futbolda şike davasının hükümlülerinden aziz yıldırım ile birlikte altı sanığın; giresunspor'un eski başkanı olgun peker, fenerbahçe yöneticisi ilhan ekşioğlu, menajer abdullah başak, sivasspor'un eski yöneticisi ahmet çelebi ve selim kımıl'ın yeniden yargılanmasına karar verildi. istanbul 13. ağır ceza mahkemesi tarafından verilen bu karar ile birlikte bu altı hükümlünün infazı da (tutuklanma işlemi) durduruldu.

yeniden yargılamaya karar veren mahkeme bundan sonra ne yapacak? yeni yargılama süreci nasıl yürüyecek? sportif cezalar bu gelişmeden etkilenecek mi? bu süreci en çok merak edilen sorularla cevaplıyoruz:

1- ilk olarak mahkeme bu kararı kimlere tebliğ (bildirecek) edecek?

istanbul 13. ağır ceza mahkemesi’nin bu kararını sanıklar dahil tüm türkiye medya  aracılığıyla öğrendi. ancak yasalar gereği kararın aziz yıldırım ile diğer beş sanık ve davanın müdahili (katılan) trabzonspor’a bildirilmesi gerekiyor. resmi yazı ile birlikte karar bu isimlerin adreslerine gönderilecek. 

2- mahkemenin bu kararı kesin mi? itiraz hakkı var mı?

mahkemenin bu kararı henüz kesinleşmedi. bu kararın taraflara tebliğ edilmesinden sonra itiraz süreci başlıyor. itiraz süresi ise kararın taraflara ulaşmasının ardından yedi gün. tarafların yedi gün içinde mahkemenin kararına itiraz etmesi gerekiyor. itiraz süresi dolduktan sonra itiraz hakkı ortadan kalkıyor. itirazları, bir üst mahkeme olan istanbul 14. ağır ceza mahkemesi değerlendirip, karara bağlıyor. karara trabzonspor adına avukatlarının itiraz edeceği açıklandı. 

3- mahkemenin önünde hangi seçenekler var? 

istanbul 13. ağır ceza mahkemesi’nin kararının kesinleşmesinin ardından mahkeme ilk olarak şike davası dosyasını detaylı bir şekilde inceleyecek. incelemelerin ardından mahkemenin önünde iki seçenek bulunuyor.

a- dosya üzerinden karar vermek

mahkemenin önündeki birinci seçenek yeniden yargılama sürecini dosya üzerinden yapmak. mahkeme, dava dosyasını incelemesinin ardından aziz yıldırım ile birlikte beş sanığın taleplerinin bulunduğu dosya hakkında yine dosyanın içeriğini inceleyerek duruşma açmadan karar verir. bu kapsamda trabzonspor da mahkemeye itirazlarını içeren taleplerini sunabilir. mahkeme vardığı kararı taraflara bildirerek dosyayı kapatır.

b- yeniden duruşma yaparak karar vermek

mahkeme duruşma yapmaya karar verirse, önce duruşmanın ne zaman yapılacağını belirleyecek. böyle bir karar alınırsa, adli tatil sonrası yani en erken eylül ayında dava yeniden başlayabilecek. bu karar taraflara tebliğ edilerek duruşmalara gelmeleri istenecek. sanıklar dinlenecek, sanıkların talepleri (tanık dinleme vs.) yerine getirilecek. trabzonspor’un talepleri alınacak. duruşma savcısı sanıkların lehine ve aleyhine delilleri toplayacak. savunmaların ve tanıkların dinlenmesinin ardından ceza veya beraat istenilecek. savcının görüşünü vermesinin ardından sanıklara son sözleri sorulacak. son sözlerinin ardından mahkeme kararını açıklayacak.

4- yeniden duruşma yapılma kararı davanın en baştan başlaması anlamına mı gelir? 

hayır. duruşma yapılma kararı, davanın sıfırdan başlayacağı anlamına gelmez. yerel mahkeme yargıtay'ın onadığı bir kararı tamamen ortadan kaldıramaz, değiştiremez. cmk (ceza muhakemesi kanunu) 311/1-e maddesine göre, yeni bir delil veya olgu ortaya çıktıysa ve bu sanığın cezasının indirimine neden olabilecek bir sonuç doğuruyorsa bunu değerlendirebilir. sadece yeniden yargılamaya esas alınan husus yargılamanın konusu yapılır.

5- aziz yıldırım'ın anayasa mahkemesi'ne de yapmış olduğu hak ihlali kaynaklı bireysel başvurusunun bu sürece etkisi olabilir mi?

14. ağır ceza mahkemesi'nin yapılan itirazları incelemesi süresi içerisinde (üç haftayı bulması bekleniyor) anayasa mahkemesi'nden konuyla ilgili karar çıkması bu konuda verilecek kararı etkileyebilir. zira anayasa mahkemesi'nin 'burada hak ihlali yok, deliller hukuka uygun' kararı vermesi halinde 13. ağır ceza mahkemesi'nin kararıyla çelişecektir. anayasa mahkemesi de 13. ağır ceza mahkemesi gibi bir sonuca ulaşırsa, davanın yeniden görülmesi önünde hiçbir engel kalmayacaktır.

6- mahkeme eski kararı tekrarlayabilir mi? 

evet. mahkeme aziz yıldırım ve diğer sanıklar hakkında daha önce 'istanbul 16. ağır ceza mahkemesi’nin verdiği karar doğrudur' diyerek bu kararın aynısını verebilir.

7- mahkeme başka bir karar verebilir mi?

bu sorunun da cevabı evet. mahkeme, sanıkların suçsuz olduğuna kanaat getirerek beraat kararı da verebilir. mahkeme ne beraat, ne de eski kararın aynısını vermek zorunda değil. yeniden yargılama sonucu heyet yeni ve farklı cezalar verebilir.

8- aziz yıldırım'ın cezaevine tekrar girme ihtimali var mı?

yasalara göre bu ihtimal her zaman var. ancak infazın durdurulma kararını (bir üye hakimin 'tutuklansın' demesine rağmen) veren mahkemenin, yıldırım hakkında yargılama sürecinde tutuklama kararı vermesi düşük bir ihtimal.

9- aziz yıldırım ve diğer sanıkların durumu ne zaman netlik kazanacak?

aziz yıldırım ve diğer sanıkların durumu yargılamanın sonucunda netleşecek. beraat kararı verilirse, yıldırım ve diğer sanıklar, haklarındaki iddialardan aklanmış olacak. ancak mahkemenin eski kararın aynısını vermesi halinde aziz yıldırım yeniden cezaevine girecek. mahkemenin daha az ceza vermesi halinde de yıldırım’ın daha önceki yatttığı süre (bir yıl) değerlendirilecek. yıldırım’ın yeni aldığı ceza, infaz kanununa göre yattığı süreyi karşılıyorsa cezaevine girmeyecek, karşılamıyorsa belli bir süre daha cezaevinde yatmak zorunda kalacak. mahkeme, yıldırım’a ceza vermesi halinde tutuklama için yargıtay’ın da kararını bekleyebilir.

10- yeni verilecek karar da yargıtay’a gidecek mi?

mahkeme öncelikle dava sonunda açıklayacağı kararın gerekçelerini yazacak. gerekçeli karar taraflara tebliğ edilecek. tarafların görüşlerinin alınmasının ardından karar yargıtay’a gönderilecek. yargıtay cumhuriyet başsavcılığı’nın görüşünün alınmasının ardından dosya yargıtay’ın ilgili dairesine gönderilecek. davanın son sözünü yargıtay söyleyecek.

11- uefa ve cas sürecine yeniden yargılama kararı nasıl yansıyabilir?

yeniden yargılamanın yapılması sonunda sanıklar beraat ederse, konunun uefa'ya taşınması mümkün. bu karar, bir beraat kararı anlamına gelmediğinden şu an için uefa sürecine etkisi bulunmuyor. beraat kararı çıkması durumunda da uefa, 'bu karar beni bağlamaz' şeklinde görüş bildirebilir. çünkü uefa disiplin talimatında, devlet mahkemelerinin yargılamalarını dikkate alsa dahi, bunların sonuçlarının kendisi açısından bağlayıcılığının bulunmadığına dair hüküm bulunmakta. uefa'nın kararı değişmeden, uluslararası tahkim mahkemesi cas'a konu taşınamaz. fenerbahçe, isviçre federal mahkemesi'ne yaptığı başvuru ile ilgili sonucu 3 temmuz'daki davada almayı bekliyor. uefa da şike süreci kapsamında gelen itirazlarla ilgili 17 temmuz'da bir değerlendirme toplantısı yapacağını açıklamıştı. yeniden yargılama kararını, fenerbahçe ve aziz yıldırım'ın uluslararası kamouyunda iddia etmiş olduğu haklılık konusunda bir dayanak olarak kullanma imkanı doğuyor. 

kaynak: al jazeera