden aylık 500 dolar talep ettiğini belirtti. işid’in vergiyi ödemediği takdirde kendisini öldürmekle tehdit ettiğini söyleyen ebu ahmet, evini terk etmekten başka bir çaresinin kalmadığını söyledi:

“para ödemeyi reddettim. beni öldüreceklerini söylediler.”

ebu ahmet, havice’yi terk ettikten sonra işid’in evine el koyduğunu ve mahkemeye dönüştürdüğünü ifade etti. şimdi ise kerkük’te küçük bir evde on kişilik ailesiyle beraber kalıyor.

evinde betona yerleştirdiği ince minderin üstünde oturan ebu ahmet, işid’in sivillere korku salma politikasını kullanarak halkı yönetmeye çalıştığını belirtiyor:

“eğer onlara katılmazsan seni anında öldürüyorlar. hayatını kurtarmak için ‘ben sizinleyim’ demek zorunda kalıyorsun.”

irak’ta sünnilerin kalelerinden olan havice halkı, sünnilerin güvenlik güçlerince maruz kaldığı ‘şiddet ve ayrım’ nedeniyle uzun süre boyunca şiilerin yönetimindeki bağdat hükümetine karşı durmuştu.

iki yıl önce güvenlik güçlerinin havice’de dönemin başbakanı nuri maliki’ye karşı düzenlenen protesto eylemine müdahalesi sonucunda eylem bir çatışmaya dönüşmüştü.

ebu ahmed’e göre, sünnilerin şii yönetime karşı duyduğu antipati, bazı sünni kesimlerinin 2014 haziran’da kente giren işid’e destek vermesine neden oldu.

‘ordu milisleri işid’den farksız’

“bir devrim bekliyorlardı. ancak daha sonra her şey değişti. işid tıpkı irak ordusunun yaptığı gibi evlere baskın düzenlemeye başladı ve kişisel hesaplaşmalardan dolayı halka hakaret etmeye başladı. maliki’nin liderliğindeki ordu bize terörist muamelesini yapıyordu. bugün de irak ordusu diye bir şey kalmadı. milislere dönüştü ve işid’den hiçbir farkları yok. irak’ın artık geleceği yok.”

'savaşı kazanmak için bölgeyi iyi bilmek gerek'

yıllarını abd ve irak hükümetiyle el kaide’ye karşı savaşarak geçiren havice sahva gücü'nün eski lideri hasan mahmut sufi de ebu ahmet’le hem fikir.

işid’in saldırısından sonra havice’yi terk etmek zorunda kalan sufi, bölgenin büyük bir su ve elektrik sorunu yaşadığını, işsizliğin tavana vurduğunu ifade etti.

kerkük’ün merkezinde kaldığı evde, yanında diğer sahva askeri arkadaşlarıyla havice’yi işid’den geri almak için savaşmaya hazır olduklarını ancak bunun için gerekli teçhizata sahip olmadıklarını belirtiyor:

“bağdat hükümeti kendimizi savunmak için bize hiç silah sağlamadı. çok kez hükümetten silah talep ettik. ancak taleplerimize hiç kulak asmadı.”

havice merkezli sahva birliklerinin işid’i bölgeden çıkarmak için en iyi konumda olduğuna dikkat çeken sufi, 'savaşı kazanmak için bölgeyi iyi bilmek gerekiyor' dedi.

'irak bölünecek çünkü biz kardeş değiliz'

batı kerkük peşmerge komutanı kemal kerküki ise sahva birliklerinin silahlandırılmasına karşı.

kerküki, sahva’nın silahlandırıldığı takdirde ‘işid’in bir diğer versiyonu’ olacağını öne sürüyor.

al jazeera’ye konuşan komutan, peşmergenin işid’e karşı iyi bir ilerleme kaydettiğini ve önemli petrol ve su kaynaklarını geri aldığını ifade etti.

kerküki geçtiğimiz hafta işid’in havice’de bir silah deposunun abd öncülüğündeki koalisyon uçakları tarafından bombalanmasına ve onlarca savaşçısının ölmesine rağmen örgütün, bölgelerini genişletmek için her gün saldırı düzenlediğini ifade ediyor.

irak’ta mezhepçilik üzerinden bölünmüşlüğün toplumun çok derinine sızdığını ve bu aşamada bir birlik olması söz konusu olmadığını öne süren peşmerge komutanı, irak’ın geleceğinde bir bağımsız kürt, sünni ve şii devletlerinin olacağı savunuyor. kerküki bu görüşüne gerekçe olarak ‘biz kardeş değiliz’ yanıtını veriyor.

Peşmerge komutanı Kemal Kerküki, Kürt güçlerinIŞİD’e karşı iyi bir ilerleme kaydettiğini ve önemli petrol ve su kaynaklarını geri aldığını ifade etti.

[[Fotoğraf: Al Jazeera]]

‘haviceliler kürtleri düşman olarak görüyor’

kerkük’te kürt yönetimine bağlı asayiş gücü albayı idris rifat, kente göç eden sığınmacıların taşıdığı tehlikeye işaret ediyor.

al jazeera’ye konuşan albay rifat şu ifadeleri kullandı:

“sığınmacılar her gün akmaya devam ediyor. onları durduramıyoruz. bizim için en büyük sorun, işid’in bölgeden püskürtüleceği zaman bile bu sığınmacıların burada kalacak olması.”

rifat’a göre güvenlik güçleri, işid saldırısından sonra bölgeye akın eden sığınmacıların arasında örgüte bağlı hücrelerin olduğuna inanıyor. ancak bu hücrelerin sayısını tahmin edemediğini belirtiyor.

albay rifat, havice’nin kendilerine işid’den önce de tehlike arz ettiğini öne sürüyor:

“haviceliler eski saddam yanlıları. onlar kürtlerin düşman olduğuna ve bölgelerini işgal etmek istediklerine inanıyorlar.”

kaynak: al jazeera