israil gazetesi haaretz'in haberine göre, türk ve israilli yetkililer perşembe günü tekrar bir araya gelerek mavi marmara saldırısı sonrası bozulan ilişkilerin onarılması kapsamında görüşmeleri sürdürecek. haberde cumhurbaşkanı tayyip erdoğan ve israil başbakanı binyamin netanyahu'nun son açıklamalarında umutlu konuşmalarına yer verildi.

cumhurbaşkanı erdoğan washington'da brookings enstitüsü'nde düzenlenen panelde türkiye-israil ilişkileri hakkında, "temenni ederim ki, nisan ayı ortasında tarafların yapacağı görüşmelerle buradan olumlu bir neticeyi sağlayabiliriz" demişti.

israil başbakanı netanyahu da, türkiye ile israil arasında yakında bir görüşme daha olacağını ve bu görüşmenin iki ülke ilişkilerinin düzelmesi için olumlu sonuçlar doğuracağını ümit ettiğini söylemişti.

'normalleşme görüşmeleri' sıklaştı

mavi marmara saldırısı sonrası iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler maslahatgüzar seviyesine gerilemişti. başbakan netanyahu'nun mart 2013'te ilişkilerin normalleşmesi için türkiye'nin ilk şartı olan resmi özür dilemesinin ardından iki ülke arasında görüşmeler başladı. 

haziran 2015'te dore gold ve feridun sinirlioğlu'nun roma'da bir araya gelmesinin ardından heyetler arası görüşmeler sıklaştı. gold-sinirlioğlu görüşmesinin ardından konuşan dışişleri bakanı çavuşoğlu "ilişkilerin normalleşmesi adına iki ülkenin görüşmesi çok normal. bir konuda anlaşma sağlandı. ancak bizim istediğimiz iki konuda top karşı tarafta. biz onlardan cevap bekliyoruz" demişti. netanyahu da şubat ayında “tüm komşularımızla normalleşme isteriz fakat bu çift yönlü bir yoldur” açıklaması yapmıştı.

şubat ayında da israil ve türkiye heyetleri, isviçre'nin cenevre kentinde yeniden bir araya gelmişti.

ablukayı kırmak için yola çıkmıştı

gazze ablukasını kırmak için yola çıkan mavi marmara gemisine 31 mayıs 2010’da uluslararası sularda israil’in düzenlediği ve dokuz türk’ün öldürülmesiyle sonuçlanan saldırıdan sonra ankara-tel aviv ilişkileri kopma noktasına geldi.

saldırının ardından tel aviv'deki büyükelçisini çeken türkiye, ilişkilerin normalleşmesi için resmi özür, öldürülenler ve yaralananlar için tazminat ve gazze’ye yönelik ablukanın kaldırılmasını şart koştu.

mart 2013’te netanyahu, o dönem başbakan olan erdoğan’ı telefonla arayarak özür diledi. resmi özür yazılı olarak da açıklandı. ardından türkiye ile israil arasında gazze ablukasının kalkması ve tazminat için görüşmeler başladı. görüşmeleri türkiye dışişleri bakanlığı müsteşarı feridun sinirlioğlu yürüttü.

müzakerelerin sonuçlanmasına az kalmıştı

şubat 2014’e kadar israilli ve türk yetkililer şartlarda uzlaşmak için görüşmelerini sürdürdü. o dönemde al jazeera’ye bilgi veren diplomatik kaynaklar, imzalanacak anlaşmanın metninin neredeyse hazır olduğunu söylemişti.

aynı kaynakların verdiği bilgiye göre, ilişkilerin normalleşmesi için türkiye’nin ikinci şartı olan tazminatın miktarıyla ilgili anlaşmaya varılmıştı. üçüncü şart olan gazze ambargosunun kaldırılması konusunda da iki taraf birbirine yakınlaşmıştı. kaynaklar netanyahu’nun o dönem iç politika endişeleriyle anlaşmayı imzalamaktan kaçındığı bilgisini vermişti.

anlaşma imzalanamadan, israil’in gazze’ye yönelik saldırısı başladı. temmuz ayında başlayan ve bir aydan uzun süren saldırıda iki bine yakın filistinli hayatını kaybetti. bu saldırıyla birlikte görüşmeler tamamıyla durmuştu.

kaynak: dha, al jazeera