'uluslararası af örgütü'nün yayınladığı 'rusya’nın suriye’deki saldırılarıyla ilgili açıklamalarının maskesi düştü' başlıklı rapor, rus saldırılarının sivillere verdiği zararları ortaya koydu. rusya’nın eylül - kasım arası suriye'deki 6 operasyonu üzerinde yoğunlaşan rapora göre saldırılarda, 200’den fazla sivil hayatını kaybetti.

rus yetkililerin bir cami ile hastanenin zarar gördüğü operasyonlarla ilgili “yalan” söylediği belirtilen raporda,  rusya’nın yerleşim birimlerinde uluslararası yasalarca yasaklanmış mühimmat kullandığı da iddia edildi.

af örgütü’nün ortadoğu ve kuzey afrika programı başkanı philip luther, rapora ilişkin yaptığı açıklamada, “rusya’nın bazı saldırıları doğrudan doğruya meskun mahalleri hedef almış görünüyor. bu alanlarda askeri hedef yok. saldırılar sonucunda da siviller hayatını kaybetti. bu tür saldırılar savaş suçu teşkil ediyor” diye konuştu.

luther, "rusya ayrım gözetmeyen ve hukuk dışı saldırılarına son vermeli. rusya sivil alanlarda misket bombası ve kılavuzsuz bombalar kullanmaktan vazgeçmeli” dedi.

“bu ihlallerin bağımsız ve tarafsız bir şekilde araştırılması çok önemli” diyen luther, “rusya savunma bakanlığı daha saydam olmalı ve hedef aldıkları yerlerin uluslararası hukuk karşısındaki sorumluluklarına uyup uymadığının değerlendirilmesini kolaylaştıracak şekilde bu hedefleri ilan etmeliler” görüşünü dile getirdi.

görgü tanığı: yanık kokusu havayı kapladı 

rus yetkililerin sadece “terörist hedefleri” vurduklarını iddia ettikleri belirtilen raporda, rusların bazı saldırıların ardından sivilleri vurduklarını inkar ettikleri ancak bazı saldırılardan sonra sessiz kalmayı tercih ettiklerine dikkat çekildi.

rapordaki tespitler, saldırılarda hayatta kalanlar ve görgü tanıkları ile yapılan görüşmelere ve saldırıların ardından meydana gelen tahribatın yorumlatıldığı uzmanların görüşlerine dayandırıldı. af örgütü, saldırılarla ilgili araştırmalarında 6 saldırının hiçbirinde hedeflenen alana bölgede askeri hedefe rastlanmadığını açıkladı. örgüt, uluslararası yasalara aykırı bu saldırıların bir kısmının savaş suçu teşkil ettiğini kaydetti.

raporda yer verilen saldırılardan biri, idlib’in ariha mahallesindeki bir pazar yerini hedef almıştı.  49 sivilin öldüğü saldırıyla ilgili raporda görgü tanıklarının anlatımları aktarıldı.

raporda görgü tanıklarından, yerel medya aktivisti muhammed kureybi el gazel “birkaç saniye içinde insanlar çığlık atmaya başladı, yanık kokusu havayı kapladı ve bir kaos hakim oldu. yakında bir ilkokul vardı, çocuklar dehşet içinde koşuşturuyordu. her yerde kafasız, organları kopmuş cesetler vardı” ifadelerine yer verildi.

sıralı şekilde dizilmiş 40 cesedin yanında oturup ağlayan bir kadın gördüğünü anlatan al-ghazal'ın, “çocukları torbalara doldurulmuştu. bu sahneyi bir daha unutamadım” sözleri de raporda yer aldı.

raporda öne çıkarılan bir diğer saldırıda 15 ekim’de humus’ta 32’si çocuk, 11’i kadın en az 46 sivilin öldüğü belirtilirken, ölenlerin sivil bir binanın bodrumuna sığınmış insanlar olduğu vurgulandı. raporda, bu saldırıda kullanılan mühimmatın vakum bombası olduğu kaydedildi.

hastaneler de hedef alındı

af örgütü'nün raporunda, 7 ekim’de denizden fırlatılan bir rus füzesiyle halep’te darat izza mahallesinde meskun bir binaya yönelik düzenlenen saldırıda da 5 sivili hayatını kaybettiği ifade edildi.

bu saldırının görgü tanıklarından birinin ifadelerine göre saldırı benzerlerinde farklıydı. adı açıklanmaya görgü tanığı,  “yer deprem oluyormuşçasına sallandı. gördüğüm en büyük yıkımdı. bir anne ve iki çocuğu bir evde hayatını kaybetti. genç bir çift de bir başka evde. gençler daha bir hafta önce evlenmişti” ifadelerini kullandı. raporda, vurulan bu bölgede de herhangi bir askeri tesisin bulunmadığı vurgulandı.

raporuna göre rus saldırılarında vurulan hedefler arasında, uluslararası hukuka göre özel koruma altında bulunan ve saldırılması savaş suçu teşkil eden hastaneler de yer aldı.  raporda, rusya’nın idlib’de sermin hastanesine yönelik saldırısıyla ilgili görgü tanığı ifadelerine yer verildi.

görgün tanıklarının saldırı öncesinde herhangi bir uçak görmediği ve duymadığı belirtilirken, bunun saldırının çok daha sofistike bir silahla yapıldığını gösterdiği kaydedildi.

rusya başka caminin fotoğrafını kullandı

raporda 1 ekim’de idlib’teki ömer bin el ketib camii'ne yönelik saldırı sonrasında rus yetkililerin verdiği tepkilerin bu ülkenin saldırılara yönelik eleştirilere karşı kullanmaya hazır olduğu taktiklerle ilgili ciddi sorulara yol açtığı ifade edildi.

saldırı ile ilgili haberlerin ve fotoğrafların ortaya çıkmasının ardından rus yetkililerin bunu “uydurma” diye nitelendirdiği ve caminin zarar görmediğini iddia eden ederek bazı fotoğraflar paylaştıkları hatırlatılan raporda, rusların yayımladığı fotoğrafların başka bir camiye ait olduğu dile getirildi.

raporda, rus yetkililerin bu girişim “el çabukluğu” olarak nitelendirilirken, “bu davranış rusların suriye’deki ihlaller ile ilgili soruşturmalara iyi niyetle yaklaştıklarına inanmayı güçleştiriyor” denildi.

söz konusu raporda, rusya’ya ait bir savaş uçağının türk hava kuvvetleri tarafından düşürülmesinden bu yana rusya savunma bakanlığının suriye’deki operasyonları ile ilgili paylaştığı bilginin daha da azaldığı kaydedildi.

kaynak: aa, amnesty.org