nairobi’de imzalanan anlaşmaya imza atan orta afrika cumhuriyeti hristiyan anti-balaka lideri joachim kokate ile seleka lideri michel djotodia el sıkıştı.

kenya devlet başkanı uhuru kenyatta, "bugün, orta afrika cumhuriyet ve afrika için büyük bir gün. orta afrika cumhuriyeti'ni yeniden huzurlu ülkeler topluluğuna dahil edecek siyasi uzlaşmaya yönelik hızlı ve önemli bir gelişme kaydedildi" dedi. 

kenyatta, orta afrika cumhuriyeti liderlerine, nairobi'de varılan uzlaşıyı geliştirmeleri çağrısında da bulundu. 

kenya ulusal meclisi'nin eski başkanı kenneth marende de, ateşkes anlaşmasının, orta afrika cumhuriyeti'nde barışın tesis edilmesinin önünü açtığını söyledi. 

seleka bağımsız devlet ilan etmişti

orta afrika cumhuriyeti'nin kuzeyindeki vakga bölgesinde eski cumhurbaşkanı ve müslümanların seleka koalisyonu lideri michel djotodia başkanlığında "bağımsız bir devlet" ilan edilmişti.

bağımsızlık ilanına "orta afrika'da bir arada yaşama imkanının kalmaması" gerekçe gösterilmişti.

seleka koalisyonu'nun birinci başkan yardımcısı nureddin adem,yazılı bir açıklama yayınlayarak, "orta afrika'nın kuzey doğusunda orta afrika cumhuriyeti'nden ayrı, eski cumhurbaşkanı ve seleka lideri michel djotodia başkanlığında bangui'den 800 kilometre uzaklıktaki vakaga bölgesinde başkenti birao olan bağımsız bir devlet kuruldu. özgür ve bağımsız devletimize bağlı geçici hükümet de şekillendi" ifadelerini kullanmıştı.

son dönemde anti-balaka isimli hristiyan milislerin müslümanlara yönelik saldırılarına atıfta bulunulan açıklamada "planlanmış soykırım, yıkım, müslümanların hristiyan milislerce rehin alınması, camilere, evlere ve diğer mülklere saldırı, anti-balaka militanlarının kabirleri ve mushafların kutsallığını çiğnemesi, bu ayrılığın sebepleri arasındadır" ifadesine yer verilmişti.

bölünmeye giden süreç

francois bozize'nin 2003'teki askeri darbesinin ardından "birlik için demokratik güçler" olarak bilinen silahlı milisler djotodia’nın önderliğinde hükümete karşı mücadele başlatmış ve ülke 2004-2007 yılları arasında iç savaşa sahne olmuştu. taraflar arasında gabon’da gerçekleşen anlaşma ile ateşkes ilan edilmiş, 2007-2011 yılları arasında ülke barışçıl bir dönem geçirmişti. ancak 2011’in son aylarında çatışmalar tekrar başlamış ve orta afrika cumhuriyeti’nde yeni bir siyasi kriz çıkmıştı. 

ülkenin şimdiki siyasi yapısının şekillenmesinde önemli rol oynamış, 2003-2013 yılları arasında devlet başkanlığı görevini yürüten françois bozize iktidarının yoğun yolsuzluk ve baskılarına karşı oluşan seleka koalisyonu, ülkenin kuzey kesimlerindeki beş farklı silahlı hareketin bir araya gelmesinden oluşmaktaydı.

ülkenin kırsal bölgelerinde oluşan bu silahlı hareket, 2011’de bazı şehirlerin kontrolünü ele geçirdikten sonra başkent bangui’ya kadar gelerek mart 2013’te yönetimi de- virmiştir. bu gruplar eylül 2012’de seleka ismiyle bir koalisyon oluşturmuştu.

büyük çoğunluğu müslümanlardan oluşan seleka koalisyonu 2003 yılında darbe ile iş başına gelen françois bozize yönetimini devirerek bir geçiş hükümeti kurmuştu. devlet başkanlığı görevine seleka komutanlarından, daha önce sudan’da diplomatik görev yapmış michel dijotodia getirilmiş ve ülkenin 18 ay içinde seçime götürülmesi istenmişti.

dijotodia ülkedeki ilk müslüman devlet başkanıyken varılan anlaşma gereği djotodia ve seleka üyelerinin ülkede yönetimi belirleyecek seçimlerde aday olmaması kararlaştırılmıştı. djotodia’nın göreve başlamasıyla ülkede hristiyan ve müslümanlardan oluşan yeni hükümet iş başına gelmişti. başbakanlığa hristiyan nicolas tiangaye getirilmişti.

devlet başkanı djotodia, eylül 2013’te seleka koalisyonu’nun tasfiye edildiğini duyurmuştu.

seleka’nın koltuğundan ettiği françois bozize ülkeyi terk ederek önce kamerun sonrasında ise benin’e sığınmış, kısa sürede taraftarlarını bir araya toplayarak anti-balaka ismi verilen çeteler kurmuştu. anti-balaka ülkedeki müslüman 2013 aralığından bu yana azınlığa karşı sistematik soykırım uygulamış, kısa sürede binlerce müslüman saldırılarda hayatını kaybetmişti.

ülkeye 2014 başında müdahale eden fransa'nın sadece müslümanları silahsızlandırması ise anti-balaka milislerinin şiddet eylemlerinin artmasına neden olmuş, orta afrika'daki insani kriz daha da büyümüştü.

2 milyon 200 bin sivilin yardıma ihtiyaç duyduğu belirlenmiş, 785 bin kişi evini terk etmek zorunda kalmıştı.

ülkedeki krize çözüm bulmak amacıyla 23 temmuz'da kongo'nun başkenti brazzaville'de taraflar arasında barış forumu düzenlenmiş ancak toplantı sonuçsuz kalmıştı.

ülkenin yüzde 10'u müslüman

4 milyon 500 bin nüfuslu orta afrika cumhuriyeti'nin yüzde 50'sini hristiyanlar oluştururken yüzde 40'ını animistler, yüzde 10'unu ise müslüman azınlık teşkil ediyor. yaklaşık 450 bin müslüman yoğunlukla ülkenin kuzeyindeki merkezi birao kenti olan vakaga ilinde yaşıyor.

ülkenin farklı kentlerine dağılmış müslümanlar da anti-balaka saldırılarından sonra vakaga'ya göç etmeye başlamıştı.

kaynak: al jazeera ve  aa