filistinli gruplar ve israil heyeti kahire'de mısırlı yetkililerin arabulucuğunda görüşmelerini sürdürürken, israil, gazze’ye kara saldırısı başlattı. kahire'de bulunan filistin lideri mahmud abbas görüşmeler yapmak üzere önceden planlanan türkiye ziyaretini gerçekleştirmek üzere mısır'dan ayrılıyor, ancak heyeti ateşkes için görüşmelere devam edecek.

abbas'ın türkiye ziyareti öncesi filistin'in ankara büyükelçisi nebil maruf, al jazeera'nin sorularını yanıtladı.

israil'in gazze'ye yönelik kara harekatı başlamadan kısa bir süre önce yapılan röportajda nebil maruf, israil ile yapılan görüşmelerde türkiye ve katar’ın da rol oynamasını arzuladıklarını, ancak bunun için bu üç ülkenin sorunlarını çözmeleri gerektiğini söylüyor:

“türkiye ile her zaman iyi ilişkilerimiz oldu. türkiye’nin de, mısır’ın da önemli bölgesel güçler olduğunu düşünüyoruz. bu sebeple, ikisi birlikte çalışabilirse bu elbette filistin’in yararına olur. mısır anahtar rolü oynamaya devam ediyor çünkü israil ile de ilişkileri var. türkiye de böyle bir rol oynamak isterse memnuniyetle karşılarız." 

filistin'de barışın sağlanabilmesi için yardım edecek ülkelerin 'ekip' halinde çalışmalarının fayda sağlayacağını söyleyen maruf, “biz filistinliler kimseden gelecek bir yardım talebine hayır demeyiz. katar’ın da, türkiye’nin de, mısır’ın da tekliflerini reddetmeyiz. ancak bize yardım edecek ülkeler gerçek bir ekip şeklinde çalışmalı, ancak böyle başarılı olunabilir. umarız farklılıkların üstesinden gelirler. biz de bunun için çalışacağız ama sonuçta bu ülkelerin kendilerinin vereceği bir karar. ancak birlik olursak israil’e karşı elimiz güçlenir; yanımızda üç ülkenin olması, bir ülkenin olmasından daha iyidir" dedi.

ateşkes şartları kahire'de görüşülüyor

birlik hükümetinin ilk aşamada onay verdiği ateşkesi hamas, 'gazze'de her şeyin olduğu gibi kalması' anlamına geldiğini söyleyerek reddetmişti. bunun üzerine israil hava harekâtının yanında gazze'ye kara harekâtı da başlattı.

maruf, ölü sayısı her geçen dakika artarken, ateşkesin şartlarının şu an kahire’de israil, mısır ve filistin'in tüm taraflarınca görüşüldüğünü, bunun hamas ve fetih arasında bir sorun teşkil etmediğini belirtti:

“mısır’ın ateşkes teklifine mahmud abbas ve birlik hükümeti olumlu yanıt verdi. gazze’de sahada olanların, hamas’ın bazı talepleri var. biz şu an teklif üzerinde çalışıyoruz. şu an mahmud abbas, hamas siyasi büro başkan yardımcısı ebu marzuk ve islami cihat temsilcileri kahire’de, mısırlı yetkililerle görüşüyor, israilliler de yine kahire’de mısır’la görüşme halindeler. hamas ve fetih arasında bu bir sorun teşkil etmiyor. zaten teklife hızla olumlu yanıt veren birlik hükümetidir. şimdi olumlu yanıtın ardından detayları tartışma sürecindeyiz, ‘evet’ dememiz bu teklifi geliştiremeyeceğimiz anlamına gelmez.”

"ateşkes uygulanacaksa kuşatmanın kalkması lazım"

filistinlilerin öncelikli şartı, refah sınır kapısı’nın açılması ve gazze’nin bir hapishane olmaktan çıkarılması. maruf, refah sınır kapısı'nın açılması teklifinin kabul edileceği ve kısa zamanda ateşkesin sağlanacağı görüşünde:

“her şeyi olduğu haliyle bırakan bir ateşkes yapamayız, gazze halkının, hamas savaşçılarının şartlarını iyileştirmek için tartışmaya hakları var, çünkü onlar çok fazla fedakârlık yaptı, çok şey kaybetti. ‘ateşkese evet deriz’ dedik ama bunun şartlarını henüz tartışmaya başladık."

 "hamas'ın başka telepleri de olacak"

maruf, önceliğini refah olarak belirtse de, hamas'ın başka taleplerinin de olduğunu söylüyor:

“hamaslı kardeşlerimiz, savaşın bir ateşkesle bitip her şeyin eskiden olduğu gibi kalmasını istemiyor. öncelikle gazzelilerin günlük hayatları olmak üzere, birçok şey değişmek zorunda. istediğimiz tek şey refah sınır kapısı değil, gazze limanı'nın ve havaalanının da açılmasını talep ediyorlar. ama bu tabii ki kolay bir şey değil, şu an için en kolay olanı refah sınır kapısı. limanı inşa etmek en az üç yıl ister. havalimanı da tahrip edildi." 

kaçırılan asker şalit'in salıverilmesi karşılığında ekim 2011'de israil hapishanelerindeki filistinlilerin serbest bırakılanlarının tekrar tutuklandığını söyleyen büyükelçi, 'onların yeniden serbest bırakılmasını istemek zorundayız' diyor:

“ateşkesin sağlanmasının çok uzun sürmeyeceğini düşünüyorum. gazze’de olanlar devam edemez, herkes farkında. kısa sürede ateşkesin şartlarında gerekli düzenlemelerin yapılacağına ve anlaşma sağlanacağına inanıyorum. şalit anlaşmasının tüm tutukluları serbest bırakıldıktan sonra yeniden tutuklandı, onların da yeniden serbest bırakılmasını istemek zorundayız.”

"mısır, gazze için çok önemli"

maruf, dışişleri bakanı ahmet davutoğlu’nun ‘ateşkes tek taraflı oldu şekli yanlış’ sözleri için de şunları söyledi:

“mısırlıların bu ateşkes teklifini götürmeden önce kiminle görüşüp görüşmediklerini bilmiyorum. ancak anlaşılıyor ki mısır, filistinliler ve gazze için çok önemli bir ülke çünkü gazze’nin dünyaya açılan tek kapısı, mısır sınırı. bu sebeple varlığı gazze için çok önemli. teklifi beğenin ya da beğenmeyin, bu savaş bir an önce bitmeli, insanlar daha fazla ölmemeli. ben mısır’ın teklifinin biraz daha düzeltilerek kabul edileceğinden eminim. şu an kimse dışlanmış değil. işte hep birlikte mısır’dalar…”

filistin devlet başkanı mahmud abbas, cuma günü istanbul’da cumhurbaşkanı gül, başbakan erdoğan ve dışişleri bakanı ahmet davutoğlu ile görüşecek. büyükelçi, abbas’ın türkiye ziyaretinde gazze’deki son gelişmeleri ve mısır’da süren görüşmelerde gelinen son noktayı gül, erdoğan ve davutoğlu’na anlatacağını söyledi ve ekledi: “mısır cumhurbaşkanı sisi, erdoğan’a doğrudan bir mesaj gönderir mi bilmiyorum ama böyle bir durumda elbette abbas bunu iletecektir.”

türkiye - israil normalleşme süreci durdu

büyükelçi, erdoğan’ın israil ile yürütülen normalleşme sürecini durdurduğuna dair açıklamasınıysa ‘normal’ karşıladığını söyledi:

“israil’i sert şekilde eleştirirken ilişkiler elbette normalleşmez. bildiğim kadarıyla normalleşme için zaten bir anlaşmaya vardılar ancak şu an bu süreç durdu. zaten eğer durdurmazlarsa, bu israil’i onayladıkları anlamına gelir. ateşkes sağlandıktan sonra normalleşme sürecinin yeniden hızla başlayacağını sanmıyorum, kimsenin acelesi yok, bu en az birkaç ay sürecektir.”

maruf, israil’in irak kürt bölgesel yönetimi’nin yapmayı planladığı referanduma destek açıklamasınıysa, “israil önce hemen yanıbaşındaki filistinlilerin özgürlüğünü tanımalı” diye değerlendirdi.

“önce kendi sorunlarımızı çözelim” diyen maruf, bağımsız bir kürdistan’ı savunan israillilerin öncelikle birlikte yaşadıkları filistinlilerin kendi kaderini tayin hakkını tanıması gerektiğini söyledi.

kaynak: al jazeera