Genel seçim
Adana kilidini MHP oyları çözecek
Adana’da her parti 7 Haziran’da milletvekili çıkardığı listenin altına koyduğu isimlerle fark yaratma peşinde. AKP ve MHP, Kozanlı adayların yarışına sahne olurken, CHP Bitlisli adayla Kürtleri, HDP ise Zaza adayla Zazaları yakalama peşinde.
Konular:
Türkiye, Genel seçim
adana bir buçuk milyona yaklaşan seçmen sayısı ile 7 haziran’da barajı geçen her partiye milletvekili verdi. akp ve chp'nin oyları 2011’e göre azaldı, mhp ve hdp oylarıysa arttı. ak parti bir milletvekilini hdp’ye kaptırdı. ak parti, kaybını telafi için listesinde diğerlerine göre önemli değişiklikler yaptı. diğer partilerse seçilme sınırına taktik adaylar koyarak seçmen karşısına çıktı. ak parti’nin bir diğer çabasıysa az oy farkla kazandığı birinciliği chp’ye kaptırmamak.
akp’nin kozları çelik ve dağlı
akp bir önceki seçimde 3 dönem kuralına takılan eski bakan ve parti sözcüsü ömer çelik’i liste başına koyarak adanalılara onları 'önemsediği' mesajını verdi. 7 haziran’da milletvekili seçilen 1977 doğumlu sadullah kısacık aday gösterilmedi. gençlik kollarından gelen kısacık’a bir anlamda 'gençsin bekle' dendi. ak parti, listede asıl atağını 5 milletvekili çıkardığı kentte, altıncı sıraya tamer dağlı’yı koyarak yaptı.
'seçmen kulağı çekerken kopardı'
adana’nın büyük ilçelerinden olan kozan, hemşehrilerine sahip çıkan bir yapıya sahip. tamer dağlı kozan’ın tanınmış ailelerinden. dağlı, 'faizli' bankalarda başladığı mesleğine daha sonra 'faizsiz' bankalarda üst düzey yöneticikle devam eden bir finansçı. adana’nın iş dünyasında bilinen bir isim. amcası halit dağlı yıllarca doğru yol partisi’nde siyaset ve bakanlık yaptı. 2011 seçimlerinde adana 10. sıra adayı olan dağlı, 7 haziran’da adaylık başvusu yaptı ama listeye konulmadı. dağlı’ya "7 haziran’da listeye konulmadınız, şimdiyse listeyi sürüklemek için kritik yere konuldunuz, neden?" diye sorduğumuzda "kısmet" yanıtını aldık. dağlı, akp’nin önceki seçimlere göre kaybettiği oyları kazanacağı görüşünde:
"düşüş trendi kırılacak. 7 haziran seçimlerinde seçmen bize yüzde 41 vererek, 'ak parti’yi seviyoruz, hükümet kurmasını isityoruz ama bazı noktalarda da uyarmak istiyoruz' dedi. ben bu durumu şöyle yorumluyorum, seçmen kulağı çekmek isterken kopardı. 7 haziran’dan sonraki süreçte, insanlar bu ülkenin güçlü bir ak parti’ye ihtiyacı olduğunu farketti. biz, bize kırılanları toplasak, adana’da zaten 6’yı çıkarıyoruz. muhalefetin ülkeye verdiği zararı düşününce, muhalefet oylarından bize ciddi bir kayış olacağını görüyorum. biz adana’da yedi çıkarırız."
AK Parti adayı Tamer Dağlı, AKP'den giden oyların geri geleceğinden emin.
[[Fotoğraf: Güray Ervin/Al Jazeera Türk]
mhp adayı öztok: diğer partiler bana göre aday belirledi
tamer dağlı’nın hem kozan’da hem de adana genelinde sağ cehahtaki rakibiyse mhp’nin dördüncü sırasındaki ismi cahit öztok. 3 milletvekili çıkaran mhp, öztok’u dördüncü sıraya koyarak itici güç olmasını düşünmüş. cahit öztok, adanalıların en çok tanıdığı iş adamlarından, tanımayanlarsa kentin her tarafındaki resimlerinden artık tanıyor. zira kent merkezinde kafanızı nereye kaldırsanız bir cahit öztok, propaganda resmine, afişine rastalamak mümkün. seçim için en çok masraf yapan adaylardan. 2011’de yine aynı sıradan adaymış. kendi ifadesi ile 3 bin 400 oy ile milletvekilliğini kaçırmış.
kozanlı olan öztok, tarımsal ürün satan şirketi ile adana’nın kırsal kesiminde de tanınıyor. özellikle kırsal kesimden gelen akp oylarını hedefliyor. cahit öztok’ın talihsizliği ise varlıklı bir işadamı olarak sosyal medyada teknesinden, lüks arabasından paylaştığı fotoğraflar. bu fotoğraflar özellikle parti içi rakipleri tarafından "ülkücülüğe yakışmıyor" eleştirisi ile karşılanmış. ülkücülüğünü sorgulatmayan öztok, "insanlar kendilerini siyasette de ticarette de geliştirir; etkinlikliklere, davetlere katılırım, yaşamayı, giyinmeyi seven bir kişiyim" diyor.
cahit öztok, milletvekili seçileceğinden emin:
"ben aday olur olmaz mhp’nin dördüncü milletvekili çıkarması için gereken sayıya ulaştık. adana’da seçimler benim üzerimden kurgulandı. diğer partiler bana göre aday belirledi. benim rakibim ak parti’nin beşinci sıra adayı. tüm parti tabanları beni tanır. her kesimden oy alacağım. türkiye’de yaşanan gelişmeler mhp’yi hep haklı çıkardı, esen bu rüzgarla birlikte adana’da beş milletvekili çıkarırız. ak parti ve chp, adana’da oy kaybedecek."
MHP Adayı Cahit Öztok, MHP'nin Adana'da beş milletvekili çıkaracağını söylüyor.
[[Fotoğraf: Güray Ervin/Al Jazeera Türk]
chp adayı bulut: hdp'ye giden oylar dönecek
chp, adana’da 7 haziran’da seçilen dört milletvekilini aynı sırayla yeniden aday gösterdi. beşinci sıra adayını değiştirdi. beşinci sıraya partinin son il başkanı burhanettin bulut’u koydu. eczacı olan bulut, adana’da üç dönem eczacılar odası başkanlığı yaptı. 2011’de de aday olan bulut alt sıralarda olması nedeniyle seçilememiş. 2011’den sonra chp içinde daha aktif çalışan bulut il başkanı olmuş. kendisini chp’nin yeni kuşak siyasetçilerinden olarak tanımlıyor. bitlis’te doğup adana’da büyüyen bulut, bitlisli bir kürt olması nedeniyle hakkında "kürt oyları için aday gösterildi" tanımlamasının doğru olmadığı görüşünde:
"doğululuk motifi de söyleniyor. oda başkanıyken, il başkanıyken doğululuğum konuşulmuyordu. bitlisliyim, bitlisliliğimi vurguluyorum. ben kürt oylarını almak için gelmedim. listeye girdikten sonra kürtlük tartışması oldu. bence bu pozitif bir tartışma aslında. kürtler sadece bir partide varmış gibi bir algı var. benim adaylığım bu algıyı bozuyor. diğer partiler kimlik siyaseti yapıyor, chp ise farklı kimliklerle toplumun karşısına çıkıyor. kürt mahallelerine gittiğimizde doğum yerimize baktıklarında gözlerdeki o parlamayı görüyoruz."
bulut, 7 haziran seçimlerinde chp seçmeninden hdp’ye oy gittiğini bunun ciddi bir kısmının geri döneceğini söylüyor:
"chp seçmeninden hdp'ye net 50 bin oy gitti. 50 binin 30 bini döner, diğeri kalabilir. buna karşın biz mhp ve akp’den oy aldık. koalisyonda olduğumuzu söylediğimizde daha kolay oy alıyoruz. mhp seçmeninde rahatsızlık gözlemliyorum. rahatsız mhp oyları nereye gider kestiremiyorum ama biz adana’da oylarımızı artırıp beşinci milletvekilini çıkarırız."
CHP Adayı Burhanettin Bulut kendisini genç kuşak CHP'li olarak tanımlıyor.
[[Fotoğraf: Güray Ervin/Al Jazeera Türk]
hdp yasta
adana’da oylarını 2011’e göre 90 bine yakın artıran hdp iki milletvekilini üç yapmak için listesinin üçüncü sırasını değiştirdi. üçüncü sıraya zaza kökenli şahap bolkan’ı koydu. hdp, 7 haziran’da kendilerine mesafeli duran zazaları, bolkan ile ikna etmeye çalışacak. hdp’deki bir diğer değişiklikse birinci ve ikinci sıraların yer değiştirmesi oldu. 7 haziran’da birinci sırada olan rıdvan turan, 1 kasım seçimleri için ikinci sıraya kaydırıldı. ankara’daki mitinge yönelik bombalı saldırıların ardından hdp adayları ve partililer tüm seçim çalışmalarını durdurdu. hdp adaylarının birinci önceliği cenazeler oldu, siyaset konuşmak istemediler. bu nedenle hdp adayların ile yaklaşan seçimleri konuşma şansı bulamadık.
oy geçişkenliği yüksek
7 haziran seçimlerinin ardından akp’nin güç kaybetmesiyle adana’da ilk üç parti yüzde 20 ile yüzde 30 arasında sıralandı. adana’da partiler arasında oy geçişkenliği diğer illere göre fazla. 2014’teki yerel seçimlerde mhp’li adayın büyükşehir belediye başkanı seçildiği hatırlanırsa isimlere göre parti tercihlerinin değiştiğini söylemek mümkün. bu nedenle isimler adana’da partilerin önüne geçebiliyor. adana için geçişkenlik, kırsal kesimde mhp ile akp arasında, kent merkezlerindeyse chp ile mhp arasında gerçekleşiyor. bu geçişkenliklere son seçimde chp ile hdp arasındaki geçişkenlik de eklendi. bu oy kayışlarını kesen bir diğer eksense hemşehricilik, alevilik, araplık ve kürtlük.
''seçime ne gerek vardı?''
adana sokaklarında seçim havası iyiden iyiye yerleşiyor. genel kanaat 7 haziran’a göre heyecanın düşük olduğu şeklinde. 57 yaşındali cumali kasan içine pek sinmese de bir partiye vereceğini söylüyor ama asıl derdi tekrar seçim yapılmasında:
"seçime gitmek gereksizdi aslında. koalisyon kurulacaktı. boşu boşuna seçim yapılıyor."
kebapçı ustası mahmut kurt da seçimin gereksizliğine vurgu yapıyor:
"bence bu seçim gereksizdi. koalisyon yapılacaktı. aylar kaybedildi. ben lokantama gelip gidenlerden biliyorum esnaf, iş adamları hep dertli, ekonomi kötüye gidiyor."
adana’da akp liste atakları ile küskün seçmenini geri çağırdı. chp, aralarında yüzde birlik fark kalan akp’yi geçip yıllar sonra adana’da birinci parti olacağından emin. mhp ise her iki partiye de oy veren ya da alan parti olarak adana seçimlerinin kilit partisi konumunda. milletvekili dağılımını mhp’nin alacağı ya da kaybedeceği oylar belirleyecek. hdp’nin ise üçüncü milletvekiline ulaşması için 7 haziran’daki gibi büyük bir atağa gereksinmesi var.
kaynak: al jazeera
Yorumlar