türkiye'de 23 milyon kişinin evi, arazisi, arsası, fabrikası, dükkanı var. dört yılda bir arsa metrekare fiyatları yeniden belirleniyor. bu yıl birçok bölgede fiyatlar arttı. fiyat artışları neden kaynaklanıyor? emlak vergisini hangi faktörler etkiliyor? vergiyi ödemezseniz ne olur? gecekondular, yeni ev alanlar, devremülkler, kooperatifler nasıl vergi ödeyecek? vergiye itiraz edilebiliyor mu? bu soruların cevaplarını yeminli mali müşavir dr. nedim türkmen verdi. ilk taksidi ödeme için son gün 31 mayıs, bunu bir iki gün uzatan belediyeler de var.

bu yıl emlak vergisinde ne değişti? neden bazı bölgelerde vergiler beş, altı katına çıktı?

dört yılda bir takdir komisyonları arsa metrekare fiyatları ile ilgili yeni değerleri belirliyor. 2013’te değerler belirlendi ve 2014’te yürürlüğe girdi. beş katına kadar doğan farklar bu değerlendirmeden kaynaklanıyor. istanbul’da metro, metrobüs, üçüncü köprü gibi fiyatları artıran unsurlar var. takdir komisyonları bunları da değerlendiriyor ve astronomik artışlar ortaya çıkıyor. istanbul’da beşiktaş, kadıköy, bakırköy gibi yerlerde yüzde 400’lere varan artışlar var.

türkiye’de emlak vergisi dört yılda bir gündeme geliyor. emlak vergisi hep sembolik ödenmeye alışılmış. son dönemde belediyeler hazine’den çok pay alamayınca, kaynak yaratma ihtiyacı da arttı.

her bölgenin takdir komisyonu farklı. takdir komisyonları ağırlıklı olarak belediye temsilcilerinden oluşuyor. emlak vergisini belediyeler tahsil ediyor. belediyelerin harcamaları artınca, emlak vergileri de bir kaynak olarak ortaya çıkıyor. siz sadece vergi ödemiyorsunuz aynı zamanda kültür ve tabiat varlıklarını koruma fonu için de kesinti yapılıyor.

emlak vergisi oranları nedir?

türkiye’de 81 ilin 30’u büyükşehir belediyesi ve büyükşehirlerde emlak vergisi oranları diğer illerin iki katı. büyükşehirlerde emlak vergisi binalarda değerinin binde ikisi, arazilerde binde 4, arsalarda binde 6. büyükşehir dışındaki illerde bu oranların yarısı oranlarda emlak vergisi alınıyor.

emlak vergisi kaç taksit?

emlak vergisi iki taksitte ödeniyor. ilk taksidin son günü 31 mayıs, diğer taksit de kasım ayında ödenecek.

ödeyeceğiniz emlak vergisi nasıl belirleniyor?

bina, arsa, araziniz varsa emlak vergisi ödersiniz. bina dediğimiz zaman bir meskeniniz var. bu meskende arsadan pay alıyorsunuz, bu nedenle arsa değeri önemli. bunun yanı sıra evde kaç asansör var, kaçıncı sınıf inşaat, lüks mü, evin yanında, yakınında neler var? evin kombili olması bile etkili. ev merkezi sistem mi, değil mi? ev alırken düşünülen olumlu unsurlar, emlak vergisine olumsuz yansıyor. tüm bu kriterler binaların vergisini etkiliyor. vergi birçok değişkene göre tespit ediliyor. bir sokakta metrekare fiyatı 10 tl ise yan sokakta 20 tl olabiliyor. her gayrimenkul ile ilgili belediyelerde açılmış dosyalar var.  

emlak vergisi ödememenin cezası nedir?

emlak vergisi ödemezseniz aylık yüzde 1.40 ceza işliyor. belediyeler takibini yapıyor ve taksimetre hesabınıza işliyor. tapuda işlem yapmadan emlak vergisi borcu istiyorlar.

vatandaş yeni vergi oranlarına itiraz edebilir mi?

emlak vergisi ödemek için belediyeden bir tahakkuk fişi alıyorsunuz. 30 gün içinde vergi mahkemelerinde dava açılabilir.

2014’te evini satan vergi ödeyecek mi?

evet. siz evinizi sattınız. bu yıldan siz sorumlusunuz. evi alan 2015’ten itibaren sorumlu. evi alan, ev satın aldığına dair belediyeye bildirim yapmak zorunda. emlak vergisi 1.1.2014’te yani yılın hemen başında tahakkuk ediyor. 2014 başında ev kiminse, o sorumlu. bizi kimse yakalayamaz diye bakmayalım. siz bir şekilde satmaya kalktığınızda karşınıza çıkar.

kimler emlak vergisi ödemez?

emekli, işsiz, ev hanımı ve engelli olan ve brüt 200 metrekareye kadar evi olanlar vergiden muaf.

vergiden muaf olanlar vergi ödedilerse nasıl geri alacaklar?

muaf olmalarına rağmen vergi ödeyenler, belediyeye bir dilekçe yazarak paralarını geri alabilirler.

yeni ev alanlar vergi verecek mi?

yeni ev alanlar belediyeye bildirim verecekler ve vergi ödemeye 2015’te başlayacaklar. yeni ev alanlar beş yıl boyunca evin ¼’lük bölümüne vergi ödemiyorlar. yeni ev alımını teşvik eden düzenlemeler var.

gecekondular vergi verecek mi?

gecekonduların iskanlı olup olmaması önemli değil, vergi veriyorlar. lüks konut olmuyor da ikinci sınıf konut oluyorlar ve vergi veriyorlar.

yazlık ve devre mülklerin vergilendirilmesi nasıl?

yazlık bölgelerde belirlenen rakamlara göre verginizi ödüyorsunuz. devremülklerde tapu verilip verilmediği önemli. bir yıl için belirlenen vergilerden sizin tutarınıza düşen kadar vergi ödeyeceksiniz.

sit alanı olan arsalarda ne kadar vergi ödeniyor?

arsanız var ve işlem yapmak mümkün değil, sit alanında bu kısıtlılık sürdükçe vergiyi onda bir oranında ödüyorsunuz. kısıtlılık kalkınca almadıkları dönemi de ödüyorsunuz.

kooperatiflerde vergilendirme nasıl oluyor?

kooperatiflerde kat mülkiyeti tesis edilmeli ve tapu oluşmalı. tapu oluşmadan vergi ödenmiyor. tapusunu alan emlak vergisini ödüyor.

kaynak: al jazeera