arap dünyasının en genç lideri. kuzey kore devlet başkanı kim jong-il’den sonra dünyanın da en genç liderlerinden. haziran 2013’te katar emiri şeyh hamad bin halife al tani'nin tahtını 33 yaşındaki oğlı şeyh tamim bin hamad al tani’ye devretmesiyle körfez ülkelerindeki 'ölene kadar tahtta kalma' geleneği bozuldu.

doğalgaz zengini katar’ın yeni emiri şeyh tamim, 1980 doha doğumlu. ülkeyi 18 yıl yöneten ve bazı analistlere göre küçük körfez ülkesinin “yeniden doğmasını” sağlayan babası, tahtı dedesinden 1995’te kansız bir darbeyle ele geçirmişti.

şeyh hamad'ın döneminde katar, hem bölgede hem de dünyada etkin bir oyuncu haline geldi. doğalgaz gelirleri çölde kurulan ülkenin yeniden inşasına harcandı. oğul şeyh tamim'in tahta çıkmasıyla, al tani ailesinin katar'daki hanedanını pekişmiş oldu.

şeyh tamim, ingiltere’de eğitim gördü. sherborne, sandhurst kraliyet askeri akademisi ve middlesex harrow school'a gitti. 1998 yılında katar silahlı kuvvetleri'nde teğmen olarak görevlendirildi. 2003’te ağabeyinin yerine veliaht oldu. o tarihten itibaren devlet yönetimi konusunda deneyim edindi, göreve hazırlandı.

gençliğe vurgu

devir teslim konuşmasında baba şeyh hamad bin halife al tani, ülkenin gençlerini güçlendirmeye ve değişim ihtiyacına vurgu yaptı. “milletimizin tarihinde yeni bir sayfa açmanın ve yenilikçi fikirleri ile yeni neslin sorumluluk üstlenmesinin zamanı geldi. iktidarı şeyh tamim bin hamad al tani’ye devrediyorum. bu görev için güvenilir olduğuna eminim.” sözleriyle tahtı oğluna devretti.

bu görev değişiminden hemen sonra, 2013’ün ikinci yarısında yapılması planlanan şura meclisi seçimi belirsiz bir tarihe ertelendi ve parlamentonun görev süresi sınırsız uzatıldı. 2003'te kabul edilen anayasaya göre, parlamentonun 45 üyesinin 30’unun seçimle işbaşına gelmesi, 15’inin ise emir tarafından atanması gerekiyor. şu anki üyelerin tamamı, atanarak göreve geldi.

arap baharı’nda katar

katar, bölgede abd ve batı'nın en yakın müttefiklerinden biri. ülke, bölgedeki en geniş amerikan hava üssüne ev sahipliği yapıyor.

arap baharı sürecinde suriye ve libya’da otoriter rejimlere karşı çatışan muhalifleri destekleyen katar’ın suriye için 3 yılda 2 milyon eurodan fazla harcadığı tahmin ediliyor. suriye’deki savaşın geleceği, katar’ın orta doğu’daki rolünü ve etkinliğini de belirleyecek.

arap baharı'nı net bir şekilde destekleyen katar’ın, ülke içinde ifade özgürlüğünü sınırlaması eleştirildi. 2013’te muhalif bir şaire 15 yıl hapis cezası verildi.

babasının çizgisini sürdürecek mi?

batılı eğitim almış şeyh tamim’in, babası gibi batı ile iyi ilişkiler kurması, babası döneminde kurulan ittifakları sürdürmesi bekleniyor. görevin kansız ve sessiz sedasız teslimi, ülkenin istikrar arayışı olarak yorumlanıyor.

devir teslimin yeni bir başlangıç olduğu kabul edilse de ne iç siyasette ne de dış politikada u dönüşü bekleniyor. bazı analistlere göre genç emir, babasından daha muhafazakâr bir çizgide. fakat ülkenin muhafazakârlığa kayacağına ihtimal verilmiyor.

spora destek

uluslararası olimpiyat komitesi üyesi de olan tamim, 2006’da mısır'da yayımlanan el ahram gazetesi tarafından “arap dünyasındaki en iyi spor kişiliği” seçildi. katar’ın 2022’de dünya kupası'na, 2014’te uluslararası yüzme şampiyonası’na ev sahipliği yapması için çaba sarf etti. ülkede 2022’deki dünya kupası için toplumsal alanda reformlar yapması bekleniyor. ülke halihazırda yeni stadyum, havaalanı, limanlar ve modernleştirme projeleri için milyarlarca dolar harcadı.

yatırım otoritesi'nin de başında

ülkenin dış yatırımlarının kontrolünü elinde bulunduran katar yatırım otoritesi’nin (qia) başında, tıpkı babası gibi yeni emir bulunacak. dış yatırımlar sayesinde doha yönetimi, islam dünyasındaki birçok anlaşmazlıkta arabuluculuk görevini üstlenmeyi başardı.

lübnan’dan yemen’e, darfur’dan filistin sorununa pek çok çatışmada arabuluculuk yaptı. hatta kabil ile ilişkilerin iyileştirilmesi için taliban’ın katar’da bir siyasi büro açmasına izin verildi. şeyh tamim döneminde katar’ın bu rolünü sürdürmeye devam etmesi öngörülüyor.

şeyh tamim, 2005 yılında ikinci kuşaktan kuzeni ile evlendi. dört çocukları dünyaya geldi. 2009’da ikinci kez evlendi, iki çocuğu daha oldu. toplamda 3 erkek, 3 kız çocuk babasıdır.

kaynak: al jazeera ve ajanslar