tarladan toplanan ürünler kasalarla hale, orada alıcısıyla buluşan ürünler paketlemeye, sonra da gemilerle doğru karadeniz’in güney limanları üzerinden rus pazarlarına...

bu zincir, antalya’da yaş sebze ve meyve üreticilerinin birçoğu için hayati önem taşıyor. türk f-16’ların, 24 kasım günü bir rus savaş uçağını suriye sınırında düşürmesinden sonra antalya’da bazıları için zaman durdu. hükümet, ilgili bakanlıklar ve türkiye ihracatçılar meclisi gibi kuruluşlar aracılığıyla üreticiye “sakin olun” çağrısı yapıyor. ancak belirsizlik nedeniyle tedirginlik de her geçen gün biraz daha artıyor. 

türkiye, yaş meyve ve sebze ihracatı gelirlerinin yüzde 42'si rusya'dan. antalya'da üretilen yaş sebze ve meyvelerinse yüzde 80'inden fazlası rusya'ya gidiyor. durum böyle olunca, türk ürünlerinin rusya'ya girmesine izin verilmemesi 250 bin üreticinin bulunduğu antalya için ciddi bir sorun haline gelebilir.

Antalya Toptancı Halleri Müdürü Dilaver Demir, Rus yaptırımlarının abartıldığı gibi bir etkisinin olmayacağını düşünüyor.

[[Fotoğraf: Can Hasasu / Al Jazeera Türk]]

antalya halinde olumsuzluk yok

antalya büyükşehir belediyesi toptancı halleri müdürü dilaver demir'e göre rus yaptırımları türkiye'yi fazla etkilemez.

"antalya finike portakalı, domatesi ve diğer taze sebzeleri ile dünya çapında, kaliteli ürünler sunuyor. rusya'nın türk ürünlerini yasaklaması, abartıldığı kadar bir etki yaratmaz. satış kanallarımız çok çeşitli. sonuçta çark dönmeye devam ediyor. belki iç piyasada fiyatlar biraz düşer ama 'sektör bitti, iflas ediyor' gibi yorumlar çok yanlış."

demir, yaş sebze ve meyvede türkiye pazarının yüzde 50'sini antalya'nın karşıladığını hatırlatarak...

"şu anda bir kriz yokmuş gibi faaliyet devam ediyor. üreticimiz üretiyor, tüccarımız satıyor."

Antalya Toptancı Hali Yaş Sebze ve Meyve Komisyoncular Derneği Başkanı Cüneyt Doğan, krizin yeni pazarlar açacağını düşünüyor.

[[Fotoğraf: Can Hasasu / Al Jazeera Türk]]

'rusya olmazsa, komşularına satarız'

antalya toptancı hali yaş sebze ve meyve komisyoncular derneği başkanı cüneyt doğan, kendisi de aynı alanda ticaret yaptığı için, resmi söylemden biraz farklı bir yorum yapıyor.

"henüz yasağın ne şekilde ve ne zaman olacağı kesin değil. bir belirsizlik söz konusu. ama rusya'nın olmaması, genele baktığınızda, pazarda bir daralmaya neden olacaktır ve ister istemez fiyatlara da yansıyacaktır. nitekim son bir kaç gündür, iç piyasada fiyatlar biraz düştü. ama bu tamamen 'öldük, bittik' anlamına gelmez. yalnızca rusya ile çalışan firmalar kuşkusuz daha çok etkilenecektir. devlet kanalıyla görüşüyoruz, eminim onlara da bir çıkış yolu göstereceklerdir."

doğan'a göre rusya, türk ürünlerine uyguladığı yasak nedeniyle doğacak iç talebi komşu pazarlardan karşılayacak. bu da türk üreticiler için yeni pazarlar anlamına gelebilir.

"su akar yolunu bulur. rusya muhtemelen ihtiyacını komşu pazarlardan karşılayacaktır. rus tüccarların yükleneceği ülkelerde ürün azalacağından fiyatlar artacaktır. onlar da açıklarını bir yerden tamamlama ihtiyacı duyacaklardır. bence 15 güne kadar yeni alternatifler netleşir ve ürünlerimiz o şekilde yeni pazarlara ulaşır."

Antalya Tüccar ve Esnaflar Dayanışma Derneği Yön. Kur. Baş. Adem Özaydın, devlet desteğinin şart olduğunu söylüyor.

[[Fotoğraf: Can Hasasu / Al Jazeera Türk]]

'uçak olayından önceki alacaklarımız da tehlikede'

antalya tüccar ve esnaflar dayanışma derneği yönetim kurulu başkanı adem özaydın, yalnızca rus pazarı ile çalışan, yalnızca rus pazarı için üretim yapan esnafın daha ciddi sıkıntı çekeceğini söylüyor. bu bağlamda, ilgili bakanlık ve odaların katkısıyla zarar tespit komisyonları aracılığı ile sıkıntının daha kolay atlatılacağını düşünüyor.

"uçak düşürme hadisesi olmadan önce üreticimizin toplam 100 milyon dolar değerinde ürünü yola çıkmıştı. biz bunların parasını alamamışken şimdi bu olay yaşandı. en ciddi sıkıntımız muhatap bulamamak. uçak olayından önceki alacaklarımız konusunda da sıkıntı çekiyoruz. devletin desteği bu noktada çok önemli. arkadaşlarımız yetkililerle görüşmüş. 'sakin olun, sorunu aşacağız' sözünü vermişler."

İhracatçı Necati Zengin, kısa vadede bir sıkıntı yaşanmasının kaçınılmaz olacağnı düşünüyor.

[[Fotoğraf: Can Hasasu / Al Jazeera Türk]]

‘kısa vadede şirketler zor durumda kalacak’

bazı şirketler yalnızca rusya’ya çalışıyor. uçak krizinden sonra üretimi durdurmadılar ama gene de sıkıntılar yaşıyorlar. kalyoncu grup rusya satış sorumlusu necati zengin, rus pazarını çok yakından tanıyor.

"rusya’ya gönderilmek üzere paketleme yapmaya devam ediyoruz. ama hala sınır kapılarında mallarımız bekliyor. kısa vadede şirketler çok zor durumda kalacak. çünkü yalnızca biz değil, türkiye’den yapılan yaş sebze ve meyve ihracatının yüzde 80’i rusya’ya . bu sektör çiftçisi, nakliyecisi, ambalajcısı, deniz taşımacılığı derken binlerce kişiyi ilgilendiriyor. başka pazarlar ve çıkış yolları araştırıyoruz. ama kısa vadede sıkıntı."

kaynak: al jazeera