türkiye’de ihracat 2014'te 157 milyar dolarla cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı, artış yüzde 4 oldu. ihracatçılara göre bu oran 4 puan daha fazla yani yüzde 8 olabilirdi. türkiye ihracatçılar meclisi verilerine göre, jeopolitik riskler türkiye’ye bir önceki yıla göre 3 milyar dolar kaybettirdi. gerginlikler nedeniyle ekonomi ve dış talepte ciddi sıkıntlar yaşayan irak, rusya, mısır, libya, ukrayna ve suriye’ye ihracat toplam yüzde 10 geriledi. özellikle irak ve rusya pazarındaki kötüleşme ihracat performansını ciddi oranda etkiliyor çünkü irak türkiye’nin ikinci, rusya ise yedinci büyük ihracat pazarı.

"petroldeki düşüş rusya ve irak etkiler"

türkiye bu yılki rekoru yüzde 9.5’luk artışla 173 milyar dolara çıkarma hedefinde. ihracatçılara göre 2015 de tıpkı 2014 gibi kolay bir yıl olmayacak, jeopolitik riskler hala masada. bölge ülkelerinin birçoğunun petrole bağımlı olması da ekonomilerini olumsuz etkiliyor.

mevcut tabloda ihracatçılar bölgesel risklerin düzelmesi için büyük bir değişim beklemiyor. ihracatçılar meclisi yönetim kurulu üyesi adnan dalgakıran’a göre rusya ve irak’ta durum daha da kötüleşebilir:

“rusya’daki kayıp bu sene daha fazla olacaktır. rusya’da yaptırımlar ve petrol fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle ekonomi daralıyor, tüketim yok, ne satılacak rusya’ya? irak’taki durumda düzelme işareti yok. petrol fiyatlarının düşmesi de irak’ı etkileyecek. iran’ın entegrasyon çabası vardı, biz iran’a mı ağırlık versek diye konuştuk ama petrol fiyatlarındaki düşüşle orası da zor."

"ne olursa olsun ab'ye yönelmeli"

al jazeera’ye konuşan dalgakıran’a göre türkiye için kısa vadede en iyi alternatif avrupa pazarına eğilmek. dalgakıran, euronun dolara karşı kaybının da türkiye’nin avantajına olacağını düşünüyor:

“avrupa’nın türkiye ihracatındaki payı yüzde 50’lerden 45’e düştü. şu anki durumu fırsata dönüştürmek için şartlar ne olursa olsun türkiye’nin avrupa’ya yönelmesi gerek. avrupa ihracatında uzakdoğu’nun payı büyük ama şimdi euro dolara karşı değer kaybediyor. avrupa uzakdoğu’dan dolarla ihracat yapıyor yani uzakdoğu’nun maliyeti artıyor. türk ihracatçısı bu açıdan bakmalı, uzakdoğu’nun yerini alabiliriz. türk ihracatçısı bu açıdan bakmalı.”

"eurodaki değer kaybı türkiye'ye yarayacak"

 istanbul hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatçıları birliği (ihkib) başkanı hikmet tanrıverdi de dalgakıran gibi eurodaki değer kaybının türkiye’ye yarayacağını düşünüyor. al jazeera’ye konuşan tanrıverdi, türkiye’nin euro ile mal sattığı için avrupa pazarında uzakdoğu’ya karşı avantajlı duruma geleceğinden emin ancak bunun hemen olmayacağını, 4-5 ay beklemek gerektiğini belirtiyor:

“avrupa’nın uzakdoğu’dan aldığı mal hep dolarla. euro dolara karşı değer kaybedince avrupa’da dolar borçluları kur riski yaşıyor. avrupa bundan sonra daha çok euro satana bakacak, bu da bize avantaj olur.”

"abd pazarına eğiliyoruz"

tanrıverdi, avrupa’nın yanı sıra abd pazarına ağırlık verdiklerini anlatıyor. abd türkiye'nin altıncı büyük ihracat pazarı. 2014'te ihracat yüzde 15 artışla 6,2 milyar dolara çıktı.

türkiye ihracatçılar meclisi başkan vekili tahsin öztiryaki de ab ve abd’nin yanı sıra afrika ve güney amerika pazarlarını da yakından takip ettiklerini söylüyor. al jazeera’ya konuşan öztiryaki, ab’nde ticaret noktaları yapılacağını vurguluyor:

“ab’yi gözardı etmiyoruz, diğer pazarlarla da takviye yapıyoruz. jeopolitik risklerden dolayı bazı ülkelerde olumsuz etkilenme var ama biz bu pazarlara bitecek diye bakmıyoruz. yakın oldukları için temel ihtiyaçlarını karşılar durumdayız. irak ikinci pazarımız. irak ile ilgili karşılıklı görüşmeler faydalı oluyor, tekrar eski günlere döneriz diye düşünüyorum.”

türkiye ihracatçılar meclisi başkanı mehmet büyükekşi de ay başında jeopolitik risklerle ilgili yaptığı açıklamada 2015’te türkiye’nin g-20 dönem başkanlığı’nın da etkisiyle küresel ekonomideki fırsatları değerlendireceğini vurgulamıştı. büyükekşi bölgesel gelişmeleri de şöyle yorumluyor:

“suriye’de rusya federasyonu'nun inisiyatif alması istikrarın sağlanması için oldukça önemli görülüyor. irak’ta işid’in geri püskürtülmesi ve bağdat’taki rejimin kendini konsolide etmesi umut vaat ediyor. katar'ın mısır ile ilişkilerin iyileştirilmesi, israil’de yapılacak seçimler sonrası çözüm yanlısı hükümetin gelme ihtimali, tunus’ta essebsi’nin seçilmesi bölgemiz ve ülkemiz açısından umut vadeden gelişmeler.”

kaynak: al jazeera