Portre
Portre: Tomislav Nikoliç
Sırp siyasetinin önde gelen isimlerinden olan milliyetçi lider, daha önce üç kez kaybettiği cumhurbaşkanlığı yarışında bu sefer ipi göğüsledi.
balkanların en kalabalık etnik grubu olan sırpların büyük çoğunluğunun yaşadığı sırbistan, soğuk savaş boyunca sovyetler birliği ile batı dünyası arasında adeta bir tampon bölge işlevi gören yugoslavya (güney slavları ülkesi) federasyonu'nun en büyük cumhuriyeti ve federal merkezi konumundaydı.
daha ılımlı olarak nitelendirilen bir sosyalist sistemi benimseyen ve bağlantısızlar hareketi'nin öncülüğünü yapan yugoslavya'nın 1992 yılında resmen parçalanma sürecine girmesiyle ortaya çıkan yeni devletlerden biri de sırbistan oldu. yugoslavya çatısı altında yer aldığı komşularıyla ilişkilerinde zorluklar yaşayan sırbistan, bugün milliyetçi lider tomislav nikoliç'in yönetiminde problemlerine çözümler arıyor.
aşırı sağcı sırbistan kalkınma partisi’nin genel başkanı olan tomislav nikoliç, 15 şubat 1952’de kragujevac’da doğdu. ekonomi ve inşaat mühendisliği okudu.
siyasi kariyeri
nikoliç, siyasete 1990’ların başında halk radikal partisi'nin (nrs) üyesi olarak atıldı. daha sonra sırbistan çetnik hareketi'ne katılan nikoliç, buradaki siyasi oluşumun sırbistan radikal partisi’ne dönüşmesinde rol oynadı. kısa süre sonra, 23 ocak 1991’de partinin genel başkan yardımcılığı görevine seçildi.
partideki yükselişi başkanvekilliği ile devam eden nikoliç, aynı yıl milletvekili seçilerek parlamentoya girmeye hak kazandı. nikoliç, slobodan miloseviç’in sırbistan sosyalist partisi’nin (sss) iktidar olduğu 1995 yılında, sırbistan radikal partisi (srs) genel başkanı vojislav seselj ile beraber, siyasi eylemlerinden dolayı üç ay hapse mahkûm edildi.
srs'nin 1998'de koalisyon ortağı olmasıyla siyasi kariyerinde önemli bir aşama kaydetti. yeni kabinede başbakan yardımcılığı görevini üstlenen milliyetçi lider, nato’nun kosova’ya operasyon düzenlemesiyle görevinden istifa etti. ancak istifayı kabul etmeyen cumhurbaşkanı miloseviç, bütün hükümet üyelerinin görevlerini sürdürmesini emreden bir kanun hükmünde kararname çıkarttı. nikoliç’in hükümetteki görevi 1999'a kadar sürdü.
üç kez kaybetti
2000 yılında siyasette yeni bir sayfa açarak cumhurbaşkanlığı için kolları sıvadı. milliyetçi söylem yerine yoksulluk ve işsizlik gibi konuları gündeme getiren nikoliç, ilk yarışında üçüncü oldu. ancak ülkenin liderliği için kararlı olduğunu gösteren nikoliç, 2003 yılındaki seçimlerde oyların yüzde 46’sını alarak birinci gelse de, sandığa katılım oranı düşük kalınca seçimler iptal edildi.
2004 yılında yenilenen seçimlerde ilk turu üç puanlık bir farkla, demokrat parti (ds) genel başkanı boris tadiç’in önünde tamamladı. ancak ikinci turda galip gelen rakibi oldu. 2008 yılında da tablo değişmedi. ‘tüm kalbimizle’ sloganıyla cumhurbaşkanlığı seçimlerine hazırlanan nikoliç yine ilk turun galibi oldu. dört puanlık fark ikinci turda nikoliç’in işine yaramadı, tadiç koltuğunu korumayı başardı.
tarihe geçti
nikoliç, 2007 yılında beş gün sürecek parlamento başkanlığı görevinde bulundu. ancak hem başkanlık seçiminden birkaç gün sonra bazı milletvekillerinin oylarını geri çektiklerini açıklamasıyla, hem de kosova’nın bağımsızlığı meselesine daha soğukkanlı yaklaşan ds öncülüğündeki hükümete karşı koalisyon hazırlığına girdi. istifa ederek en kısa süre görevde kalan parlamento başkanı olarak tarihe geçti.
yol ayrımı
2008 yılı, cumhurbaşkanlığı seçimini üçüncü kez kaybetmesinin dışında nikoliç açısından bir yol ayrımıydı. neredeyse siyasi hayati boyunca birlikte yol aldığı partisi srs'nin lideri olan seselj ile avrupa birliği’ne (ab) yönelik politikalar konusunda yaşadığı görüş farklılığı nedeniyle ayrılarak yeni bir arayışa girdi.
kısa süre sonra eski partisinden kendisine katılan arkadaşlarıyla beraber sırp ilerici partisi’ni (sns) kurdu. sırbistan’ın ab üyeliğine karşı çıkan nikoliç’in bu fikri, sns'nin söyleminde de önemli bir yere sahip.
nikoliç, şubat 2011'de erken genel seçim talebiyle başkent belgrad’da başlatılan ve on binlerce kişinin katıldığı protesto gösterilerine öncülük etti. erken seçim için eylemini sürdürdü ve nisan 2011'de açlık grevine başladı. cumhurbaşkanı tadiç tarafından ziyaret edilen ve eylemine son vermesi istenen nikoliç, açlık grevinde ısrar edince hastaneye kaldırıldı.
2012 seçimleri için bir kez daha cumhurbaşkanlığına aday olan nikoliç, rusya yanlısı siyaseti ve ‘büyük sırbistan’ söylemiyle anketlerde önde giden isim olarak gözüküyordu.
6 mayıs 2012'de parlamento ve yerel seçimlerle birlikte düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oyların yüzde 25'ini alarak, tadiç karşısında ikinci turda mücadele etmeye hak kazandı. sırbistan'ın ab üyeliğini şiddetle savunan tadiç karşısında ab karşıtı ve aşırı milliyetçi söylemleri ile destek bulmaya çalışan nikoliç, ülkedeki ekonomik sorunları da kampanyasında etkili bir şekilde kullandı.
20 mayıs 2012'de gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda tadiç oyların yüzde 47'sini alırken, yüzde 50'lik bir oy oranı elde eden tomislav nikoliç bu sefer ipi göğüsleyen taraf olmayı başardı. nikoliç'in ab ve kosova gibi sorunlar ile ilgili olarak seçim kampanyasında kullandığı söylemler doğrultusunda hareket etmesinin, balkanlar'daki hassas dengeleri sarsmasından endişe ediliyor.
kaynak: al jazeera ve ajanslar
Yorumlar