amerikan merkez bankası fed, açık piyasa işlemleri komitesi (fomc) toplantısına salı günü başladı ve bugün türkiye saatiyle 21'de toplantı tutanakları açıklanacak, aynı zamanda da fed başkanı janet yellen bir konuşma yapacak. doların güçlendiği bu ortamda yellen’in vereceği mesajlar abd’de faiz artışının zamanlaması açısından önemli. eğer fed artışta daha önce vurguladığı “sabırlı” olunacağı ifadesini kaldırırsa haziran ya da eylül’de bir faiz artışı gelebilir, dolar daha da güçlenebilir.

fed’in kararında enflasyon ve istihdam verileri etkili. 2009 yılında yüzde 10 olan işsizlik oranı yüzde 5.5 ile mayıs 2008'den bu yana en düşük seviyeye geriledi, tarım dışı istihdam da şubat ayında beklentilerin çok üzerinde 295 bin olarak gerçekleşti. istihdam piyasasında işler iyiye gidiyor. enflasyon cephesinde ise sonuçlar yıllık hedef olan yüzde 2’nin gerisinde. enflasyon ocak ayında yıllık bazda yüzde eksi 0,1'e geriledi, ancak enflasyonun gecikmeli bir veri olması fed’in kararını etkileyebilir.

integral menkul değerler analisti beste naz süllü’ye göre beklentilerin bir kısmı “sabırlı” ifadesinin kalkacağı yönünde olsa da bazı engeller var:

"abd’de ilk çeyrek verileri beklentileri karşılayamazken, büyüme rakamına ilişkin olumlu sinyaller vermiyor. istihdam piyasasındaki toparlanmalar fed'in beklentilerini aştı. son açıklanan rakamlarla yüzde 5.5 seviyesine gerileyen abd işsizlik oranı göz dolduruyor. faiz artırımına geçmek için ise enflasyonun da artması bekleniyor. düşük petrol fiyatları nedeniyle enflasyon düşüş gösterse de, bu fed'in beklentileri dahilinde olan bir gelişme olsa da, düşük petrol fiyatlarının tüketici harcamalarını artırmaması da fed'in beklemesine sebep olabilir."

piyasada oluşan rakamlar ne diyor?

süllü’ye göre piyasada oluşan rakamlar ise fed’in bir değişiklik yapmayacağına işaret ediyor:

"piyasadaki rakamlara göre piyasaların büyük bir çoğunluğu sabırlı ifadesinin kalkmasını beklemiyor. ilk olarak 10 yıllık tahvil faizleri yüzde 2.05 seviyesinde ve geçtiğimiz haftaya göre yüzde 2.20 seviyelerinden bu yana düşüş gösterdi. eğer ilk faiz artırımının beklentileri haziran ayına yoğunlaşmış olsaydı, yüzde 2.20’nin de üzerinde tahvil faizi karşımıza çıkardı. çünkü faizin artması tahvil getirilerini kısacağı için yatırımcılar 10 yıllık tahvillerini satarlar ve böylelikle tahvil faizlerini doğal olarak yükseltmiş olurlardı. ikinci olarak ise vix endeksi, genel adıyla korku endeksi olarak bilinir. endeks 20’ye yaklaştıkça volatilitenin arttığını, geriledikçe piyasanın sakinleştiğini gösterir. abd borsaları açılışı öncesinde vix 15.61 seviyesinde bulunuyor. hisse opsiyonları ve tahvil cephesindeki fiyatlanmalar sakin tavrını sürdürüyor."

ekonomist arda tunca da veriler ışığında "sabırlı" ifadesinin henüz kalkmaması gerektiğini düşünüyor:

"fed, abd ekonomisinin sağlığını düşünür. diğer ülkelerin durumu kendisini ilgilendirmez. ancak aldığı herhangi bir karar ile sağlığı pek yerinde olmayan ekonomilerin durumu ağırlaşacak ve bu durum sonuçta abd ekonomisine olumsuz yansıyacaksa, fed’in sebep olacağı küresel dengeleri / dengesizlikleri de dikkate alması gerekir. dolayısıyla ecb’nin (avrupa merkez bankası) yeni başlattığı varlık alım programının ilk belirtilerini görmek isteyebilecektir. zira en büyük ticari partnerinin ekonomisi pek parlak değil. enflasyon, istihdam piyasası koşulları ve ecb’nin varlık alım programı! bu üç önemli nokta “sabırlı” ifadesinin bir süre daha fomc sonundaki açıklamalarda kalmasını gerekli kılıyor."

keresteci: ''sabırlı'' gidecek, metne yeni ek gelecek

hsbc türkiye hazine direktörü fatih keresteci ise fed'in ''sabırlı' 'ifadesini kaldıracağı görüşünde:

''enflasyon tarafında emtia fiyatlarındaki sert düşüşten ötürü manşet rakamlar hedefin çok altında ama para politikası açısından önemli olan gerçek trend göstergesi çekirdek rakamlardır. şu an itibariyle çekirdek rakamlar da hedefin altında bulunuyor. ancak enflasyon gecikmeli bir olgudur ve illa ki yüzde 2'lik hedefe gelmesi beklenirse geç kalınmış da olabilir. bu nedenle fed çekirdek enflasyon rakamlarının yıllık bazda yüzde 2'ye yaklaşıp yaklaşmayacağını gözlemliyor. şimdilik burda da somut bir gelişme yok. bununla birlikte istihdam rakamlarındaki etkileyici artışa bakarak, bunun kısa sürede gerçekleşebileceğini tahmin ediyor. bu bağlamda da esnek, her an tepki verebilir durumda olmak adına elini bağlayan iplerden kurtulmak istiyor: "sabırlı". bu nedenle, fed'in toplantısında metindeki "sabırlı" ifadesini çıkaracağını, bunun yaratabileceği olumsuz algıyı kırmak adına da metne yeni bir şey ekleyeceği ya da başkan yellen'in basın toplantısında bu minvalde açıklamalarda bulunabileceğini tahmin ediyoruz.''

"sabırlı ifadesi kalkarsa dolardaki ralli garanti değil"

gedik yatırım yurtiçi satış müdürü eral karayazıcı da geride kalan üç haftada sabır kelimesinin kalkacağı beklentisiyle dolar endeksinin 25 şubat'tan bugüne 94 seviyesinden 100'e ulaşmasını sağladığını anlatıyor:

“sabır kelimesinin kaldırılması senaryosunda önce bir dalgalanma yaşansa da dolar adına beklenti bitti algısının etkin olması ve sanılanın aksine doların dünya genelinde kısa süreli bir beklenti bitti satışına maruz kalması söz konusu olabilir. başka bir deyişle sabır kelimesinin kaldırılması dolarda rallinin sürmesinin garanti belgesi değil. sabır kelimesi korunursa elbette ilk etkisi dolar negatif olur, ancak bir süre sonra piyasalar adına dejavu yaşanır ve bir sonraki fed toplantısı yaklaşırken geride kalan üç haftayı anımsatan hareket yinelenebilir. 'fed ne yapar' sorusuna geri dönersek, her iki senaryonun şansının birbirine yakın olduğunu düşünüyorum.”  

tl nasıl etkilenecek?

peki fed’den gelecek hamlenin türk lirası'na etkisi ne olur?

integral menkul değerler’den beste naz süllü'ye göre fed sabırlı ifadesini kaldırmazsa dolar endeksinde rahatlama görülebilir ve tl, dolar karşısında kısa süreli güçlenebilir.

destek menkul’den analist gizm uzuner’e göre, faiz artırımının erkene almayacağına dair bir işaret olmazsa kısa-orta vadede dolar/tl 2,60'ların altında kalabilir:

“ fomc tavrını değiştirmez ise tl’de kısa vadede değersizleşme görsek dahi kayıplarını hemen telafi eder şeklinde öngörüyoruz. daha çok döviz performansı noktasında fomc açıklamalarını dikkate almakta fayda var. merkez bankası toplantısı sonrasında siyasi taraftan da merkez bankası hamlelerini destekleyecek ılımlı bir açıklama gelirse iç piyasalar rahat bir nefes alabilir.”

imf: fed piyasaları şaşırtabilir

imf başkanı christine lagarde da gelişen ülkeleri fed konusunda uyardı. lagarde gelişen piyasaların fed'in faiz artırımlarının yaratacağı etkiye karşı hazırlıklı olmaları gerektiğini söyledi. fed'in 2013'te varlık alımlarını azaltmaya başlamasıyla gelişen piyasalarda etkileşim olduğunu hatırlatan lagarde, bu kez de benzer bir durumun tekrarlanabileceğini ifade etti. lagarde, fed'in faiz artırım zamanlaması ve hızının piyasaları şaşırtabileceğini vurguladı.

kaynak: al jazeera