kürt siyaseti için kale konumunda olan 1 milyon 635 bin 48 nüfuslu diyarbakır’da kayıtlı seçmen sayısı 866 bin 112. kentin mevcut 11 milletvekili var. 2011 genel seçimlerinde bu vekillerden 6’sını hdp’nin kardeş partisi bdp bağımsız adaylarla almıştı. ancak hatip dicle’nin milletvekilliği ysk tarafından düşürülünce ak parti’nin vekil sayısı 6’ya çıkmıştı. oranlar böyle olsa da bdp’nin oy oranı ak parti’nin iki katıydı. hdp’nin parti olarak seçime girmesi dengeleri değiştirdi. eğer parti barajı aşarsa ak parti üç vekilini kaybedebilir.

oylardaki artış ve düşüşler 

ak parti 2011 seçimlerinde 230 bin 213, bdp ise 411s bin 232 oy almıştı. 2014 il genel meclis seçim sonuçlarında bdp’nin oyu 394 bin 362’ye düştü, ak parti ise oyunu 241 bin 734'e çıkardı. ancak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde bu kez akp oyu düşerken, hdp’nin oyu arttı. cumhurbaşkanlığı seçiminde akp’nin adayı erdoğan 214 bin 115, hdp’nin adayı selahattin demirtaş ise 410 bin 390 oy aldı.

taktik adaylarla

ak parti  kentte hizmet ve proje odaklı gidiyor. iktidarı döneminde her zaman diyarbakır 1. sıradan bir bakan gösteren parti bu seçimde de yine sırayı bir bakana verdi. kalkınma bakanı cevdet yılmaz. parti bir başka seçim taktiği daha yaptı. 2011 seçimlerinde akp’nin mevcut milletvekili yeğeni galip ensarioğlu’na rağmen seçimlere bağımsız giren ve kentte 18 bin 104 oy alan eski bakan mehmet salim ensarioğlu’nu 2. sıradan aday gösterdi. hdp ise, türk, kürt, ezidi, islami kesimden isimlerle seçime giriyor. parti imralı heyetinden idris baluken’i de aday göstererek kente verdiği önemi gösteriyor. 

AK Parti Diyarbakır İl Başkanı Akar ve adayları Ensarioğlu ile seçim bürosunda buluştuk.[Fotoğraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]

akp’nin sloganı: diyarbakır kararını verdi

kentte seçim atmosferi pek görülmüyor. kent merkezinde cadde ve sokaklarda hiçbir partinin flamalarına rastlamıyorsunuz. sadece partilerin teşkilâtlarının önünde ya da seçim bürolarında flamalar asılı.

bu seçim bürolarından biri de ak parti adayı ensarioğlu’nun merkez kayapınar ilçesi’nde bulunuyor. içerisi oldukça kalabalık. ak parti diyarbakır il başkanı muhammed akar ile seçimlerle ilgili sohbetimizde kentteki çalışmalarını anlatıyor. partinin kent merkezinde 20 seçim bürosu bulunuyor. kente özel “diyarbakır kararını verdi, büyümeye devam, çözüm sürecine devam, hizmet için yine ak parti” sloganını kullanıyorlar.

güçlü tek iktidar vurgusu

akar, seçmene çözüm sürecini, yeni bir anayasayı, başkanlık sistemini, ekonomik istikrarı, şu ana kadar yaptıkları ve bundan sonra yapacakları hizmeti anlattıklarını aktırıyor. partililer seçmene özellikle hem süreç hem de ekonomik istikrar için  güçlü tek başına iktidarın önemine vurgu yapıyorlar.

çözüm sürecinin bölge ve türkiye için başak bir mesele olduğunu dile getiren muhammed akar, diyarbakır’ı turizm cazibe merkezi haline getirmek için yeni dönemde projeler hazırladıklarını belirtiyor. silvan barajının tamamlanmasıyla sulu tarıma geçileceği, tarımsal kalkınmaya öncelik verdiklerini belirten akar,  bunun yanısıra hayvancılık, maden, arıcılık, fıstık üretimine ağırlık vereceklerini vaat ederek, “dört yeni barajın daha temelini attık. bereketli hilal’i damlama sistemiyle tarım alanı haline getireceğiz. hayata geçireceğimiz projelerle diyarbakır, antep ve urfa’yı geçecek. bu tatlı bir yarış olacak” diyor.

ak parti diyarbakır il başkanı’na göre, başkanlık sisteminin ne kendilerine ne de hdp’ye bir zararı var. akar, “başkanını seçen valisini de seçmek isterse bu tartışılır” diyor.

“geri dönüş olmaz”

hdp’nin barajı aşmaması durumunda bölgede olayların çıkacağı iddiasıyla ilgili muhammet akar “barajı aşmazsa kıyamet kopmaz. geri dönüş olmaz. diyarbakır’ın, bölge insanının sağduyusuna güveniyorum. kobani benzeri olaylar olmaz. hdp de herhalde bunu istemez. sonuçta türkiyelileşmeden bahseden bir partidir. şiddet gündemden çıkarılmalı artık. hdp oy oranını artırmış durumda. çatışma ortamı olsaydı parti yüzde 10 bandına dayanmazdı. eğer parti şu an bu banttaysa bu sivil siyaset sayesindedir. hdp’nin baraj bandına yakın olduğu düşünüyorum.” diyor.

muhammet akar, hdp’nin kitlesinin de ak parti iktidarının sürmesini istediğini savunarak, “hdp’lilerin ikinci partisi ak parti’dir” ifadelerini kullanıyor.

“akp politikasını teşhir ediyoruz”

hdp’nin eşbaşkanları ömer önen ile gülşen özer. ikiliyle hdp il başkanlığı’nda görüşüyoruz. ömer önen, cumhurbaşkanı erdoğan’ın diyarbakır’da söylediği “kürt sorunu benimdir” sözünden “kürt sorunu yoktur”a gelmesini eleştiriyor.

çözüm sürecinde 10 maddelik dolmabahçe mutabakatı sonrası izleme heyeti’nin imralı’ya gideceğini ancak erdoğan’ın müdahalesiyle sürecin durduğunu söyleyen hdp eşbaşkanı özer, akp’nin değil, erdoğan’ın seçim çalışması yürüttüğünü söylüyor.

kentte ak parti’nin politikasını teşhir ettiklerini söyleyen önen, kürtlerin akp’den şiddeti ortadan kaldıracak, anadilde eğitim serbest yapacak, cezaevlerini boşaltacak, sorunları çözecek bir beklentisi olduğunu ama bunun hayata geçirilmediğini söylüyor, kck operasyonlarını hatırlatıyor. 

HDP Diyarbakır eşbaşkanların, çözüm süreci ve barışın teminatının partileri olduğunu söylüyor.[Fotoğraf:Faruk Yüce/Al Jazeera Türk]

“asker de polis de hdp’ye oy verecektir”

parti olarak türkiye’nin geleceğini düşündüklerini söyleyen ömer önen, “hdp’nin seçim başarısı türkiye’nin başarısı olacaktır” diyor.  parti, kardeş partisi bdp’nin 2011 seçimlerinde seçmene giderken kullandığı “demokratik özerkliği” çok kullanmıyor. çalışmalarda işsizlikten, yoksulluktan, asgari ücretten bahsediliyor. çözüm süreci de en çok partililerin seçmene anlattıkları. gülşen özer “akp’ye oy veren kesimin süreçle ilgili güvenleri sarsıldı. süreci sürdürecek olan bizleriz” diyor. özer, bölgede kooperatifler kurarak, tarım, hayvancılık alanlarında yerel ekonomiyi güçlendireceklerini söylüyor.

partinin kent genelinde 100'e yakın seçim bürosu var. ömer önen’e göre 7 ile 10 bin arasında çalışanlarıyla sahadalar. tüm evlere gittiklerini söyleyen önen “askerlerin polislerin evlerine de gidiyoruz. inanıyoruz ki onlar da partimize oy  verecektir. biz barışın, özgürlüklerin teminatıyız” diyor.

hüda-par bir vekil peşinde

güneydoğu’nun bu kentinde de chp ile mhp pek varlık gösteremiyor.

batman’dan sonra kentte üçüncü parti konumunda olan hüda-par. parti 2014 yerel seçimlerde il genelinde 36 bin 806 oy aldı. hdp barajı aşmazsa parti, oy oranını da bu şekilde korursa bağımsız adayı vekil olabilir. ama parti, hdp barajı aşsa da bir vekil çıkarmak için kentte yoğun bir çalışmanın içinde.

chp ise 2011 seçimlerinde 15 bin 222 oy almıştı. parti, 2014 il genelinde 9bin 741 oy alabildi.

kaynak: al jazeera