amerika birleşik devletleri (abd) başkan yardımcısı joe biden, kıbrıs’a üç günlük bir ziyarette bulunuyor. biden iki buçuk yıl aranın ardından şubat ayında müzakerelerin yeniden başladığı kıbrıs’ta türk ve rum tarafının liderleriyle görüşecek. bu, ada’ya 52 yıldan beri abd’den başkan yardımcısı seviyesinde yapılan ilk ziyaret.

çarşamba günü güney kıbrıs’a gidecek olan biden, 22 mayıs perşembe sabahı adadaki türk ve rum halkların dini liderleriyle yuvarlak masada bir araya gelecek. ardından birleşmiş milletler (bm) kontrolündeki ara bölgeye bir ziyarette bulunacak olan biden, kıbrıs rum yönetimi lideri nikos anastasiadis ile ikili görüşme gerçekleştirecek. 

en önemli konular: rusya’ya yaptırım ve yeni enerji kaynakları

beyaz saray’dan yapılan açıklamada, biden’ın ziyaretinin temel amacının kıbrıs’ta süren müzakerelerin kalıcı barışı sağlayacak şekilde nihayete ermesi olduğu söylendi. biden’ın herhangi bir çözüm yolu benimsetmeye çalışmayacağı, kıbrıs’ta tüm tarafları ve dini liderleri dinleyerek halkların yaklaşımını anlamaya çalışacağı belirtildi.

açıklamaya göre kıbrıs’ta müzakere süreciyle ilgili yapılacak olan görüşmeler, ziyaretin asıl konusu olan ‘rusya’ya uygulanan yaptırımlar’ ve ‘enerji kaynakları’ meselesinin sadece bir parçası. ukrayna krizi sırasında rusya ve avrupa arasında yaşanacak olası bir enerji krizinde abd, kıbrıs’ı yeni bir oyuncu olarak görüyor:

“kıbrıs cumhuriyeti bizim için yeni ve güçlü bir stratejik ortak. kıbrıs’ın doğu akdeniz’de barış ve güvenlik için merkezi bir rol oynayacağına inanıyoruz.”

kıbrıs adası açıklarında doğalgaz yataklarının bulunduğu hatırlatılan açıklamada, “bulunan yeni enerji kaynakları, kıbrıs’a bölgede enerji ve ekonomi lideri olarak yeni bir pozisyon yaratabilir” denildi.

israil ve kıbrıs doğalgazının avrupa’ya taşınması

güney kıbrıs rum yönetimi, adanın güney açıklarında tek taraflı ilan ettiği münhasır ekonomik bölgesinde bulunan afrodit sahasındaki doğalgazın çıkarılması ve çevredeki yatakların da araştırılması için girişimde bulundu. ancak ankara, kıbrıs’ta türklerin hakları da 'tamamıyla ve hakça' teslim edilmediği sürece, güney kıbrıs ile işbirliği yapmaya niyetlenen şirketlerin türkiye enerji piyasasından faydalanamayacağını ilan etti. arama faaliyetlerinin sürdüğü bölgeye kendi donanma ve arama gemilerini gönderdi.

bölgede israil’e ait leviatan ve tamar sahalarında da zengin doğalgaz yatakları bulunuyor. iki yatakta bulunan doğalgazın da çıkarılması için en pratik ve en az maliyetli çözüm, doğalgazın türkiye’ye taşınarak buradan avrupa piyasasına sunulması…

'türkiye’ye daha fazla güvenmelisiniz'

abd’nin güney kıbrıs büyükelçisi john koenig de, 11 mayıs’ta kıbrıs rum kesiminde yayınlanan phililefteros gazetesine, rusya’nın ukrayna krizinde doğalgazı silah olarak kullanmasından endişe duyduklarını söyledi:

“avrupa için enerji kaynakları daha üretken şekilde çeşitlenebilir. bunun yollarından biri de türkiye üzerinden geçecek bir boru hattı. türkiye ve kıbrıs arasında yapılacak bir işbirliğinin nasıl olumlu bir gelişme olacağını dikkate almaya değer görüyoruz. kıbrıslılar artık türkiye’ye daha fazla güvenmelisiniz. belki bir çözüm olursa türkiye’ye güveniniz artar ve ada’nın gelecekteki istikrarına ve konumuna katkı sağlar.”

rusya’ya yaptırımların güney kıbrıs ekonomisine etkisi

biden, anastasiadis ile görüşmesinde rusya’ya uygulanan yaptırımların güney kıbrıs’ı en az etkileyecek şekilde alınacak önlemleri de gündeme getirecek. abd’li ve güney kıbrıslı yetkililer daha önce bu konuda görüşmüş, güney kıbrıs ekonomisine olan etkisinden duyduğu endişeyi dile getirirken, abd güney kıbrıs’ın yaptırımlara katılmasını desteklemişti.

beyaz saray açıklamasında, rusya’ya yönelik yeni yaptırımlara güney kıbrıs’ın destek vermesinin önemi de ziyarette tekrar hatırlatılacak.

rus işadamları, güney kıbrıs'ın en büyük yabancı yatırımcıları. rus yatırımcılar, güney kıbrıs'taki ticari işlerinde daha az vergi ödüyor. ada'nın güneyinde yaşanan ekonomik krizden önce rusların güney kıbrıs bankalarında sahip oldukları sermaye, güney kıbrıs'ın gayrisafi milli hasılasının altı katına denk geliyordu. iki ülke arasındaki ticari ilişkinin boyutu güney kıbrıs için hâlâ kritik önemde...

biden-eroğlu göüşmesinde 'kktc bayrağı' sorunu

biden, anastasiadis ile görüşmesinin ardından kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti (kktc) cumhurbaşkanı derviş eroğlu ile görüşecek. ancak bu görüşmenin detayları henüz netleşmedi. rum yönetimi kktc’yi tanımadığı için, görüşmede kktc bayrakları ve sembolleri olmasını istemiyor. eroğlu ise 17 mayıs cumartesi günü yaptığı açıklamada, “biden’ı cumhurbaşkanlığı’ndaki şeref salonunda kabul edeceğiz. elbette bayraklarımız olacak” dedi. beyaz saray’dan yapılan açıklamada görüşme yerinin lefkoşa’da bulunan kktc cumhurbaşkanlığı köşkü olmasının planlandığı belirtildi.

kıbrıs rum gazetelerinde de, abd’nin ada’daki rum yönetimini ‘kıbrıs cumhuriyeti hükümeti’ olarak tanıdığı hatırlatılarak, ‘biden’ın kıbrıs hükümetinin endişelerini anladığı ve bu sebeple eroğlu ile yapacağı görüşmede kıbrıs cumhuriyeti’nin statüsüne zarar verecek eylemlerden kaçınmak için gerekli tedbirleri alacağı garantisini verdiği’ haberleri yer aldı.

kaynak: al jazeera