israil’in son zamanlarda kudüs’te müslümanlar için kutsal sayılan mescid-i aksa’ya girişine getirdiği kısıtlamalar, kentte gerginliği üst seviyeye çıkardı. ancak israil’in katı uygulamaları sadece filistinlilerin mescid-i aksa’ya girişlerine kısıtlama getirmesiyle sınırlı değil. filistin’deki islami hareket’in liderlerine de ülkeden çıkış yasağı getirildi. islami hareket lideri şeyh raid salah’a getirilen yasağın ardından şimdi de salah’ın yardımcısı şeyh kemal hatip’e yasak geldi.

yasağın gerekçesi; 'israil’in güvenliğine risk'

kemal hatip 25 ekim pazar günü burak derneği’nin düzenlediği bir konferansa katılmak için istanbul’a gelecekti. hatib’in uçak bileti dahil bütün işlemleri tamamdı. ancak 18 ekim’de hatib’in evine bir tebligat gitti. o tebligatta kendisine yurtdışına çıkış ve kudüs’e giriş yasağı getirildiği tebliğ edildi. gerekçe olarak ise israil’in güvenliğine risk oluşturmasıydı. kemal hatib bu yasaktan dolayı türkiye’ye gelemedi. ancak aynı programa katılmak için istanbul’a gelen eşi nema hatip ve oğlu muad hatip, kemal hatib’e getirilen yasağı ve son zamanlarda kudüs’te filistinlilere yönelik şiddet uygulamalarını al jazeera’ye anlattı.

Muad Hatip Filistinlilere yönelik katı uygulamaların önceki senelere oranla arttığını söylüyor. [Fotoğraf: Sümeyye Ertekin / Al Jazeera Türk]

politik felsefe alanında yüksek lisans yapan 30 yaşındaki muad hatip iki gün önce babasının yurtdışına çıkış yasağı ile ilgili evlerine gelen tebligatı şöyle anlatıyor:

“iki gün önce biz türkiye’ye gelmeye hazırlanırken, babama israil içişleri bakanlığı’ndan ve iç güvenlik istihbaratı şabak’tan bir tebligat geldi. tebligatta 18 ekim’den itibaren bir ay yurtdışına çıkış yasağı getirildiği yazıyordu. bize söyledikleri gerekçe ise kemal hatip’in ülke dışına çıkmasının israil’in güvenliğini ciddi riske atacak bir durum olduğu iddiasıydı. eğer bir şekilde babam ülkeden çıksaydı; bu sefer yasağı deldiği için mahkemeye çıkarılıp yargılanacak, hapse atılacaktı. babam gibi islami hareket liderleri ülke dışına çıktıklarında islami toplumun mescid-i aksa ve kudüs ile bağlarını güçlendirmek için çalışıyorlar. bu da israil’in hoşuna gitmiyor. bu yüzden onun ülke dışına çıkarak hareket halinde olmasını ve kudüs ile mescid-i aksa’yı anlatmasını istemiyorlar.”

'kasabalardan kudüs’e gidişlerimizi engelliyorlar'

kudüs’e bir buçuk saat uzaklıktaki kofor kunna kasabasında oturduklarını söyleyen muad hatip, son zamanlarda filistin’in şehir ve kasabalarından kudüs’e girişlere ciddi engellemeler olduğunu anlatıyor:

“bir filistinli olarak  normalde kudüs’e gittiğimizde bazen '50 yaş altı erkekleri almayacağız' derlerdi. biz de mescid-i aksa’nın kapısında, etrafında, caddede bir şekilde namaz kılardık. ama son zamanlarda daha önce hiç yapmadıkları bir şeyi yapıyorlar. israil şimdi de köylerden, çevre şehirlerden kudüs’e gidecek otobüslere bile izin vermiyor. yollarda barikatlar kurup engelliyorlar."

Kemal Hatip İsrail'in koyduğu yurt dışına çıkış yasağı nedeniyle Türkiye'ye gelemedi. [Fotoğraf: Anadolu Ajansı]

polis koruması altında şiddet

son bir aydır israil’in mescid-i aksa’ya girişleri kısıtlaması nedeniyle patlak veren olaylar ile ilgili hatip, israilli yerleşimcilerin polis koruması altında mescid-i aksa’ya girerek şiddet kullandığını ve filistinlileri provoke ettiğini anlatıyor:

"israilli yerleşimciler aksa’ya giriyor ve şiddet uyguluyorlar. filistinliler onları protesto etmek için tekbir dahi getirseler, polis müslümanlara saldırıyor. yerleşimciler polis koruması altında filistinlilere saldırıyor. netenyahu yeni bir kanun çıkarttı. bu kanunda israil polisine şüpheli gördüğü kişileri vurma hakkı veriyor. bu yüzden aksa ve çevresinde çıkan olaylarda şimdiye kadar 50 kişiyi şehit ettiler."

hatip polisin filistinlilerin üzerinde silah olduğu iddiasıyla öldürmesi hakkındoa ise şunları söylüyor:

“öldürdükleri kişileri neden öldürdüklerini dünyaya anlatmak için bir bahane üretmeleri gerekiyordu. bu yüzden öldürdükleri kişilerin üzerinde silah olduğunu iddia ediyorlar şimdi. halbuki yalan. ilk öldürdükleri kişinin öldürülme anı videosu ortaya çıktı. orada görülüyor ki şehidin üzerinde bıçak yok. sonradan yanına bıçak konuyor. bu da filistinliler arasında büyük öfkeye neden oldu ve protestolar başladı. halbuki birinin elinde bıçak bile olsa -ki bu yalan- onu öldürmeden etkisiz hale getirebilirler.”

'radikal yahudiler netanyahu’ya baskı yapıyor'

filistin’de islami hareket’in siyasi kanadı liderlerinden şeyh sami masri ise kudüs’te son zamanlarda yaşananların israil başbakanı binyamin netanyahu’nun seçim öncesi vaadi ile ilgili olduğunu söylüyor:

Şeyh Sami Masri radikal Yahudiler'in Netenyahu'ya baskı yaptığını söylüyor. [Fotoğraf: Sümeyye Ertekin / Al Jazeera Türk]

"netanyahu seçimlerde özellikle radikal yahudilere mescid-i aksa’nın altında olduğuna inanılan süleyman mabedi’ne özgürce girerek ibadet edeceklerini vaat etti. yani şu andaki mescid-i aksa’ya... o radikaller şimdi sık sık mescid-i aksa’yı basarak netanyahu’ya baskı yapıyorlar. ‘sen vaadini yerine getirmiyorsun’ diyorlar. bunu gerek israil medyasında gerek protestolarında işliyorlar. yani radikal yahudiler netanyahu’nun filistinlilere karşı çıkardığı kanunları bile yetersiz görüyor ve baskı yapıyorlar. ilımlı yahudiler ise yaşanan olaylardan rahatsızlık duyuyor ve bir an önce sükunetin sağlanması için çağrı yapıyorlar. çünkü ben iki gün önce aksa’ya gittiğimde çok az kişi vardı orada ibadet eden ama sadece aksa’da değil, gerginlikten dolayı ağlama duvarı da neredeyse boştu."