erbil’de gerçekleşen konferansı organize eden irak'ın sünni cumhurbaşkanı yardımcısı usame nuceyfi'nin açıkladığı sonuç bildirgesinde şu maddeler yer aldı:

1- sünni arap aşiretlerin bir araya gelmesi ve hepsinin 'ulusal muhafızlar ordusu' adı altında toplanması, bağdat hükümetinin bu orduyu silahlandırması gerekir.

2- mezhepsel çatışma noktasına gelmeyi önlemek adına şii milislerin yasadışı faaliyetlerine son vermek başta olmak üzere, hükümetin sünnilere verdiği sözleri yerine getirmesi gerekir.

3- 50 bin hayalet askerin olduğu ortaya çıktığı irak ordusunda dengeyi sağlamak için orduya yeterli kişilerin katılmasını sağlayacak yapılandırmaya gidilmesi şarttır.

4- işid’in elindeki bölgelerin geri alınması görevi, söz konusu bölgenin halklarına verilmelidir. 

5- sığınmacıların durumuyla ilgili sorumluluklar yerine getirilmelidir. tazminat hakkı tanınmalıdır.

6- ulusal diyaloğu hayata geçirmek için hükümetin söz verdiği; sünni mahkûmlara genel af yasası ve diğer konuları üzerinde anlaşılan süre zarfında kararlaştırmalıdır.

7- hasar gören bölgelerin yeniden inşa edilmesi için 2015 yılı bütçe tasarısında fon oluşturmak.

8- terörle mücadelede olduğu gibi terörün hasar verdiği bölgelerin yeniden inşa edilişinde de uluslararası toplumun destek vermesi gerekir , bu yüzden uluslararası bir fon oluşturma çağrısı da yapılmalıdır.

9- bütün bu üstteki maddeleri takip etmek üzere komisyonlar oluşturulacak. 

sonuç bildirgesinde "sünni arapların işid ile ilişkilendirilmesi gerçekleri karartmayı amaçlayan bir kampanyadır. terörle mücadele de her zaman ön saflarda yer alan sünni araplar, el kaide'yi nasıl hüsrana uğrattıysa, bugün işid'i de hüsranan uğratacak" denildi.

usame nuceyfi'nin organize ettiği konferansta sünni arap siyasi ve aşiret liderleri, milletvekilleri ve dini liderler bir araya geldi.

konferansa abd ve ingiltere'nin irak büyükelçileri de katıldı. bazı sünni aşiretler ve siyasi gruplar ise konferansta yer almadı.

nuceyfi konferanstaki konuşmasında, "aramızdaki sorunları çözelim, dış aktörlere rehin kalmayalım. terörle mücadele sadece askeri adımlarla değil, sosyal adımlarla da yapılmalı. abd öncülüğündeki koalisyon fonksiyonunu geliştirmeli" ifadelerini kullandı.

sünnilerin tavrı önemli

irak'ta işid ilerleyişinin ardından ülke gündemindeki en önemli konu musul'u işid'den geri almak için yapılması planlanan operasyon.

bağdat ve abd yönetiminin planı, irak ordusuna destek veren şii milislerin yanı sıra, peşmerge ve sünni aşiret güçlerinden oluşan ‘sahva birlikleri’ benzeri bir gücün de işid’e karşı savaşması.

ancak işid’in irak’ın sünni bölgelerinden çıkarılması planı karşısında temel bir sorun duruyor. sünni bölgelerde yaşayan kesimlerin önemli bir bölümü, maliki’nin ayrılmasından sonra göreve gelen haydar ibadi hükümetine de güvenmiyor.

sünnilerin, maliki yönetiminde uzun süre devam eden mezhepçi politikalar ve hak ihlalleri tamamen ortadan kalkmadan ve bu yönde somut adımlar atıldığını görmeden işid karşıtı operasyona destek vermesi mümkün gözükmüyor.

işid son haftalarda, irak ordusuyla işbirliği yaptığı gerekçesiyle anbar ve tikrit’teki sünni aşiretlere saldırarak yüzlerce kişiyi öldürdü.

bir diğer sorun da musul gibi nüfusun hayli kalabalık olduğu ve işid’in etkinlik kurduğu bölgelere yönelik bir kara harekâtının büyük can kaybına yol açması ihtimali.

kaynak: al jazeera