öfkeli sessizlik

cenazenin defnedilmesinin ardından döndüğümüz karlıova ilçe merkezindeki insanlar elimizdeki fotoğraf makinesini gördüklerinde hızla uzaklaşmayı tercih ediyorlar. ancak makineyi çantasına koyduğumuzda diğerlerinin duymayacakları bir tonlamayla konuşuyorlar. bunun için de kolumuzdan tutup tenha bir köşeye çekiyorlar. belli ki konuştuklarının diğerleri tarafından görülmesini de istemiyorlar. güvensizlik, korku ve öfke hâkim karlıova sokaklarına.

çözüm sürecinin kırılgan olduğu ilçe

“çözüm sürecinde devletle pkk barıştı, halk unutuldu.” karlıova sokaklarında en çok zikredilen ifade bu. bir yol kapama eyleminde birkaç helikopterin tepelerinde fır döndüğü ancak cinayetlerde herkesin 'sustuğu' ve 'üzerinin kapatılmaya çalışıldığı' anlatılıyor. peki niye karlıova ve niye hüda-par? sorumuz pek çok kişi tarafından ‘niye bingöl’ diye düzeltiliyor. bingöl’de her görüşten hatta aşırı uçlardan grupların bulunduğu belirtiliyor ve 'çözüm süreci'nin en azından bu bölgede kolaylıkla akamete uğratılabileceği bir potansiyelin olduğu vurgulanıyor.

bingöl'de 9 ekim 2014'te bingöl il emniyet müdürü atalay ürker ve yardımcıları kentte 6-7 ekim eylemleri nedeniyle hasar gören işyerlerini incelerken saldırıya uğramış, atıf şahin ve başkomiser hüseyin hatipoğlu hayatını kaybetmiş, ürker yaralanmıştı. saldırıdan birkaç saat sonra da bingöl’ün genç ilçesinde bu saldırının faili olduğu iddia edilen dört kişi özel harekât şube müdürlüğü ekipleri tarafından öldürüldü. pkk, emniyet yetkililerine yönelik saldırı emrini vermediğini öne sürmüş, hdp de, bu saldırının da provokasyon olduğunu iddia etmişti. 

"doksanlı yıllar bile böyle değildi"

son seçimlerde ak parti karlıova’dan 1400 oy alarak belediye başkanlığını kazandı. bdp 1100,  hüda-par da 290 oy aldı. ancak hüda-par’ın seçim zamanı adam adama markaj usulü yaptığı çalışma fethi yalçın gibi pek çok kişinin katılımına yol açtı. bu durumun, bingöl ve karlıova seçimlerinde istediğini alamayan pkk’yı öfkelendirdiğini savunanların sayısı az değil. bu savı destekleyenlere göre, hüda-par'ın hem kürtçü hem islamcı olması pkk’yı korkutuyor. 

ağustos ayında kepenk kapama eylemi yapan hdp’lilerin çağrılarına uymayan hüda-par’a yakın çevrelerin dükkânlarının taşlanması sonucu çıkan kavgada altı kişi yaralanmış. o olayların taraflar arasındaki nefreti arttırdığı savunuluyor. ‘doksanlı yıllarda bile karlıova böyle değildi’ değerlendirmesi yapılıyor.

1990’lı yıllarda bir yandan güvenlik güçleri ve pkk arasında çatışmalar yaşanırken, bir yandan da güneydoğu ve doğu anadolu bölgesi'nde genellikle enseye sıkılan tek kurşun ya da satırla, faili meçhul kalan cinayetler işleniyordu. cinayetler faili meçhul kalsa da hizbullah’a işaret ediliyordu. 2000’li yıllarda hizbullah’a karşı düzenlenen güvenlik operasyonları sonrası hizbullah gücünü yitirdi ve yandaşları hüda-par çevresinde örgütlenmeye başladı.

6-7 ekim olaylarının ardından hüda-par ile benzer çizgiye sahip hizbullah, 12 ekim’de yaptığı açıklamada "müslüman kardeşlerimize bugüne kadar yapılan saldırılara karşılık verildiği gibi, bundan sonra da yapılacak saldırılara en azından misli ile karşılık verileceği bilinmelidir" demişti.

derinlerin savaşı

karlıova’daki saldırılardan pkk’yı sorumlu tutanların açtıkları bir de parantez var. çözüm süreci tartışılırken saldırıların bir mantığa oturtulamayacağı belirtiliyor ve derin yapıların işbaşında olduğu fikrinin göz önünde bulundurulması gerektiği anlatılıyor. yıllarca siyasetle uğraşmış karlıovalı h. c’nin tespiti bu yönde.

“devletin içerisinden nasıl ergenekon ve benzeri yapılar çıktıysa, doksanlı yıllarda devletin buradaki işleri çetecilere havale ettiği gerçeği önümüzdeyken, yapılan operasyonlara karşın hâlâ bu yapıların artıklarının pek çok kurumda varlığını sürdürdüklerini tahmin ediyorum. veya yeni yapıların türediğini ve çözüm sürecinin karşısında durdukları çok belli. bunun tam karşısında pkk var ve pkk’nın içinde de derin yapılar var. öyle ki apo’ya bile karşı duruş sergileyen kişiler var. bu iki derin yapı pek çok yerde el ele vermişler belli ki. karlıova gibi küçük yerler de bu kirli tezgâhlarını sergilemeleri açısından mükemmel bir yer. burada herkes akraba, herkes birbirini tanıyor ve her evde hem hüda-par’lı, hem ak partili, hem de hdp’li var. kimse kimseye ilişmez, herkes kendi meşrebince yola devam ederdi ama çok belli ki birileri bunu gördü ve buraya müdahaleye başladı.”

Karlıova Belediye Başkanı Veysi Bingöl'ü Başbakan Davutoğlu aramış.

‘başbakan aradı’

karlıova belediye başkanı veysi bingöl altı ay öncesine kadar herkesin ‘can ciğer’ olduğu karlıova’da bugün kimsenin kimseye selam bile vermediğini anlatıyor. örneğin yalçın'ın kardeşlerinden biri hdp ilçe yöneticisi. ama bingöl'e göre, bu gerginlik devam ederse ilçede çok kan dökülecek. bu düşüncelerini başbakan davutoğlu’na da aktardığını söylüyor:

“belli ki birileri burayı zayıf gördü ve çomak sokuyor. pek kimse bilmez ama karlıova’daki herkes akrabadır, ya ana ya baba tarafından herkes herkesin akrabasıdır. benim akrabalarımdan hdp’li de var, hüda-par’lı da. bu öldürülen iki arkadaşın ikisi de mazlum insanlar. kimseye zararı olmayan ve partilerinin küçük fertleri. yönetici değiller ve aktif değiller. illa birileri öldürülecekse bu insanlar en sonda kalır. bu olaylar için başbakan aradı. ‘pkk ile barışıyorsunuz, halkı unutuyorsunuz. halk olarak biz de barışmak istiyoruz’ dedim. kendisi de gerekenin yapılacağını söyledi. barut fıçısı gibi burası, eğer müdahale edilmezse çok kan dökülecek. tarafların bir araya gelip uzlaşmaya ihtiyaçları var. ben bunun için herkese çağrı yaptım, bir araya getireceğim. inşallah başarılı oluruz. yoksa durum iyiye gitmeyecek.”

HDP İlçe Başkanı Baran derin yapıya işaret ediyor.

‘olaylar çok şüpheli’

hdp karlıova ilçe başkanı yakup baran olayların çok şüpheli olduğunu belirtiyor. gündüz vakti işlenen cinayetten sonra ellerini kollarını sallayarak kaçan saldırganların halkı karşı karşıya getirmeyi de amaçladığıını söylüyor.

“çok sıkıntılıyız, çok gergin bir ortam var. herkes birbiriyle selâmı sabahı kesti. biz bu saldırıları asla tasvip etmiyoruz. güpegündüz gelip cinayet işliyorlar ve kaçıp gidiyorlar. bunlar normal şeyler değil. bu bir komplodur ve eni sonu ortaya çıkacaktır.”

yakup baran olayın failinin pkk ile bir ilgisinin bulunup bulunmadığı konusunda bilgisinin olmadığını belirtiyor:

“benim pkk ile bir iletişimim yok. kendilerinin yapıp yapmadığı konusunda da bir bilgiye sahip değilim. ancak ben bunun devletin kirli bir oyunu olduğunu düşünüyorum. devletin içine sızmış kesimlerin işi olduğunu düşünüyorum. son çırpınışlarını yapıyorlar. karlıova büyük bir aile ve aile üyelerinin bu oyunlar karşısında duyarlı olmaları gerekiyor. bu derin yapılar ne yaparlarsa yapsınlar barış gelecektir.”

demokratik toplum kongresi eşbaşkanı hatip dicle, yalçın'ın cenaze töreninin yapıldığı 23 ekim'de başsağlığı mesajı yayınlayarak, kck'nın, hüda-par'ı hedef almadığını öne sürdü ve saldırıyı 'karanlık güçlerin provokasyonu' olarak nitelendirdi. 

HÜDA-PAR Bingöl İl Başkanı Tasalı 'PKK'nın işi' diyor.

‘önce tehdit sonra ölüm’

hüda-par bingöl il başkanı hamdullah tasalı ise üyelerinin öldürülmeden önce pkk’lılar tarafından tehdit edildiklerini savunuyor.

“bu ölümler tesadüfî değil. kobani olaylarından sonra gerçekleşti. cengiz tiryaki öldürülmeden önce defalarca tehdit edildi. evine kadar gidip ‘ya partiden istifa et ya da seni öldürürüz’ demişler. sonra gece evine gidip ailesinin yanında vurdular. hem pkk hem de partililer aracılığıyla yapılan bu tehditleri sürekli görüyoruz.”

‘derin yapı demek failleri saklamaktır’

hamdullah tasalı, karlıova’daki cinayetlerin faili olarak derin yapıları işaret etmenin asıl faillerin gizlenmesi anlamına geleceğini söylüyor. tasalı’ya göre failler o kadar derinde değil.

“sorumlular derin yapılar değil. derin yapı demek meseleyi örtmekle eş. adamlar tehdit ettiler 'öldürürüz' diye ve tehditlerini gerçekleştirdiler. bu cinayetlerin kanı bizzat pkk’nın ellerindedir. hatip dicle ‘kuşkuluyum’ demiş. bize göre hiçbir kuşku yok. onların partilerinin camı kırıldığında bile biz toplanıp hüda-par olarak geçmiş olsuna gittik. ama bizim iki canımız gitmiş, tek bir başsağlığı yok. üstelik kendilerine yakın kürt medyası ‘karlıova’da iki işid’ci öldürüldü’ diye haberler yaptılar. bunlar failleri ortaya koyuyor.”

“artık kendimizi müdafaa edeceğiz’

fethi yalçın’ın defni sırasında ‘iş başa düşmüştür’ sözlerini hatırlattığımız tasalı, coğrafyada kendilerinden başka herkesin silahının bulunduğunu, bundan sonra kendilerini müdafaa etme konusunda daha kararlı olacaklarını belirtiyor.

“herkesin silahı varken ben silahsız ne yapabilirim? fıtrat ve hukuk bunu gerektiriyor. benim bir silahım yok ama alacağım. partililer olarak önlemlerimizi alacağız. gidip kimseyi evinde öldürecek değiliz ama önlemlerimizi alacağız. saldırılar devam ederse tabanımızdaki gençleri tutabilmemizin de bir garantisi yok.”

‘barış eli havada kalmaz’

bingöl ve karlıova’da yaşananlara karşın uzatılacak barış elini de havada bırakmayacaklarını söyleyen tasalı'nın bunun için şartları var:

“pkk bize barış eli uzatırsa havada bırakmayız. ancak bunu bir sözleşme ve taahhüt altına almak şartıyla neden olmasın. biz siyasetçiyiz ve amacımız toplumun barış içerisinde olması. pkk’nın bu kibrini ve dayatmacılığını bırakıp bizimle yaşamaya alışması lazım. biz nasıl onlara alıştıksa, onların da bize alışması lazım. kürt halkı 100 yıl kemalizmden, 30 yıl bunlardan çekti. artık yeter.”

karlıova’da gerilim had safhada ve her ne kadar patlamaya hazır olsa da bu durum tersine de evrilebilir. bir karlıovalı’nın sözleri bunun en iyi özeti gibi;

“burası patlayabilir de, normalleşebilir de; yeter ki doğru kişiler, doğru dokunuşlarda bulunsun. yoksa karlıova’nın kanlıova olması kaçınılmaz.”

kaynak: al jazeera türk