istanbul 3. bölge’de 7 haziran 2015 seçimlerinde ak parti 2011’e göre yüzde 10 oy kaybetti. ak parti’deki yüzde 10’luk kaybı, 2011’de aynı bölgede bağımsız aday levent tüzel’in aldığı yüzde 5’e eklerseniz yaklaşık olarak hdp’nin 7 haziran’da aldığı oy oranına ulaşırsınız. levent tüzel, 2015 seçimlerine hdp olarak giren siyasi hareketin desteklediği bağımsız adaydı. rakamlar bize herkesin malûmu olan bir gerçeği teyit ediyor: kürt seçmenlerin ciddi bir çoğunluğu 7 haziran’da ak parti’den koptu hdp’ye oy verdi. bu eğilimi 7 haziran öncesinde hdp kenti sınırlardan zorluyor adıyla haberleştirmiştik.

hdp 3. bölge’de patlama yaptı

istanbul 3. bölge, istanbul’un batısındaki arnavutköy, avcılar, bağcılar, bahçelievler, bakırköy, başakşehir, beylikdüzü, büyükçekmece, çatalca, esenyurt, güngören, küçükçekmece ilçelerinden oluşuyor.

bu ilçelerden küçükçekmece ve bağcılar, 500 bini aşan seçmen sayısı ile istanbul’un en çok seçmen sayısına sahip ilk iki ilçesi. bu iki ilçe, tek başlarına anadolu’nun 50’ye yakın ilini seçmen sayısı bakımından geride bırakıyor. bu ilçelerin nüfusununun büyük çoğunluğunu göç ile istanbul’a gelenler oluşturuyor. göç ile kente gelenler arasında ciddi bir kürt nüfus da var. zaten hdp istanbul’da en çok milletvekilini 3. bölge’de çıkardı. hdp, pervin buldan’ın liste başında olduğu seçim bölgesinde 5 milletvekili kazandı.

nüfusun artması nedeniyle 2011’e göre milletvekili sayısı arttığı için akp’nin kaybı 3. bölge’de sadece bir milletvekili oldu. hdp yeni eklenen milletvekillerinin tümünü aldı. chp ve mhp ise 2011’e göre bölgede ne uzadı ne de kısaldı.

ak parti mehdi eker ile atak yaptı

ak parti, her seçimde oransal olarak oylarının azaldığı istanbul 3. bölge’deki bu duruma 1 kasım seçimlerinde seyirci kalmadı. 10 yılı aşkın bir süre ak parti hükümetlerinde tarım bakanlığı yapan diyarbakırlı mehdi eker istanbul 3. bölge’de birinci sıraya konuldu. ak parti’nin buradaki amacı net: hdp’ye giden kürt oylarını tekrar akp’ye çekmek. peki, bu mümkün mü? işte bu sorunun yanıtını aramak için istanbul 3. bölge ilçelerinin yolunu tuttuk.

bağcılar: akp düşüşte, hdp yükselişte

bağcılar, istanbul’da 2002 yılından bu yana ak parti’nin kalesi sayılan ilçelerden. ilçenin tamamı göç ile gelenlerden oluşuyor. uzun yıllar ak parti’nin oyunun yüzde 60’ın altını görmediği ilçede 2011 seçimlerinden bu yana ak parti’nin oyu hep düşüyor, hdp’nin oyu ise hep yükseliyor. mhp ve chp’de anlamlı bir yükseliş yok hatta kayıplar var. 7 haziran seçimleriyle birlikte hdp ilçede ikinciliğe oturdu. hdp’nin istanbul’da ikinci parti olduğu diğer iki ilçe yine aynı bölgedeki arnavutköy ve anadolu yakasının en ucundaki ilçesi sultanbeyli.

hdp, 7 haziran’a göre az çalıştı

hdp bağcılar ilçe örgütü’nde 7 haziran öncesinde tanık olduğumuz hareketliliğe rastlamadık. ilçe eş başkanı cevdet halim, ankara’da barış mitingi'ne yönelik bombalı saldırılar nedeniyle 7 haziran öncesi gibi seçim çalışması yapamadıklarını söylüyor. 7 eylül’de dağlıca’daki pkk saldırısında 16 askerin şehit olmasının ardından hdp parti binalarına yönelik saldırılardan bağcılar da nasibini almış. ilçe eş başkanı cevdet halim, saldırı sonucu parti binasındaki eşyaların kırılıp döküldüğünü, 65 partilinin de darp edildiğini söyledi. bu iki gelişme hdp’nin seçim çalışmalarını aksatmış. halim seçime iki hafta kala ancak çalışmalara başladıklarını aslında tabanlarının çalışmayı hiç bırakmadığını söylüyor:

"mahallelerde insanlar bize 'gelmeyin biz çalışıyoruz binamızı, mahallemizi, sokağımızı örgütledik, sizin gelmenize gerek yok' diyorlar. 7 haziran’da partiye gelip gitmeler daha çoktu. 7 haziran seçimlerinde 12 seçim ofisi açmıştık, bu dönem sekiz tane açabildik. şu anda halk çalışıyor. yöre dernekleri kendileri toplantılar yapıyorlar gerek duyarlarsa bizi çağırıyorlar. zaten bizim tabanımızın yüzde 80’i politik. esnaf ziyaretlerine seçime iki hafta kala yeni başlayabildik. gittiğimizde oy istemiyoruz zaten, insanlara savaşın durması gerektiğini, savaşın tekrar başladığını anlatıyoruz, barışın hdp ile geleceğini söylüyoruz."

HDP Bağcılar İlçe Eş Başkanı Cevdet Halim'e göre AKP'den yüzde 5 daha oy alacaklar.

[[Fotoğraf:İrfan Bozan/Al Jazeera Türk]]

7 haziran öncesinde görüştüğümüz cevdet halim, bağcılar için daha net oy tahmini yaparken bu kez tahmin sıkıntısı yaşadığını söylüyor. halim’e göre kürt seçmende bir “sessiz çığlık” hâli var:

"aldığımız 70 bin oyda kaybımız olmaz. benim görebildiğim tek şey kürtlerde 'sessiz bir çığlık' hâli olduğu. 100 bini de aşabiliriz, 100 binin altında da kalabiliriz. bize diğer partilerden oy verenlerden biraz kayıp yaşayabiliriz ama bağcılar’da akp’den en az yüzde beş oy daha geldiğini söyleyebilirim. seçmen 7 haziran’dan sonra bizim duruşumuzun değişmediğini başkalarının değiştiği çok rahat görüyor."

tüm diğer partiler gibi hdp’de bağcılar meydanı’nında seçim standı kurmuş. 7 haziran öncesine göre fark ankara saldırısı nedeniyle stantta müzik çalınmaması. zaten seçim bürolarının camlarında da hep siyah bayrak asılı, parti yas ile seçim çalışmasını beraber götürüyor. hdp seçim standına yaklaştığımızda stantta iki yaşlı ile karşılaşıyoruz. ikisi de batmanlı olan fahrettin şeker ve abdurrahman kartal, 2011’e kadar hep ak parti’ye oy vermişler. şimdi ikisi de kendisini hdp’li olarak tanımlıyor. cümleleri de siyasi tercihleri gibi ortak:

“ak parti bizim için bir şey yapmadı. biz barış istiyoruz, hdp barışı savunan tek parti. akp, hâlâ 'kürt sorunu yoktur' diyor."

Daha önce AK Parti'ye oy verdiklerini söyleyen Fahrettin Şerker ve Abdurrahman Kartal 7 Haziran'da HDP demişler.

[[Fotoğraf:İrfan Bozan/Al Jazeera Türk]]

mehdi eker: çözüm süreci devam edecek

istanbul’da seçim dönemleri adayların olmazsa olmaz uğradıkları yerler yöre, yani hemşehri dernekleri. istanbul, bahçelievler’deki siirt ili kurtalan ilçesi ve köyleri sosyal yardımlaşma derneği’nde bir telaş hali var. bağcılar sınırındaki derneği ak parti 3. bölge birinci sıra adayı ve eski tarım bakanlarından mehdi eker ziyaret edecek. dernek yöneticilerine göre dernekleri 2-3 bin kişiyi etkileme gücüne sahip. yine dernek yöneticilerine göre üyelerinden ak parti’ye de hdp’ye de oy veren var.

mehdi eker’in yanındakilerin gelmesiyle yer yer boşluklar bulunan salon tamamen doldu. eker, salondakileri kürtçe selamladı. yine anadiliyle hal hatır sordu. sonra türkçe’ye dönerek "keşke bu toplantıyı tamamen kürtçe konuşarak yapsaydık ama aranızda kürtçesi iyi olmayanlar olabilir o nedenle türkçe konuşalım” dedi. eker, "ben konuşmayacağım, önce siz derdinizi anlatın" dedi. söz alan bir genç ak parti dışında bir partiye asla oy vermeyeceğini ama ne zaman türkiye’nin büyümesinden kendilerine de pay düşeceğini sordu. eker, türkiye’nin istikrarlı bir hükümete ihtiyacı olduğunu, koalisyon olursa istikrarın zora gireceğini, zenginleşmek için tek başına ak parti iktidarının gerekli olduğunu söyledi. eker’in üzerinde uzun uzun konuşacağı soru ise dernek yöneticisi mehmet emin eblam’dan geldi. eblam, “biz barış istiyoruz, neden barış getirmiyorsunuz” diye başladığı sözlerini aynı ifadeleri içeren kürtçe cümlelerle tamamladı.

Mehdi Eker, Kürt seçmene "çözüm süreci sürecek" vaadi veriyor.

[[Fotoğraf:İrfan Bozan/Al Jazeera Türk]]

mehdi eker toplantı boyunca en çok konuşacağı konu olan kürt sorunu bahsine bu sözlerle girdi bir daha da çıkmadı:  

"biz mevcut anayasa ile yapabileceğimiz kanunları yaptık. süremiz doldu, 2014’ün temmuzunda bile çözüm sürecini meclis’e taşıyıp kurumsallaştırdık. çözüm süreci için komisyonlar oluşturduk. çözüm sürecini mutlaka hayata geçirmemiz için, yeni kanunlar yapmamız için, anayasayı değiştirmemiz gerekiyor. bu meselenin yerel yönetimlerin güçlendirilmesi yeni anayasayla statü ile ilgili eşit vatandaşlık temelinde bir yapının bir sistemin oluşması lazım. bu millet destek verirse olur. biz her halükârda çözüm sürecini, barışı tesis etmek zorundayız. inanın ak parti olmazsa çözüm sürecini yeni kavgalar yapmadan, yeni kan dökmeden barış içinde götürecek bir başka siyasi parti yok."

eker, salondaki siirtlilere "bize oy verin, çözüm süreci geri gelsin" mesajının ardından hdp’ye yönelik eleştirilerini sıraladı. eleştirilerin bel kemiğini hdp’nin aldığı 6 milyon oy desteğini karşılığını verememesi iddiasıydı:

"19 temmuz günü hdp’nin eş başkanı hanımefendi "bizim arkamızda şu örgütler var" dedi. altı milyon oy almışsın, 80 milletvekili çıkmış. milleti arkana alıp kandil’e dönüp 'ey kandil ben sırtımı altı milyon oya rastlamışım, özerklik tartışılacaksa ben tartışacağım, senin dönemim kapandı, sen bizim işimize karışma' demedi."

eker, hdp’yi ölçülü eleştiriyor

eker, hdp’yi cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan ve başbakan ahmet davutoğlu’nun cümleleri gibi sert ifadelerle eleştirmedi. karşısında daha önce hdp’ye oy vermiş bir kitle olduğu varsayımıyla hdp’ye oy vermenin kürt sorunu’nun çözümüne hizmet etmeyeceği tezini işledi. barışa giden yolun ak parti’den geçtiği vurgusu yaptı. mehdi eker, konuşmasının sonunda "ben kendi dilinizden konuşacağınız bir milletvekiliyim" dedi. yaklaşık iki saatlik sohbetin ardından eker, başka bir programı için dernekten ayrıldı.

eker’e “barışı neden getirmiyorsunuz?” sorusunu soran mehmet emin eblam’ın yanına gittik. “eker’in barış’ı getireceğiz vaadi sizi ikna etti mi?” diye sorduk. eblam’ın yanıtı, “olmadım. bence hdp daha da güçlenirse barış gelir. hdp olmazsa barış olmaz. cumhurbaşkanı erdoğan, hala kürt sorunu yoktur diyor. nasıl inanalım onlara?” oluyor.

Mehmet Emin Eblam, Mehdi Eker'e, "Niye barış getirmiyorsunuz" sorusunu sorarken.

[[Fotoğraf:İrfan Bozan/Al Jazeera Türk]]

hdp’nin yeni başağrısı “karikatür tartışması”

ak parti istanbul 3. bölge’de ak parti’nin mehdi eker atağı kürt seçmende bir kıpırdanma yaratmış durumda. ak parti özellikle dindar kürt seçmenler üzerine çalışıyor. hdp eş başkanı selahattin demirtaş’ın 7 haziran seçimleri öncesinde partisinin seçim bildirgesinde de yer alan “diyanet işleri başkanlığı’nı kaldıracağız” demesi akp’nin yerel politikacıları tarafından hdp’nin “din karşıtı” olduğu propagandasına malzeme olmuştu. hdp’li yerel politikacılar 7 haziran öncesinde “diyanet” konusunda epey sıkıntı yaşadıklarını söylüyor. hdp, 1 kasım seçim bildirgesinde “diyanet vaadini” değiştirdi, “kaldırma” kelimesini bildirgeden çıkardı. hdp, 1 kasım seçimlerindeyse bu kez karikatür tartışması ile karşı karşıya kaldı. diyarbakır’ın hdp’li yenişehir belediyesi’nin hazreti muhammed’e hakaret içeren karikatürünü billboardlarda kullanması akp’li yerel politikacılar tarafından dindar hassasiyeti yüksek kürt seçmene sık sık hatırlatılıyor. hdp’li belediye özür dileyip billboardlardan karikatürleri toplasa da kürt dindar seçmende belli bir etki yarattığı muhakkak. mehdi eker’in de siirtliler derneği’nde karikatür tartışmasını hatırlatması salonda bulunanların kafalarıyla onay verdikleri tek konuydu. ankara’daki patlama nedeniyle yasa bürünen hdp teşkilatları ak parti’nin kürt seçmen üzerindeki bu algısını kırmak için yeterince çalışamıyor. son iki hafta çalışmalarını artıran hdp’liler bu sorunun yarattığı sıkıntı ile yüz yüze geldiler. dindar kürt seçmen üzerindeki “hdp islam dini ile kavgalı” algısını kırma peşindeler. hdp’nin en büyük kozu ise gençler. yeni kuşak kürt gençliği tartışmasız hdp’li ve enerjisini de hdp için kullanıyor. ak parti kimlik meselesini dindarlığının önüne koyan seçmeni etkileyemiyor ancak dindarlığını kimliğinin önüne koyan seçmende kısmi bir etkiye sahip ancak bu etkinin istanbul’daki kürt oylarında büyük bir farklılık yaratmaya aday olduğunu söylemek zor.

kaynak: al jazeera