Haber analiz

Yerel seçimlerde denizlere ulaşmak

30 Mart yerel seçimlerinde Türkiye'nin kıyı bölgeleri için kıyasıya bir rekabet yaşanıyor. CHP ve MHP ellerindeki illeri kaybetmemek ve yenilerini eklemek, AK Parti ise kıyılarda kazanmak için yarışıyor.

alper altuntaş

prodüktör

 

 

2009 yerel seçiminde ortaya çıkan türkiye haritasına bakıldığında tartışmasız bir zafer kazanan adalet ve kalkınma partisi'nin (ak parti / akp) batı ve güney batıda, yani ege denizi ve akdeniz'e kıyısı olan şehirlerde ve onlara komşu iç şehirlerde aynı başarıyı gösteremediği hemen göze çarpıyor.

bu bölgelerin kıyısında cumhuriyet halk partisi'nin (chp) üstünlüğü, daha iç bölgelerde ise milliyetçi hareket partisi'nin (mhp) başarısı var.

bunun altında yatan nedenlere o dönemin dinamikleri ve bugünün yeni dinamiklerini ekleyerek bakalım:  

"gavur izmir"

son 12 yılda sosyal demokrat chp'nin üstünlük kazandığı bu şehirler aslında sol/sosyal demokrat olduğu kadar sağ seçmen eğilimleri de gösteren kentlerdi.

ancak ak parti'nin, ana muhalefet partisi chp'yi direkt hedef alan söylemi muhalif sesleri bu bölgede, bu partinin çatısı altında birleştirdi. bunun da ötesinde farklı renklerdeki bu oy tercihleri chp'nin kemik oyu haline geldi.

ikinci sebep ekonomik ve kültürel farklılıklar.

söz konusu illerde türkiye istatistik kurumu (tüik) verilerine göre eğitim seviyesi ve ekonomik gelir düzeyi ülkenin geri kalanının ortalamasından fazla. özellikle izmir aynı verilere göre türkiye'de eğitim seviyesinin en yüksek olduğu il.

tıpkı istanbul ve ankara'nın benzer özellikler taşıyan semtlerinde olduğu gibi; özgürlük, doğa hassasiyeti, laik devlet yapısı, dış politika algısı, gelecek ve aile planlaması gibi birçok konuda akp seçmeninden farklı bakış açılarına sahip bir kitle var. 

bu kitle, ak parti yönetimindeki 12 yılda ülkede görülen ekonomik kalkınmaya rağmen, iktidar partisinin ve özellikle lideri recep tayyip erdoğan'ın söyleminin kendilerini ve hassasiyetlerini kapsayıcı olmadığını düşünüyor.

erdoğan da bu bakış açısına sahip insanları hiçbir zaman kazanamayacağı algısı ile söylemlerini daha da sertleştiriyor ve  bu da kutuplaşmanın daha da belirginleşmesine yol açıyor.

yani ülke genelinde olduğu gibi muhalif  kesimlerin yerel seçimlerde tercihi, adayın ya da partinin yaptıkları ya da vaadleri değil ideolojik bakış açısı belirliyor. tıpkı ak parti seçmeninde olduğu gibi. 

bu da akp'nin bölgedeki işini zorlaştırıyor. tıpkı iç bölgelerde de muhalefetin ak parti'ye karşı işini zorlaştırdığı gibi

bu muhalif duruş bölgenin en büyük şehri izmir ile simgeleşmiş durumda. ülkenin sayısız tartışmalarından biri de erdoğan'ın bir konuşmasında söylediği 'gâvur izmir' tamlamasıydı.

chp kuşağı

akdeniz ve ege'ye kıyısı olan kentlerde 2009 yerel seçim sonuçlarına göre, chp'nin oy ortalaması ülke ortalamasının çok üstünde: % 49, ak parti'nin ise altında: % 33.

izmir'de akp, en uzun süre kabinede bulunan bakanı binali yıldırım ile yarışa giriyor. bu da buraya verdiği önemi gösteriyor.

karşısında mevcut başkan chp'li aziz kocaoğlu var.

izmir chp'nin kalesi ve akp'nin en büyük hedefi. akp için izmir'i almak, zaferlerin en büyüğü anlamına geliyor.

bu il dışında chp; edirne, tekirdağ, kırklareli, çanakkale, aydın, muğla, antalya ve mersin'de genel olarak seçim kazanmış mevcut belediye başkanları ile yarışa giriyor.

chp'nin hedefi kıyıları tutmak hatta iç kesimlere doğru ilerlemek.

mhp kuşağı

bu kentlerin hemen iç bölgesinde mhp'nin kazandığı ya da ciddi oy oranlarına ulaştığı balıkesir, manisa, uşak, denizli, burdur, isparta, adana ve osmaniye yer alıyor.

daha muhafazakâr ve milliyetçi olan yapısı sebebiyle bu şehirlerde mhp sağ seçmen konusunda daha şanslı. iki avantajı daha var.

birincisi bu yerlerde kendi geleneksel seçmeni dışında, chp'den daha fazla şansı olduğunu düşündüğü için mhp'ye yönelen ve asla akp'ye oy vermeyecek bazı sol/sosyal demokrat oyları toplayabiliyor.

ikincisi de artık varlık gösteremeyen anavatan partisi (anap) ve doğru yol partisi (dyp) gibi sağ liberal gelenekten gelen seçmenlerin oylarının buralarda ciddi bir kısmını alıyor.

mhp şimdi, çözüm sürecinde öcalan ile yapılan müzakerelere, gezi parkı olaylarına, yolsuzluk ve rüşvet operasyonu  ile cemaat-hükümet kavgasına duyulan tepki oylarının kendisine yöneleceğini düşünüyor. bu beklenti chp'de de var.

ama mhp de , akp'nin nefesini elindeki kentlerde sürekli hissediyor. ak parti için buralar da öncelikli  hedef.

yeni yerel seçim kanunu

bu seçime damgasını vuracak en büyük etkenlerden biri yeni yerel seçim kanunu.

yapılan değişiklikle mevcut 16 büyükşehir belediyesine 14 büyükşehir daha eklendi.

onaylanan kanun değişikliği ile de artık bu büyükşehirlerde, il sınırında yaşayan herkes büyükşehir belediye başkanlığı için oy kullanacak.

bu da taşradaki oy tercihlerinin de etkili olması anlamına geliyor.

izmir, adana, antalya, balıkesir, manisa, aydın, muğla, denizli ve tekirdağ'da taşradan daha çok oy alan ak parti bu seçimde öncekilere göre avantaj elde ediyor.

tabii bu sonuçlara 2009 yerel ve 2011 genel seçimlerinin verileriyle ulaşılıyor.

asıl sonucu belirleyecek olan 30 mart günü seçmenin yapacağı tercihler olacak.

kaynak: al jazeera

 

Yorumlar

Bu sitede yer alan içerikler sadece genel bilgilendirme amacı ile sunulmuştur. Yorumlarınızı kendi özgür iradeniz ile yayınlanmakta olup; bununla ilgili her türlü dolaylı ve doğrudan sorumluluğu tek başınıza üstlenmektesiniz. Böylelikle, Topluluk Kuralları ve Kullanım Koşulları'na uygun olarak, yorumlarınızı kullanmak, yeniden kullanmak, silmek veya yayınlamak üzere tarafımıza geri alınamaz, herhangi bir kısıtlamaya tabi olmayan (format, platform, süre sınırlaması da dahil, ancak bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla) ve dünya genelinde geçerli olan ücretsiz bir lisans hakkı vermektesiniz.
;